Với Đông y, chứng bệnh này có thể đẩy lùi nếu người bệnh kiên trì thực hiện 2 phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc. Với loạt bài "Đẩy lùi hội chứng rối loạn tiền đình", KH&ĐS sẽ đăng tải các phương pháp điều trị từ Đông y hy vọng sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức phòng và điều trị bệnh cho mình.
Rối loạn tiền đình thuộc chứng huyễn vựng, là chứng bệnh mà triệu chứng chính trên lâm sàng có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt. Nguyên nhân của chứng huyễn vựng là do phong, hỏa, đàm, hư, ứ làm cho thanh khiếu không được nuôi dưỡng đầy đủ gây nên. Huyễn là hoa mắt hoặc tối sầm mặt, vựng là cảm giác chóng mặt hoặc sự vật quay cuồng trước mặt. Hai chứng này hay đi cùng nên gọi là huyễn vựng.
Đồ vật lúc nào cũng như quay tròn, đổ trước mặt
Bà Vũ Thị Đạm (Lương Sơn, Hòa Bình) nhập Bệnh viện Tuệ Tĩnh trong tình trạng người mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, người lúc nào cũng như say sóng, chao đảo, không dứng dậy được, có đau đầu, cổ gáy cứng kèm buồn nôn, nôn ra đờm rãi, ăn ngủ ít... Thi thoảng bà Đạm đang làm đồng lại thấy tình trạng trên, có lúc nhà như đổ, đồ vật quay tròn trước mặt. Mỗi lần như vậy bà thường nằm nghỉ ngơi, có khi phải nằm nghỉ tại cánh đồng, hoặc gọi người nhà đưa về. Trước khi vào viện, bà lo lắng tưởng mình có khối u ở não.
Tại Bệnh viện Tuệ Tĩnh, sau khi làm các xét nghiệm, bác sĩ kết luận bà Đạm mắc chứng huyễn vựng, hay Tây y gọi là hội chứng rối loạn tiền đình. Các bác sĩ đã cho bà Đạm dùng phương Bán hạ bạch truật thiên ma thang gồm: Bán hạ chế 12g, trần bì 8g, bạch truật 12g, thiên ma 10g, bạch linh 12g, cam thảo 6g. Sau điều trị 3 ngày, bệnh tình của bà Đạm đã thuyên giảm và 10 ngày sau bà Đạm đã xuất viện.
Trao đổi về trường hợp này, TS.BS Lê Thị Thanh Nhạn, Bệnh viện Tuệ Tĩnh cho biết, với bài "Bán hạ bạch truật thiên ma thang" nếu chứng huyễn vựng nhiều, nôn mửa luôn thì gia thêm đại giả thạch, trúc nhự, sinh khương để trấn nghịch, chỉ nôn. Nếu bụng nê trệ không muốn ăn thì gia thêm bạch đậu khấu, sa nhân để phương hương hòa vị. Nếu tai nặng, tai ù thì gia thêm thông bạch, uất kim, xương bồ để thông dương khai khiếu.
 |
| TS.BS Lê Thị Thanh Nhạn thăm khám cho bệnh nhân Đạm. |
Nhiều nguyên nhân, quan trọng nhất là nghỉ ngơi
Huyễn vựng hay rối loạn tiền đình xảy ra bất ngờ đối với người bệnh và gây ảnh hưởng không nhỏ tới lao động, cuộc sống của họ. Có nhiều nguyên nhân như tình chí bất toại, uất ức, phẫn nộ quá mức, can khí uất kết mà sinh ra bệnh; hoặc do tuổi cao thận tinh khuy hư; uống rượu vô độ, ăn nhiều đồ ngọt, làm tổn thương tỳ vị dẫn đến tỳ vị mất khả năng kiện vận; mắc bệnh lâu ngày cơ thể hư nhược dẫn đến tỳ vị hư nhược, cơ thể mất máu, thiểu năng tuần hoàn não, suy nhược thần kinh... dẫn đến hoa mắt, chóng mặt quay cuồng...
TS. BS Lê Thị Thanh Nhạn cho biết thêm, huyễn vựng có bệnh nguyên do tình trí bất toại, thận hư ở người có tuổi, cơ thể hư suy sau mắc bệnh khác, ẩm thực bất tiết, chấn thương vùng đầu cổ. Bệnh vị: Bệnh tại các khiếu (thấu khiếu: mắt, tai) ở vùng đầu. Bệnh biến: Là bệnh có liên quan đến ba tạng: Can, Tỳ, Thận.
Bệnh cơ bản là Hư (khí huyết bất túc hoặc khí huyết hư khuy, thanh khiếu thất dưỡng) và Thực: Phong, Hỏa, Đàm, Ứ nhiễu loạn thanh khiếu. Đối với nữ giới hay gặp chứng bệnh như bệnh nhân Đạm, đối với nam giới, hay gặp chứng Thận tinh bất túc, huyễn vựng mà tinh thần rã rời, ít ngủ, hay quên, lưng gối đau mỏi, di tinh, tai ù. Thiên về âm hư có biểu hiện ngũ tâm phiền nhiệt, chất lưỡi đỏ, mạch huyền tế. Thiên về dương hư có biểu hiện chân tay lạnh, người rét, sợ lạnh, chất lưỡi nhợt, mạch trầm tế vô lực.
Pháp điều trị: Tư bổ thận âm (nếu thiên về âm hư), hoặc ôn bổ thận dương (nếu thiên về dương hư): Thục địa 12g, hoài sơn 12g, sơn thù 08g, lộc giác giao 10g, thỏ ty tử 10g, quy bản 10g, xa tiền 12g.
Để phòng tránh bệnh thì quan trọng nhất là nghỉ ngơi, tránh lao động quá sức, dinh dưỡng hợp lý, huyết áp ổn định.
(còn nữa)...
Phạm Hằng