Cục trưởng Hàng hải: “Tàu chúng ta bị cướp vì... bé quá!”

- Cướp biển là chuyện thường xuyên xảy ra trên thế giới, từ xưa đã xảy ra chuyện này. Ở vùng biển Đông Nam Á thì mới xảy ra trong năm nay thôi. Tuy nhiên, những vụ cướp thường xảy ra trên vùng biển quốc tế, chứ không thuộc một nước nào cả. Các tàu phải tính toán làm sao, không nên đi qua vùng biển quốc tế vào ban đêm. Thực tế, hai vụ cướp tàu vừa qua đều xảy ra vào ban đêm.

Nguyên nhân thực sự thì chưa thể xác định được tại sao cướp biển lại hoành hành trên vùng Biển Đông, nhưng về nguyên nhân cụ thể, sở dĩ tàu của chúng ta bị cướp vì di chuyển qua vùng biển quốc tế vào ban đêm, khi các lực lượng bảo vệ an toàn trên biển bị hạn chế. Đặc biệt, do tàu của chúng ta nhỏ nên bọn cướp dễ đột nhập và khống chế.

Sở dĩ tàu Việt Nam bị cướp mà tàu các nước khác lại không, vì tàu của chúng ta loại nhỏ, bọn cướp biển dễ lên, dễ khống chế. Tàu các nước đi qua vùng biển quốc tế thường 200.000 – 300.000 tấn, trong khi tàu của chúng ta chỉ hơn 2.000 tấn.

- Cục Hàng hải và các lực lượng khác như hải quân, cảnh sát biển, kiểm ngư… thường xuyên tổ chức tập huấn các tình huống phòng, chống cướp biển cho các tàu biển hay đi qua các vùng biển quốc tế. Cục cũng đã tổ chức nhiều cuộc họp với hiệp hội chủ tàu, hiệp hội các hãng tàu, thông báo với thuyền trường… Nhưng thực tế, những vụ cướp biển xảy ra trên vùng biển quá xa nên khó kiểm soát, khó phối hợp các lực lượng giải cứu kịp thời...

- Khó mà nói cần phải xử lý thế nào, vì mỗi trường hợp có các tình huống khác nhau, thuyền trưởng và các thuyền viên phải biết phòng, chống, đối phó với cướp biển. Nhưng theo tôi, trong những tình huống đối mặt với cướp biển sự nóng vội, manh động không phải là cách xử lý tốt, bởi lẽ bọn cướp luôn ở thế chủ động tấn công còn tàu bị cướp ở thế thụ động.

Theo quy định hàng hải quốc tế, tàu chở hàng không được mang theo vũ khí, trong khi đó bọn cướp có đầy đủ vũ khí và sẵn sàng nổ súng, do đó, các thuỷ thủ, thuyền trưởng cần có cách đối xử khôn khéo, tìm cách thông tin về đất liền nhanh nhất để huy động lực lượng hỗ trợ truy tìm bọn cướp, và sau đó các nhà chức trách sẽ có cách xử lý. Sự việc xảy ra ở vùng biển nước nào, nước đó phải có trách nhiệm.

- Trong vụ việc xảy ra với tàu chở dầu Sunrise 689 và tàu Asphalt 2, ngay khi nhận được tin báo, tôi đã gọi điện cho phía Singapore, họ điều tàu và các lực lượng hỗ trợ ra ngay vùng biển xảy ra sự việc, liên tục lùng sục nhiều giờ truy tìm bọn cướp biển.

- Đối với Nhà nước, năm nào Bộ trưởng Bộ GTVT cũng đi họp với bộ trưởng các nước ASEAN bàn về chuyện phòng, chống cướp biển. Các nước đều thống nhất, cam kết hỗ trợ chống cướp biển. Tổ chức Hàng hải thế giới có đại diện nằm ở Malaysia và thường xuyên khuyến cáo về nạn cướp biển. Việt Nam và các nước ven biển như Singapore, Malaysia, Indonesia,… đều có tổ chức phòng, chống cướp biển nhằm đảm bảo cho tàu bè hoạt động trên vùng biển của mình an toàn.

Thực tế, việc phối hợp giữa các cơ quan này trong khu vực thực hiện khá tốt. Nếu sự việc xảy ra với tàu nước họ trên vùng biển nước mình, mình xử lý ngay, ngược lại, các nước bạn cũng phản ứng rất nhanh. Hằng năm đều có sự trao đổi, rút kinh nghiệm giữa các nước ven biển trong khu vực. Về mặt quản lý nhà nước, chúng ta đã làm hết sức, hết cỡ rồi.

- Quả là, chúng tôi cũng đang đau đầu suy nghĩ xem có cách thức nào đó, chứ để xảy ra chuyện như thế này nữa cũng đau đầu. Mới đây, Việt Nam đã chủ động đề xuất một chương trình phối hợp với các nước trong khu vực nhằm chống cướp biển. Thực tế, việc chống cướp biển giữa biển khơi rất khó, nó chực mình chứ mình đâu có chực được nó, rất khó. Việc chuyển đổi hướng đi tránh vùng biển quốc tế là khó, trước mắt, các tàu của chúng ta nên tính toán, tránh đi qua vùng biển này vào ban đêm.