Rạng sáng 10/7, hơn hai triệu liều vaccine COVID-19 Moderna do Mỹ hỗ trợ Việt Nam, về đến sân bay Nội Bài. Số vaccine này là một phần trong 80 triệu liều vaccine phòng COVID-19 do Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết hỗ trợ một số quốc gia/vùng lãnh thổ, trong đó có Việt Nam, thông qua chương trình Covax.
Ngay khi tiếp nhận hai triệu liều vaccine Moderna, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long chỉ đạo chuyển khẩn cấp một triệu liều vào TP HCM.
Vaccine Moderna, có tên khác là Spikevax, sử dụng công nghệ mRNA, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phê duyệt sử dụng khẩn cấp ngày 30/4. Đây là lô vaccine Moderna đầu tiên về Việt Nam và là lô thứ ba do cơ chế Covax cung ứng.
Trước đó vào tháng 4 và tháng 5, Việt Nam đã nhận hai lô vaccine AstraZeneca do Covax cung cấp, với tổng số khoảng 2,5 triệu liều. Từ 10/7, Việt Nam chính thức triển khai chiến dịch tiêm chủng COVID-19, kéo dài trong 9 tháng, mục tiêu bao phủ 70-80% dân số.
Theo hướng dẫn cập nhật cuối tháng 6/2021 của SAGE, vaccine Moderna hiệu quả hơn 90% ngăn ngừa được các ca nhiễm nCoV nghiêm trọng. Ưu điểm của nó là không cần bảo quản cực lạnh, giúp quá trình phân phối dễ dàng hơn, đặc biệt tại các nước thu nhấp thấp và trung bình.
Ngày 30/4, WHO phê duyệt vaccine Moderna vào danh sách sử dụng khẩn cấp. Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) đã đánh giá kỹ lưỡng số liệu về chất lượng, an toàn và hiệu lực của vaccine COVID-19 Moderna và cho phép lưu hành sử dụng ở tất cả các nước thuộc Liên minh châu Âu.
SAGE khuyến cáo tất cả những người được tiêm vaccine cần được theo dõi ít nhất 15 phút sau tiêm. Những người gặp phản ứng dị ứng nặng ngay trong liều đầu thì không nên tiêm liều tiếp theo.
Vaccine Moderna cho thấy hiệu lực bảo vệ khoảng 94,1% đối với Covid-19, bắt đầu 14 ngày sau khi tiêm liều đầu.
Vaccine này có hiệu lực với các biến thể mới không?
Dựa trên các bằng chứng đến nay, các biến thể mới của virus không làm thay đổi hiệu quả của vaccine mRNA Moderna. Cần tiếp tục theo dõi, thu thập và phân tích số liệu về các biến thể mới và tác động của chúng đối với hiệu quả chẩn đoán, điều trị.
Chúng ta chưa thể biết vaccine này có phòng ngừa được việc nhiễm và ngăn chặn lây truyền virus hay không. Khả năng miễn dịch kéo dài trong vài tháng nhưng chưa thể biết toàn bộ thời gian miễn dịch kéo dài bao lâu. Các câu hỏi quan trọng này đang được nghiên cứu.
Đồng thời, SAGE nhấn mạnh người dân vẫn phải duy trì các biện pháp y tế công cộng hiệu quả như đeo khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn, rửa tay, vệ sinh hô hấp và quy tắc che miệng khi ho, tránh tụ tập đông người, và đảm bảo thông khí tốt.
Những ai có thể tiêm chủng vaccine?
Các bệnh đi kèm (bệnh nền) được nghiên cứu trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn ba bao gồm bệnh phổi mạn tính, bệnh lý về tim, béo phì nặng, đái tháo đường, bệnh gan và nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch ở người HIV.
SAGE cho rằng cần phải có thêm các nghiên cứu ở người bị suy giảm miễn dịch, nhưng người trong nhóm này có thể được tiêm sau khi được cung cấp thông tin và tư vấn.
Có thể tiêm vaccine cho những người từng mắc COVID-19. Tuy nhiên, những người này có thể hoãn tiêm chủng khoảng 6 tháng kể từ thời gian bị nhiễm bệnh.
Hiệu quả vaccine được đánh giá là tương tự trên phụ nữ trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ và những người trưởng thành khác. SAGE khuyến cáo sử dụng vaccine ở phụ nữ đang trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ tương tự như ở người trưởng thành khác. Nhóm chuyên gia không khuyến cáo dừng cho con bú sữa mẹ vì lý do tiêm phòng COVID-19.
Phụ nữ mang thai có nên tiêm chủng không?
SAGE khuyến cáo sử dụng vaccine COVID-19 ở phụ nữ mang thai khi lợi ích của việc tiêm chủng cho phụ nữ mang thai lớn hơn nguy cơ tiềm ẩn. Để giúp phụ nữ mang thai đưa ra đánh giá này, cần cung cấp thông tin cho họ về nguy cơ mắc COVID-19 trong thời kỳ mang thai cũng như lợi ích của việc tiêm chủng trong bối cảnh dịch tễ của địa phương, và những hạn chế hiện tại về số liệu an toàn ở thai phụ.
SAGE không khuyến cáo xét nghiệm chẩn đoán mang thai trước khi tiêm chủng. Nhóm chuyên gia cũng không khuyến cáo trì hoãn việc mang thai hay đình chỉ thai nghén vì lý do tiêm phòng COVID-19.
Ai không nên tiêm chủng vaccine?
Những người có tiền sử dị ứng nặng với bất cứ thành phần nào của vaccine không nên dùng loại vaccine này hay vaccine mRNA khác.
Mặc dù khuyến cáo tiêm chủng cho người cao tuổi do nguy cơ cao mắc COVID-19 nặng và tử vong, nhưng những người cao tuổi rất yếu tiên lượng còn sống thêm dưới ba tháng nữa cần được đánh giá cụ thể theo từng trường hợp.
Không dùng vaccine này ở những người dưới 18 tuổi do chưa có kết quả từ các nghiên cứu thêm.
An Lê (TH)