Ukraine cận kề “miệng hố chiến tranh”

Nhiều người từng trông đợi bất ổn ở miền đông Ukraine sẽ chấm dứt sau khi các bên liên quan đồng ý ký kết Thỏa thuận Minsk-2 hồi tháng Hai vừa qua. Thế nhưng hy vọng đã tan biến và một lần nữa, Ukraine cận kề  miệng hố chiến tranh.

Thay vì được hưởng một lệnh ngừng bắn, người dân nơi Donbass đang sống trong tình cảnh bị cô lập.

Giao tranh liên tục diễn ra, cùng với việc Kiev cho tái triển khai pháo hạng nặng tới sát đường giới tuyến với lý do “để chống lại các cuộc tấn công của phe ly khai”. Chính quyền Tổng thống Petro Poroshenko và lực lượng đòi độc lập ở miền đông Ukraine đổ lỗi cho nhau khiêu khích, vi phạm thỏa thuận.

“Đổ lỗi” cũng xuất hiện trong các cuộc chiến ngôn từ giữa Nga với Kiev và phương Tây. Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 18/8 bình luận, chính dân phòng Donbass là bên nêu ý tưởng và nghiêm chỉnh thực hiện việc rút vũ khí hạng nặng khỏi đường giới tuyến, trong khi Kiev đã không tuân thủ lại còn cho tăng cường binh sĩ, hỏa lực mạnh tới khu vực này. Ông chủ điện Kremlin cũng cho rằng Thỏa thuận Minsk-2 là lựa chọn phù hợp duy nhất để giải quyết khủng hoảng Ukraine, đưa đến nền hòa bình dài hạn.

Ở chiều hướng ngược lại, Kiev cáo buộc Moskva tiếp tục hỗ trợ phe ly khai, nói rằng Nga gia cho tăng cường lực lượng, vũ khí dọc tuyến biên giới để gây sức ép với Ukraine. Washington thì quy kết Nga và phe đối lập ở miền đông Ukraine phải chịu trách nhiệm về giao tranh bùng phát, với việc quân ly khai là người “chủ động” phát động các đợt tấn công, gây leo thang căng thẳng.

Câu hỏi đặt ra lúc này là: Chiến tranh toàn diện ở miền Đông sẽ nổ ra trong ngày một ngày hai?

Tổng thống Nga nói thẳng rằng đó là thực tế mà ông không mong đợi. Còn đối với Kiev, thất bại trong cuộc tiến công mùa hè hồi năm ngoái buộc giới lãnh đạo Ukraine phải có sự cân nhắc kĩ lưỡng, vì họ thừa hiểu rằng mục tiêu phá hủy toàn bộ tiềm lực quân sự của Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) và Lugansk (LPR) tự xưng để rồi áp đặt ý chí lên toàn vùng Donbass rất khó trở thành hiện thực. Việc Ukraine huy động lực lượng có thể sẽ chỉ là điểm “ảo”, đẩy miền đông Ukraine tới tình trạng  “kề miệng hố chiến tranh” và thực hiện những toan tính khác sẽ là điểm “thật”.

Ukraine và các đồng minh NATO tiên liệu Nga không muốn bị lôi kéo trực tiếp vào cuộc chiến. Đẩy tình hình nóng lên nhưng không vượt quá “độ sôi”, Kiev và phương Tây sẽ có thêm “cơ hội” để gây sức ép với Nga về kinh tế thông qua các đòn trừng phạt, cấm vận – đòn đánh chính nhưng không dễ nhận ra . Đích đến sẽ là phân hóa, làm tan rã sợi dây liên kết giữa Nga và lực lượng đòi độc lập ở miền đông Ukraine. Trong tình hình đó, Thỏa thuận Minsk-2 sẽ là “văn bản chết” nhưng không bên nào muốn biến mình thành kẻ đào mồ.