Bản bút phê hoãn án tử hình 'kỳ lạ' vụ Hồ Duy Hải

Việc tử tù Hồ Duy Hải được tạm hoãn thi hành án trước ngày tử hình 1 ngày khiến dư luận đặc biệt quan tâm.

Đây là một trong những vụ án có nhiều tình tiết “lạ” nhất kể từ trước đến nay. Trong đó, có việc Phó Chánh án TAND tỉnh Long An Lê Quang Hùng đã bút phê vào đơn kêu oan của gia đình tử tù Hồ Duy Hải trước giờ hành quyết, tạm thời kéo dài thời gian sống của một mạng người.

Theo Luật sư Nguyễn Kiều Hưng - điều hành hãng luật Giải Phóng (TP.HCM), “lệnh” hoãn thi hành án tử hình đối với tử tù Hồ Duy Hải được ban hành vào “phút 89”, trước ngày đưa phạm nhân ra tử hình. Lệnh này được viết tay trên một tờ giấy A4 có chưa đến 40 chữ kể cả chữ ký.

"Tờ giấy này không tuân theo bất cứ thể thức nào của một văn bản tố tụng, và được ban hành không đúng theo trình tự, thủ tục luật định. Nội dung quan trọng nhất, cũng chính là câu trả lời cho gia đình phạm nhân và dư luận biết đã không được nói ra, đó là “lý do hoãn thi hành án” là gì?" - Luật sư Hưng đặt vấn đề.

Khoản 2 điều 58 Luật Thi hành án Hình sự quy định: “Khi quyết định hoãn thi hành án tử hình, Hội đồng phải lập biên bản ghi rõ ngày, giờ, tháng, năm, địa điểm thi hành án; họ tên, chức vụ của thành viên hội đồng thi hành án tử hình; lý do hoãn thi hành án.

Biên bản hoãn thi hành án phải được tất cả các thành viên Hội đồng thi hành án ký, lưu hồ sơ thi hành án tử hình và báo cáo Chánh án Tòa án đã ra quyết định thi hành án, Viện trưởng Viện kiểm sát cấp tỉnh, cấp quân khu và cơ quan thi hành án hình sự cấp tỉnh, cấp quân khu.”

Theo quy định tại khoản 1 điều 58 Luật Thi hành án Hình sự thì Hội đồng thi hành án tử hình quyết định hoãn thi hành án tử hình trong trường hợp sau: Người bị kết án thuộc trường hợp quy định tại Điều 35 của Bộ luật hình sự; Có lý do bất khả kháng; Ngay trước khi thi hành án người chấp hành án khai báo những tình tiết mới về tội phạm.

Luật sư Hưng cho rằng: "Chính phạm nhân và gia đình, cũng như dư luận không được biết lý do hoãn thi hành án là gì? Mặc dù vụ án có dấu hiệu oan sai là quá rõ ràng. Thật sự, tôi cũng thấy khó cho Hội đồng Thi hành án không có lý do nào phù hợp cho “lệnh” hoãn này?

Điều 35 Bộ luật Hình sự chỉ điều chỉnh các đối tượng: người chưa thành niên phạm tội, đối với phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; Lý do bất khả kháng có hay không thì dư luận không được biết, mà nếu có thì Hội đồng Thi hành án ngại gì mà không nói ra;

Còn có tình tiết mới do tử tù khai báo hay không? Chắc chắn là không có rồi, vì đã hơn 7 năm, kể từ ngày vụ án xảy ra, chính bản thân phạm nhân, gia đình, luật sư của họ đã đưa ra nhiều căn cứ, tình tiết để chứng minh việc kết tội cho Hồ Duy Hải là oan sai. Nên có lẽ các tình tiết này không còn là mới nữa."

"Cho nên, có thể nói đây là một “quyết định” hết sức khiên cưỡng của Hội đồng Thi hành án, vì nó không dựa trên cơ sở pháp luật. Nhưng, như đã nói dù có sai thì cũng là cơ sở để phiên hành quyết tử hình tạm thời đã không diễn ra. Mừng cho Hồ Duy Hải và gia đình của Hải" - Luật sư Hưng nhấn mạnh.

Theo phân tích của luật sư Hưng, Chánh án TAND tối cao hoặc Viện trưởng VKSND tối cao ban hành quyết định kháng nghị theo thủ tục giám đốc, tái thẩm và quyết định tạm đình chỉ thi hành án tử hình cho tử tù này. Từ đó sẽ có cơ sở xác định sự thật khách quan của vụ án. Đảm bảo xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Trong buổi họp báo ngày 5/1/2014, trả lời lý do tạm hoãn quyết định thi hành án tử hình Hồ Duy Hải, ông Lê Quang Hùng cho biết, việc tạm hoãn thi hành án được Văn phòng Chủ tịch nước chuyển công văn đến Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng VKSND tối cao, từ đó mới chỉ đạo xuống TAND tỉnh Long An tạm ngưng thi hành án.

Thế nhưng trong "lệnh" xác nhận tạm hoãn ngày 4/1/2014, ông Hùng không ghi rõ theo "tinh thần chỉ đạo của Chủ tịch nước" mà lại ghi "ý kiến của lãnh đạo TAND tỉnh Long An đồng tình với yêu cầu của gia đình bị cáo Hồ Duy Hải" khiến dư luận hiểu nhầm là TAND tỉnh Long An có quyền ra quyết định tạm hoãn thi hành án, bởi không thấy một dòng chữ nào liên quan đến ý kiến của Chủ tịch nước.