1. Vua Arthur
Vua Arthur của Camelot là một trong những hoàng đế nổi tiếng nhất lịch sử nhưng nhiều học giả cho rằng, câu chuyện của ông chỉ là một huyền thoại. Vua Arthur được mô tả là người bảo vệ nước Anh, có công đẩy lùi một cuộc tấn công của người Saxon vào thế kỷ V hoặc VI. Tuy nhiên, trong khi vị vua này được cho là đã giành được một loạt chiến thắng trong chuỗi 12 trận chiến chống lại những kẻ xâm lược thì tên của ông lại không có trong danh sách những người còn sống sót sau khi xảy ra cuộc xung đột. Trong thực tế, những văn bản mô tả đầy đủ về vua Arthur phải đến thế kỷ IX mới có, bao gồm tài liệu của Lady Guinevere và các hiệp sĩ nổi tiếng của bàn tròn, hay xuất hiện trong ghi chép "Lịch sử các vị vua của nước Anh".
Ngay cả khi những mô tả chi tiết về vua Arthur là một hiệp sĩ, con người huyền thoại bước ra từ cuốn sách “Le Morte d’Arthur” của Sir Thomas Malory thì một số nhà sử học lại cho rằng, những huyền thoại về vị hoàng đế vĩ đại này dựa trên câu chuyện của một hình mẫu có thực. Theo đó, họ cho rằng truyền thuyết về vua Arthur có thể đã được lấy cảm hứng từ những chiến tích vang dội của vua Ambrosius Aurelianus, quốc vương Riothamus hay thậm chí là một vị tướng La Mã có tên Lucius Artorius Castus.
2 . Pythagoras
Định lý của Pythagoras trong môn toán đã rất quen thuộc với loài người, nhưng bằng chứng về sự tồn tại của ông vẫn khá mơ hồ. Theo một số tài liệu, nhà triết học Hy Lạp Pythagoras sống vào thế kỷ thứ V và VI trước công nguyên. Ông được mọi người biết đến như một nhà triết học, nhà toán học lừng danh. Tuy nhiên, trong thời cổ đại, ông lại được biết đến nhiều hơn trong vai trò giống như người cha tinh thần của một giáo phái có liên quan đến số học.
Thêm vào đó, các chuyên gia vẫn không tìm ra những bằng chứng ghi chép quan trọng về cuộc đời của Pythagoras. Những câu chuyện về Pythagoras gắn liền với huyền thoại và siêu nhiên. Một trong những câu chuyện miêu tả ông sở hữu một chiếc đùi bằng vàng hay có người tuyên bố ông là con trai của thần Apollo. Tuy nhiên, một số người cho rằng Pythagoras là nhân vật không có thật, là sản phẩm hư cấu của một giáo phái nào đó. Ngay cả khi Pythagoras thực sự tồn tại thì ông cũng có thể không phải là người đầu tiên khám phá ra những học thuyết nổi tiếng, bằng chứng cho thấy người Ai Cập có thể khám phá ra những công thức sớm hơn rất nhiều lần.
3. John Henry
Theo một câu chuyện dân gian nổi tiếng của Mỹ, một cựu nô lệ vạm vỡ và là lái xe có tên John Henry đã có một cuộc so tài với máy móc trong cuộc chạy đua để xây dựng tuyến đường sắt. Henry gần như giành chiến thắng trong cuộc thi nhưng sau đó bị suy kiệt và chết khi vẫn cầm búa tạ trong tay. Câu chuyện về lòng dũng cảm và sức chịu đựng của ông đã trở thành bất tử và là chủ đề trong bài hát dân gian "The Ballad of John Henry" cuối những năm 1800.
Một số người tin câu chuyện về John Henry là có thật. Tuy nhiên, số khác loại hoài nghi về sự tồn tại của nhân vật anh hùng này. John William Henry là một tài xế xe thép đã chết trong khi xây dựng tuyến đường sắt C & O ở Virginia nhưng không có bằng chứng chứng tỏ ông từng có cuộc so tài với máy móc. Thêm vào đó, hồ sơ cho thấy rằng ông chỉ cao hơn 1,5m, khác xa so với chiều cao của nhân vật anh hùng được miêu tả trong truyền thuyết. Tuy nhiên, người ta cũng đưa ra khả năng khác là John Henry Dabney, một nô lệ từng làm việc cho công ty đường sắt C & W ở Alabama. Một số nhân chứng cho hay Dabney đã có cuộc so tài với một mũi khoan vào tháng 9/1887. Tuy nhiên, người ta tìm được rất ít bằng chứng, tài liệu ghi chép về sự kiện này.
4. Homer
Các học giả từ lâu đã suy đoán về tính xác thực của trường ca Iliad và Odyssey của Homer. Theo một số giả thuyết, người ta cho rằng nhà văn Hy Lạp vĩ đại này có thể không tồn tại và ngay cả trường hợp ông là nhân vật có thật thì chắc chắn ông không thể chỉ sáng tác 2 tác phẩm nổi tiếng trên.
Thêm vào đó, các chuyên gia cũng không tìm được ghi chép nào về cuộc sống của Homer, người được cho là sống vào thế kỷ VII hoặc VIII trước Công nguyên. Ông thường được miêu tả là một người đàn ông mù, sinh ra trên đảo Chios. Tuy nhiên, cho đến ngày nay, chi tiết đó vẫn là chủ đề tranh luận gay gắt của giới chuyên môn. Việc thiếu thông tin tiểu sử về nhà văn vĩ đại này khiến một số người đưa ra giả thuyết trường ca Iliad và Odyssey do nhiều nhà thơ khác nhau cùng sáng tác hoặc nó có thể được chọn lọc từ những câu chuyện phổ biến truyền qua nhiều thế hệ. Nếu điều đó là đúng thì Homer có thể là người đầu tiên tổng hợp những câu chuyện đó thành một tác phẩm tuyệt vời.
5. Robin Hood
Robin Hood là nhân vật nổi tiếng trong văn hóa dân gian thời Trung cổ. Vậy, những câu chuyện về Robin Hood chuyên đi cướp của cải của những người giàu có và chia cho người nghèo liệu có thực? Nhân vật sống ngoài vòng pháp luật này xuất hiện trong những vần thơ, bản ballad của Sherwood Forest hồi thế kỷ XIV, XV cũng như xuất hiện trong những ghi chép lịch sử về người được gọi là "Rabunhod" hay "Robehod". Hầu hết các tài liệu văn học mô tả Robin Hood là người dẫn đầu một băng đảng chuyên cướp của người giàu chia cho người nghèo ở Nottingham. Tuy nhiên, một số phiên bản khác lại cho rằng ông từng là một quý tộc và đã chọn con đường sống ngoài vòng pháp luật.
Các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm ra cuộc sống thực của người hùng Robin Hood trong nhiều thế kỷ nhưng vẫn chưa có kết quả khả quan do không tìm ra ứng cử viên phù hợp với những miêu tả về nhân vật này trong truyền thuyết. Một trong những câu chuyện nổi tiếng miêu tả Robin Hood là người phụng sự vua Richard Tim Sư tử, Bá tước Huntingdon hay là một thành viên của nhóm kỵ sĩ Templar. Tuy nhiên, ngày càng nhiều sử gia cho rằng những câu chuyện ly kỳ về Robin Hood và các thành viên đi theo ông chỉ đơn giản là huyền thoại nổi tiếng thời trung cổ xuất hiện như truyện ngụ ngôn nói về việc chống áp bức.
Tâm Anh (theo History)