Bí ẩn người báo tin đảo chính cho Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ

Giám đốc cơ quan tình báo đầy quyền lực của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Hakan Fidan, đã bị tổng thống Recep Tayyip Erdogan phê phán dữ dội sau vụ đảo chính Thổ Nhĩ Kỳ bất thành tuần trước.

Cuộc đảo chính bất thành đêm 15 rạng sáng 16.7 đã phô bày ra ánh sáng những khiếm khuyết của bộ phận tình báo. Tổng thống Erdogan đã thoát chết khi rời khỏi khách sạn trước khi đảo chính xảy ra.

Ông Erdogan công khai chỉ trích việc, sở dĩ ông biết được có một cuộc đảo chính đang âm thầm diễn ra, là nhờ người “anh em bên vợ”. Tuy nhiên, cho đến nay không có nguồn tin nào tiết lộ danh tính của người an hem bên vợ mà ông Erdogan đã đề cập.

Còn thủ tướng Binali Yildirm cho biết đã được thông tin 15 phút sau khi vụ lật đổ đã được tiến hành, “nhờ các cận vệ và các công dân, những người đồng chí và bạn bè”.

Điều đáng chú ý là nhiều phương tiện truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ cho biết cơ quan tình báo đã nghe ngóng và nhiều tiếng đồng hồ trước đó đã biết được sẽ nổ ra đảo chính, nhưng lại không thông báo cho tổng thống. Và tình tiết tăng nặng đối với ông Fidan là, ông Erdogan nói rằng sau khi biết tin đảo chính, ông đã cố gắng liên lạc với giám đốc tình báo nhưng không được.

Tổng thống Erdogan đã nói rằng ông đã không liên lạc với giám đốc tình báo, Hakan Fidan, vào đêm xảy ra đảo chính: "Tôi đã gọi cho giám đốc cơ quan tình báo đêm đó, nhưng tôi không thể đạt được".

Phó thủ tướng Nurettin Canikli tuần rồi trên kênh truyền hình NTV đã chỉ trích : « Hãy hình dung một chút : cái tin này được đưa ra trong khi tổng thống không thể nào liên lạc được với giám đốc cơ quan tình báo. Ngay cả khi nhận định tình hình một cách lạc quan nhất, cũng thấy có khiếm khuyết trong công tác này ».

Vụ đảo chính hụt có đánh dấu sự thất sủng của giám đốc tình báo ? Nhiều yếu tố đáng ngại bổ sung vào những thiếu sót mà ai cũng thấy rõ : bộ tổng tham mưu Thổ Nhĩ Kỳ cho biết được cơ quan tình báo thông tin về cuộc đảo chính vào lúc 16 giờ địa phương.

Nhà bình luận Ahmet Hakan viết trên báo Hürriyet : “Ông Hakan Fidan thân mến, vì sao khi nhận được tin mật về đảo chính, ông lại không thông báo với bất kỳ chính khách nào?”

Theo kênh truyền hình CNN tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, sau khi tình báo thông tin cho bộ tổng tham mưu, ông Fidan đã họp với các tướng lãnh cao cấp vào lúc 17 giờ 30 ngày 15.7. Tiếp theo, ông đã có các biện pháp khiến phe đảo chính phải tiến hành sớm hơn kế hoạch nhiều tiếng đồng hồ.

Cuộc đảo chính bất thành đã giết chết 246 người trừ những kẻ âm mưu đảo chính và 2.185 người bị thương. Binh sĩ sử dụng máy bay chiến đấu phản lực, máy bay trực thăng quân sự và xe tăng để tấn công các tổ chức bao gồm Quốc hội, các cơ quan tình báo và cung điện của Tổng thống Erdogan.