Để làm được điều này, ngoài các phi công
còn cần đến sự trợ sức của hàng nghìn người thuộc nhiều bộ phận… Có
những bộ phận mà ngay cả chính tôi, người đã nhiều lần đến các đơn vị
không quân nhưng bây giờ mới biết.
“Những chú ong thợ ít lời”
Một chiếc máy bay tiêm kích càng hiện
đại thì công tác bảo đảm kĩ thuật càng phức tạp. Tôi đã hoa mắt khi
chứng kiến cảnh hàng trăm nhân viên kĩ thuật nhộn nhịp trong garage máy
bay.
Họ là những kĩ sư vô tuyến điện tử,
chuyên gia động cơ, chuyên gia thiết bị hàng không, chuyên gia vũ khí…
có trình độ chuyên môn rất cao. Nhiều người trong số họ đã tu nghiệp ở
nước ngoài ở những trường danh tiếng. Người nào việc ấy, hối hả, nhịp
nhàng.
Tôi rất tò mò khi thấy một người thợ kéo
một chiếc ống màu vàng rất to cắm ngay vào bụng máy bay. Hỏi thì được
Đại úy Nguyễn Văn Phối, chuyên gia vô tuyến điện tử giải thích: Đó là
công đoạn… ‘thổi mát’ máy bay.
|
Kiểm tra vũ khí trên máy bay. |
Buồng lái của phi cơ tiêm kích thế hệ mới có hệ thống điện thử cực kì
tối tân nhưng cũng vô cùng… ‘đài các’, chỉ chịu làm việc trong điều
kiện "mát mẻ". Ở các nước có thời tiết lạnh thì không nói làm gì. Nhưng
tại Việt Nam, khi máy bay ở chế độ nghỉ dàn máy lạnh chưa hoạt động,
những người thợ phải dùng khí nén 50C thông gió buồng lái trước khi bật
hệ thống điện tử để kiểm tra, nạp dữ liệu bay vào máy tính.
Uy lực của một chiến đấu cơ phụ thuộc
phần lớn vào số vũ khí đạn dược mà nó mang theo. Su-30MK2 là loại tiêm
kích đa năng hiện đại, có thể mang được 8 tấn vũ khí đạn dược để tiêu
diệt nhiều mục tiêu khác nhau cả trên không, trên biển và mặt đất. Việc
lắp vũ khí cho máy bay ở trung đoàn 935 là khâu được coi trọng đặc biệt.
Tùy theo nhiệm vụ của từng chiếc máy bay
mà thợ phải lắp loại vũ khí gì, loại đạn nào. Có loại chỉ nhẹ chừng vài
chục cân, có thể dùng tay nhưng có những loại nặng vài trăm kí phải
dùng máy nâng chuyên dụng. Dù là những loại vũ khí truyền thống hay
những loại vũ khí đời mới có giá thành hàng triệu USD thì công đoạn lắp
đặt đều phải đảm bảo chính xác, an toàn tuyệt đối.
Thiếu tá Nguyễn Văn Thuấn, Tổ trưởng kĩ
thuật nói: “Mỗi nhân viên kĩ thuật phụ trách một nội dung, đảm bảo máy
bay được kiểm tra kĩ đến từng mm bằng máy, bằng mắt và cả bằng tay”.
Việc tiếp nhiên liệu cho máy bay tiêm
kích cũng một khâu thú vị. Sau mỗi chuyến bay, tất cả nhiên liệu trong
máy bay phải xả ra kiểm tra xem có đổi màu, biến chất… hay không, rồi
được nạp lại bằng những chiếc xe bồn có bơm công suất lớn.
Trước giờ, để chỉ một phương tiện nào đó
tiêu tốn xăng dầu, dân ta hay nói “uống xăng như xe tăng”, nhưng khi
chứng kiến cảnh tiếp nhiên liệu cho máy bay tiêm kích thì tôi nghĩ phải
đổi thành “uống xăng như máy bay tiêm kích” mới đúng. Tôi đã quá choáng
khi biết mỗi giờ bay một chiếc phản lực Su-30MK2 có thể ‘uống’ hết… 5000
lít xăng! Nhưng đấy mới chỉ là chế độ bay trung bình.
|
Lắp đạn pháo 30mm. |
Phi công Đào Quốc Khánh nói: “Nếu trong trường hợp máy bay phải tăng
lực để bám đuổi mục tiêu, nhào lộn tránh tên lửa…, thì chỉ trong một
phút nó đã ‘đốt’ hết… 600 lít xăng!”.
Khi mọi việc đã hoàn tất, tổ trưởng kiểm
tra lần cuối rồi ra lệnh khởi động. Tiếng động cơ gầm lên đinh tai buốt
óc. Tôi đã phải vội dùng hai cục giấy nhét vào lỗ tai, còn những người
thợ thì đã có những bộ tai đeo bảo hộ.
Theo Thiếu tá Nguyễn Văn Thuấn, độ ồn
lúc máy bay khởi động khoảng 100 đề-xi- ben, nhưng khi tăng lực cất cánh
sẽ lên tới 170 đề- xi- ben mỗi chiếc. Nếu hai, ba chiếc cùng cất cánh
theo đội hình biên đội thì tiếng rít động cơ “sẽ xé rách màng nhĩ bất cứ
ai đứng gần mà không đeo bảo hộ tai!”. Nhà báo Đoàn Hoài Trung một lần
vì ham chụp cảnh biên đội xuất kích mà hai tai đã chảy máu ròng ròng,
nhờ chữa kịp thời nên không bị điếc.
Làm việc trong môi trường có độ ồn cao
và đòi hỏi sự tập trung nên những nhân viên kĩ thuật rất ít trò chuyện.
Họ chủ yếu giao tiếp bằng ánh mắt và cử chỉ. Có lẽ vì thế mà họ được ví
là “những chú ong thợ ít lời”, ngày đêm cần mẫn chăm chút để những chiếc
tiêm kích có tốc độ đặc biệt lớn này luôn trong trạng thái sẵn sàng.
Những người làm “sạch đất”
5h sáng, tôi được Thượng úy Lại Thanh
Phương, Trợ lí Tuyên huấn Trung đoàn “tốc” dậy: “Anh nên ra sân bay, lúc
này có nhiều cái hay lắm!”.
Sân bay trong khung cảnh bình minh thật
đẹp. Sương sớm lãng đãng bay trong không gian khoáng đạt thơm mùi cỏ
tươi. Có một tốp chiến sĩ dàn hàng ngang, người nào cũng một tay cầm
chổi, một tay cầm hốt rác đi lom khom dọc đường băng, căng mắt ra nhìn.
Thỉnh thoảng có người ngồi hẳn xuống dùng ngón tay… sờ đường băng... Đó
là những chiến sĩ công binh.
Ở đơn vị không quân, nhiệm vụ của đại
đội công binh là bảo vệ, bảo dưỡng đường băng, bãi đỗ, xây dựng các công
trình phục vụ cho nhiệm vụ huấn luyện bay, an toàn bay…
|
Các chiến sĩ công binh làm sạch đường băng. |
Để có đường băng “sạch” cho máy bay cất cánh, công việc dọn dẹp đường
băng được tiến hành thường xuyên bằng nhiều cách: Dùng máy dò kim loại,
dùng xe quét, xe thổi khí… Nhưng dù các biện pháp cơ giới có tốt đến
đâu thì cuối cùng vẫn phải cần đến phương pháp thủ công. Bởi chỉ cần một
viên đá nhỏ, một mẩu gỗ, một cây đinh… sót lại trên đường băng thì hậu
quả thật khôn lường.
Và cái động tác “sờ đường băng” mà tôi
vừa nhìn thấy được Thượng úy Trịnh Xuân Hùng, chỉ huy đại đội công binh
giải thích đó là động tác kiểm tra khe co giãn. Đường băng dành cho máy
bay tiêm kích được ghép bằng những tấm bê tông cốt thép lớn với những
khe đàn hồi bằng chất nhựa đặc biệt có khả năng tự điều chỉnh. Nếu phát
hiện những dấu hiệu bất thường như lồi lõm, nứt nẻ, co ngót quá qui
định… công binh phải xử lí ngay để đảm bảo đường băng lúc nào cũng
“phẳng lừ, sạch bóng”.
Mặc dù công việc kiểm tra đường băng kĩ
lưỡng đến thế nhưng một chiếc máy bay khi cơ động từ garage ra đường
băng, đoạn đường chỉ chừng trăm mét vẫn phải dừng lại để kiểm tra lần
cuối ở những bộ phận lốp, càng, đề phòng vướng dính những vật ngoại lai
trên đường đi. Chỉ khi nhân viên chốt cuối ra tín hiệu an toàn, máy bay
mới được phép vào “vạch đối chuẩn”.
Những tiếng súng “mở cửa bầu trời”
Ở Trung đoàn không quân 935 có một nhân
vật rất “lạ”, đảm nhiệm một nhiệm vụ cũng rất… “độc”. Anh người dân tộc
Mường tỉnh Hòa Bình, từ nhỏ đã giỏi về tài săn bắt chim nên dù tốt
nghiệp trung cấp Phòng cháy chữa cháy, nhưng về đơn vị anh được giao
nhiệm vụ “bẫy, bắt và xua đuổi chim” trong khu vực sân bay. Mặc dù họ
tên đầy đủ của anh là Xa Văn Cầu, nhưng anh em trong đơn vị vẫn trìu mến
gọi bằng cái biệt danh trìu mến: Cầu chim.
Trên thế giới đã có rất nhiều vụ tai nạn
máy bay mà thủ phạm chính là những con chim bé nhỏ. Ngày 15/1/2009,
chiếc máy bay Airbus 320 của hãng hàng không United Airway đã bị một đàn
chim chui vào động cơ khiến máy phải hạ cánh khẩn cấp xuống… sông
Hodson.
Cũng ở Mỹ, ngày 31/7/2012, chiếc Boing
737 của hãng hàng không United Airlines đã bị một chú chim đâm cho toác
đầu khi đang hạ cánh xuống sân bay quốc tế Denver. Và gần đây nhất, ngày
28/9/2012, một chiếc máy bay chở khách của hãng hàng không tư nhân
Nepal đã đâm phải một con chim và lao xuống ngọn núi Everest khiến 19
người thiệt mạng…
|
Bắn súng đuổi chim "mở toang cánh cửa" bầu trời. |
Đối với phi cơ tiêm kích thì hiểm họa gây ra từ những chú chim còn
cao hơn nhiều. Bởi thiết kế của máy bay có hai họng hút rất lớn hai bên
thân với lực hút gió cực mạnh, có thể hút được những con chim lớn bay
cách hàng vài chục mét.
Để hạn chế nguy cơ “hút chim”, các nhà
sản xuất đã bố trí hai tấm lưới dày trước hai họng hút. Nhưng đó cũng
chỉ là giải pháp bất đắc dĩ và chỉ có tác dụng khi chim đang đậu trên
đường băng. Sau khi cất cánh khỏi mặt đất 2m, những tấm lưới bắt buộc
phải mở ra để đủ gió cho động cơ đốt nhiên liệu tăng tốc. Và đó là thời
điểm nguy hiểm. Chỉ cần một chú chim nhỏ bị hút vào họng gió là động cơ
máy bay có thể bị hoàn toàn phá hủy…
Các nhà khoa học đã đau đầu nghĩ các
cách đuổi chim tại các sân bay nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp nào
triệt để. Vì thế, ở mỗi sân bay quân sự luôn luôn có một đội săn đuổi
chim.
Gặp Cầu chim ở sân bay, anh nói: “Bọn em
ngày thường thì tìm cách bắt, bẫy, xua đuổi không cho chim làm tổ trong
khu vực sân bay. Trước giờ máy bay cất cánh thì đi dọc đường băng dùng
những khẩu súng chuyên dụng có tiếng nổ lớn bắn liên hồi để không còn
con chim nào dám bén mảng...”.
Rồi Cầu cùng đồng đội lắp đạn, đứng đúng
tư thế xạ kích chĩa súng lên trời. Những tiếng nổ lớn lan khắp không
gian phi trường lồng lộng. Không có một bóng chim, “cửa trời” đã mở. Và
những chiếc phi cơ tiêm kích ở vạch xuất phát đầu đường băng lập tức gầm
lên lấy đà lao vút lên trời.
Theo Văn nghệ Quân đội