Gia đình bà đã được T.Ư Hội Khuyến học Việt Nam và UBND tỉnh cấp bằng khen là một điển hình cho sự hiếu học.
Người phụ nữ đó là bà Hà Thị Chắm, sinh năm 1950 ở khu 4, xã Xuân Lộc, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Bà sinh ra trong một gia đình nông dân, khi còn nhỏ nhà nghèo chỉ được học hết lớp 7 rồi về làm ruộng. Bà xây dựng gia đình cùng ông Nguyễn Xuân Sậu, người cùng làng. Ông bà sinh được 3 người con (2 trai, 1 gái). Từ khi lấy nhau, ông đi công tác biền biệt. Ông dặn bà ở nhà cố gắng nuôi các con ăn học. Bố mẹ đã sống trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn, thiếu thốn, đất nước lại có chiến tranh, chỉ được học hết cấp 2, nay nhất định không được để con phải thiếu cái chữ nữa.
Bà Chắm ở nhà làm 3 sào ruộng khoán, nuôi lợn, gà, trồng rau... Một mình bà là lao động chính nuôi 5 miệng ăn, một mẹ già cùng 3 con nhỏ đang tuổi ăn học, thức khuya dậy sớm, vất vả, cực nhọc không biết thế nào mà kể. May mắn, các con bà đều ngoan ngoãn, chăm chỉ, ban ngày chân đất đầu trần cắp sách đến trường, về nhà giúp mẹ cấy cày, băm bèo, thái khoai. Tối đến tất cả chụm đầu học tập bên ngọn đèn dầu hỏa, 4 giờ sáng đã dậy tranh thủ ôn bài trước khi lên lớp. Bữa ăn hằng ngày chỉ có ngô, khoai, sắn là chủ yếu.
Nhớ lời dặn của chồng, lại thấy các con nỗ lực như vậy, dù cực nhọc bà cũng gắng sức, không để cho các con thất học. Không phụ lòng mong mỏi và giọt mồ hôi của mẹ, các con bà đều là những học sinh giỏi. Đặc biệt, trong 3 con của bà thì có con trai thứ hai là Nguyễn Bá Đạt đã bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ tại nước Pháp, con gái út Nguyễn Thị Kim Thường cũng bảo vệ thành công luận án tiến sĩ trong nước. Còn con trai cả Nguyễn Quốc Thông cũng tốt nghiệp đại học, hiện đang công tác trong ngành công an.
Giờ đã ở tuổi xế chiều, không còn phải quá lo lắng về chuyện cái ăn cái mặc nhưng bà Chắm vẫn vui cùng công việc đồng áng, ruộng vườn. Bởi bà bảo, chỉ có công việc mới đem lại cho bà niềm vui, sức khoẻ. Còn một "bí quyết" nữa khiến bà ở tuổi này vẫn dẻo dai, minh mẫn, đó là cách sống hiền hòa, luôn giúp đỡ mọi người. Ngày trước thiếu thốn, hàng xóm tối lửa tắt đèn thì chia nhau củ khoai, củ sắn, còn giờ ai gặp khó khăn, không ít thì nhiều bà cũng sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ. Khi rảnh, bà lại lên chùa lễ Phật, đó cũng là một cách giúp lòng bà thấy an bình, thư thái.
Trong vùng, gia đình bà Chắm luôn là tấm gương sáng để nhà nhà học tập. T.Ư Hội Khuyến học Việt Nam và UBND tỉnh đã cấp bằng khen cho gia đình bà, một điển hình cho sự hiếu học. Còn bà cũng được bà con ngợi khen, ngưỡng mộ là người phụ nữ đảm đang nuôi con ăn học thành tài.
Đặng Lê Văn (Xuân Lộc, Thanh Thủy, Phú Thọ)