(*) Ekranoplan là phương tiện vận chuyển trên mặt nước tốc độ cao, sử dụng “hiệu ứng bề mặt”– áp lực không khí ép lên mặt nước hay mặt đất để bay, áp lực này tăng sức nâng của cánh lên vài lần. Chúng có thể bay trên mặt bằng phẳng bất kỳ như nước, băng, vùng đài nguyên, thảo nguyên. Tuy hình dáng rất giống với thủy phi cơ nhưng nó không phải là một máy bay mà dường như là sự lai ghép tính năng giữa tàu biển và máy bay. Ekranoplan được đánh giá là kinh tế hơn máy bay 2-3 lần và gần như gấp 10 lần tàu thuyền.
Izvestia dẫn lời Chủ tịch hội Ekranoplan Yuri Varakosv, dự án Ekranoplan với tên gọi Sterkh-10 do công ty Orion chuẩn bị theo đặt hàng của Bộ Công nghiệp và Thương mại. Nguyên mẫu đang được chuẩn bị đưa xuống nước và chuyến hành trình đầu tiên theo kế hoạch sẽ diễn ra đầu tháng 8. Tên do chính Bộ Công nghiệp và Thương mại đặt, nó được đưa vào ngay từ đầu trong tài liệu kỹ thuật đặt hàng Ekranoplan. Bộ đã chi gần 70 triệu Rub để chế tạo sản phẩm mẫu thử nghiệm.
Sterkh-10 có khối lượng 10 tấn được thiết kế để bay ở độ cao đến 6m và có thể chuyên chở đến 20 người. Chế độ bay tiết kiệm nhất là ở độ cao từ 0,8-1,5m khi hiệu ứng bề mặt lớn hơn cả. Khác với các loại xuồng, Ekranoplan có thể bay trên băng, tuyết và bãi băng trên mặt nước (sông, hồ, biển).
“Công trình thiết kế - thử nghiệm Sterkh đã kết thúc thành công. Chúng tôi đang tiến hành thử với mục đích khẳng định các tính năng thiết kế trên thực tiễn. Bộ Công nghiệp và Thương mại chuẩn bị quyết định sản xuất hàng loạt những máy bay này”, Varakosov giải thích.
Tuy nhiên ở Bộ Công nghiệp và Thương mại thừa nhận là vẫn còn có khó khăn về những người đặt hàng.
 |
Ekranoplan Sterkh 10.
|
Phó Giám đốc Vụ Công nghiệp đóng tàu và Kỹ thuật biển của Bộ Công nghiệp và Thương mại Andrei Kurnosov giải thích: “Từ thời Liên Xô, không có cơ quan nào đặt Ekranoplan, kể cả Bộ Quốc phòng, Bộ Giao thông và Gazprom. Mọi người đều chờ kết quả nghiên cứu chế tạo”.
Đồng thời ông này ghi nhận là Tổng thống nước Cộng hoà Yakutia (thành viên thuộc Liên bang Nga) Egor Borisov đã có đề nghị gửi Bộ Công nghiệp và Thương mại đẩy nhanh việc nghiên cứu chế tạo Ekranoplan.
“Chúng tôi có văn bản đề nghị, ông ấy cho rằng với điều kiện của nước cộng hoà thì đây là loại hình giao thông rất thuận tiện”, Kurnosov giải thích.
Ông này cho biết thêm, khác với máy bay, Ekranoplan không cần mạng lưới sân bay, nó kinh tế/tiết kiệm hơn và ít có đòi hỏi đối với điều kiện thời tiết.
Phó chủ tịch Học viện các vấn đề địa chính trị, Đại tá Hải quân dự bị Konstantin Sivkov giải thích, Ekranoplan sẽ cần cho quân đội.
“Xét từ quan điểm quân sự, không thể diệt Ekranoplan bằng cả tên lửa phòng không, bởi vì nó bay quá thấp đối với các tên lửa này, cả bằng tên lửa chống tàu, bởi vì nó không chạm vào mặt nước và chuyển động quá nhanh. Ngoài ra, nhờ hiệu ứng bề mặt mà sức chở của Ekranoplan lớn hơn nhiều so với máy bay với cùng một tiêu hao nhiên liệu”, Sivkov giải thích.
Theo nhiệm vụ kỹ thuật của Bộ Công nghiệp và Thương mại, đến năm 2015 Sterkh-10 phải thay thế các máy bay chở khách cũ An-28 và An-24.
 |
Nền tảng phát triển Sterkh-10, ekranoplan EK-12P.
|
Ekranoplan mới dựa trên sản phẩm nghiên cứu trước đây của Orion là Ekranoplan EK-12P Ivolga mà năm ngoái ngành Biên phòng của Cơ quan An ninh Liên bang (FSB) đã quan tâm.
Sterkh-10 được làm dưới dạng hai thân gắn với nhau có chung boong và khác với “con quỷ biển Caspi” thời Liên Xô được làm dưới dạng “thuyền bay”. Ngoài ra, một số các phần tử của nó được làm bằng vật liệu composite. Sterkh-10 tách lên khỏi mặt nước hay băng sau khi chạy đà và có tốc độ hành trình 250 km/h.
Dự kiến Sterkh-10 sẽ thực hiện một số chế độ chuyển động (trượt, rẽ nước, cũng như lội nước ra bề mặt tự nhiên.
Nguyễn Vũ