Gần đây, người ta thấy ung thư phổi xuất hiện ở những người trẻ tuổi nhiều hơn, chiếm tỷ lệ khoảng 12% tổng số ung thư các loại tính chung trên toàn thế giới.
Ung thư phổi là loại ung thư thường gặp và có xu hướng gia tăng. Gần đây, người ta thấy ung thư phổi xuất hiện ở những người trẻ tuổi nhiều hơn, chiếm tỷ lệ khoảng 12% tổng số ung thư các loại tính chung trên toàn thế giới. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do ung thư tính chung cho cả hai giới.
Phát hiện sớm những dấu hiệu
Ung thư trong nhu mô phổi không gây đau đớn, thế nên thường khi bệnh diễn tiến xa mới có các triệu chứng xuất hiện. Các triệu chứng xuất hiện lúc chẩn đoán ung thư phổi tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối bướu, của bất kỳ ổ di căn nào cũng như mức độ xâm lấn đến các cơ quan cũng như sự xuất hiện ngẫu nhiên của những dấu hiệu tiền ung thư.
Những dấu hiệu thường gặp như ho (khan, dai dẳng), đau ngực, ho máu, khó thở, suy nhược. Các triệu chứng thường gặp là ho, chiếm khoảng 70% các trường hợp, khó thở, ho ra máu, viêm phổi tái diễn, đau ngực. Có thể kèm triệu chứng khàn tiếng, do khối bướu xâm lấn trực tiếp hay do các hạch bạch huyết ở trung thất bị di căn và làm liệt dây thanh âm. Khi bướu ở tại đỉnh phổi, hiện tượng xâm vào lấn thành ngực và mạng thần kinh cánh tay gây đau cánh tay và đau vai kèm dị cảm da. Nhóm triệu chứng này được gọi là hội chứng pancoast.
Khi ung thư ở đỉnh phổi đã gieo rắc và xâm lấn hệ thần kinh giao cảm, hội chứng Horner xuất hiện với triệu chứng sụp mi cùng bên tổn thương (sa mí mắt), đồng tử co lại, lõm mắt và không bài tiết mồ hôi ở phía mặt cùng bên tổn thương. Sụt cân là một dấu hiệu thường thấy, nhưng nó thường kết hợp với các triệu chứng khác, cho nên nó không phải là triệu chứng đặc hiệu riêng cho ung thư phổi.
Những dấu hiệu tiền ung thư rõ rệt gặp ở khoảng 10% bệnh nhân ung thư phổi. Tổng trạng bệnh nhân suy giảm do yếu tố hoại tử bướu. Bệnh lý xương khớp phì đại do phổi có lẽ do thiếu oxy mạn tính, biểu hiện bởi hiện tượng ngón tay dùi trống. Ngón tay dùi trống gồm sự gia tăng kích thước cả bề ngang các móng của ngón tay lẫn bề mặt lồi của ngón tay nhìn nghiêng. Các hội chứng khác gồm có rối loạn đông máu, các biểu hiện của da, thần kinh, nội tiết, thận và hệ cơ.
 |
| Ảnh minh họa. |
Tầm soát và phòng ngừa
Hiện nay, tầm soát ung thư phổi đã được thực hiện ở các nước phát triển. Ba loại xét nghiệm được đề cập nhiều nhất là cho việc tầm soát là chụp X-quang phổi, xét nghiệm tìm tế bào ung thư từ chất đàm và chụp cắt lớp điện toán ngực (CT scan). Tuy nhiên, việc tầm soát cũng chỉ nhắm vào các đối tượng có nguy cơ cao, theo các hướng dẫn từ các Hiệp Hội ung thư Mỹ khuyến cáo nên chụp cắt lớp điện toán ngực (CT scan) hằng năm cho các đối tượng như tuổi từ 55 - 74 tuổi, hút thuốc trên 30 gói thuốc/năm, hoặc đang hút thuốc hay đã ngưng hút thuốc trong vòng 15 năm trở lại.
Để phòng tránh ung thư phổi là bỏ thuốc lá, không hút thuốc chủ động và cũng tránh xa những làn khói thuốc xung quanh. Tập luyện thường xuyên có thể hữu ích trong phòng ngừa ung thư phổi. Kể cả các hoạt động đơn giản như làm vườn 2 lần/tuần có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc ung thư phổi. Phòng tránh ung thư phổi nên bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả tươi. Hãy ăn các loại rau đa dạng nhiều màu sắc khác nhau như súp lơ, rau chân vịt, hành, táo, cà chua, cam. Những thực phẩm này không chỉ có thể phòng bệnh hiệu quả mà còn rất tốt cho những bệnh mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch vành...
Tránh tiếp xúc với phóng xạ và kim loại nặng. Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong điều trị, nhưng phần lớn bệnh nhân thường chẩn đoán muộn, do đó kết quả điều trị hạn chế và thời gian sống còn ít.
TS.BS Bùi Chí Viết (Trưởng khoa Ngoại 2, Bệnh viện Ung bướu TPHCM)