Nguyên nhân gây nôn và buồn nôn khi hóa trị là do: Hóa chất hóa trị gây kích thích niêm mạc dạ dày và tá tràng (phần đầu tiên của ruột non) làm kích thích một số dây thần kinh kích hoạt trung tâm nôn và vùng khởi động thụ thể hóa học ở não dẫn đến tình trạng buồn nôn và nôn ở người bệnh.
Nôn có thể xuất hiện ngay sau khi hóa trị hoặc sau đó. Nó có thể xuất hiện trong vòng vài phút đến vài giờ sau hóa trị và được gọi là nôn cấp tính. Nếu nó xuất hiện hoặc tiếp tục trong vòng 24 giờ hoặc hơn sau hóa trị, nó được gọi là nôn trễ. Tình trạng này đôi khi có thể kéo dài trong vài ngày.
Để chống lại ói mửa, người nhà bệnh nhân có thể thay đổi cách ăn uống cho người bệnh hoặc thông báo với bác sĩ để có thể dùng các thuốc chống nôn phù hợp.
Thông tin từ Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai: gia đình và người bệnh có thể kết hợp với một số phương pháp dưới đây để giảm tình trạng buồn nôn và ói mửa của bệnh nhân ung thư.
Trước khi vào làm hóa chất trị liệu không nên ăn quá nhiều. Người bệnh nên ăn những bữa ăn nhỏ nhiều lần một ngày hơn là ăn một, hai, hay ba bữa ăn lớn trong một ngày. Không nên vừa ăn vừa uống nước hoặc canh. Nên ăn uống thêm chất lỏng trước hoặc sau bữa ăn 1 tiếng.
Không nên ăn những món quá ngọt, những món chiên xào, hay nhiều mỡ, hay những món ăn cay hoặc chua quá độ.
Nên ăn khi thức ăn nguội để tránh những mùi đồ ăn gây cảm giác buồn nôn.
Khi ăn nên nhai thật kỹ thức ăn cho dễ tiêu hóa.
Nếu thường bị buồn nôn vào buổi sáng, người bệnh nên ăn những loại đồ ăn khô như ngũ cốc, bánh mì nướng ngay sau khi thức dậy. Tuy nhiên nếu người bệnh bị lở, nhiệt miệng thì không nên ăn nhưng món này tránh bị đau.
Nên uống các loại nước mát và trong như nước táo, nước trà, hoặc là một số loại nước ngọt đã để bay hơi.
Ngậm đá cục, kẹo bạc hà để làm giảm cảm giác buồn nôn.
Nghỉ ngơi bằng cách ngồi trên ghế sau khi ăn, nhưng trong vòng hai tiếng đồng hồ sau khi quý vị ăn xong. Tránh đừng nằm thẳng.
Mặc quần áo rộng rãi.
Thở sâu, dài, và chậm khi cảm thấy buồn nôn.
Tìm cách quên cảm giác buồn nôn bằng cách nói chuyện với bạn bè hay người thân, hoặc là nghe nhạc, xem phim, xem truyền hình.
Ngoài ra có thể dùng gừng để chế ngự cảm giác buồn nôn khi điều trị ung thư. Thực tế khoa học đã chứng minh những người bắt đầu uống các viên gừng một vài ngày trước khi thực hiện hoá trị sẽ ít buồn nôn hơn so với những người chỉ dùng thuốc dạ dày.
Tránh ăn uống ít nhất là một vài giờ trước khi vào thuốc nếu người bệnh thường bị buồn nôn trong lúc đang làm hóa chất trị liệu.
Thu Minh