"Tiên dược" Yoga có thể thành... "độc dược"

Chương trình kỷ niệm Ngày Quốc tế Yoga được tổ chức lần lượt tại 6 tỉnh thành lớn của Việt Nam: TP. Hồ Chí Minh (18/6/2016), TP. Đà Nẵng (19/6/2016), Hải Phòng (21/6/2016), TP. Nha Trang (25/6/2016), T.P Hà Nội (26/6/2016) và TP. Vinh (2/7/2016).

Chương trình tại Việt Nam ước tính sẽ thu hút khoảng 10.000 người tham dự tại 6 tỉnh, thành. Trọng tâm của các sự kiện là phần trình diễn Yoga tập thể với hàng trăm người đồng diễn trong màu áo xanh sẽ lan tỏa một tinh thần tích cực và giới thiệu rộng rãi hơn bộ môn hữu ích này đến toàn thể người dân Việt Nam.

Tại sự kiện, Bảo Việt Nhân thọ, đơn vị tài trợ đồng hành với Đại sứ quán Ấn Độ cùng tổ chức “Ngày Quốc tế Yoga”, nhấn mạnh tầm quan trọng và lợi ích của Yoga trong việc nâng cao sức khoẻ và giúp cân bằng cuộc sống.

Yoga là một món quà vô giá của truyền thống Ấn Độ cổ xưa. Yoga có nhiều trường phái và đôi khi nó bị đan xen với các phương pháp tập luyện khác như dưỡng sinh, khí công. Yoga cũng có những nét tương đồng với Phật giáo bởi cùng hướng đến sự giải thoát cho con người, là hiện thân của sự thống nhất giữa Tâm và Thân, giữa suy nghĩ và hành động, là sự tự kiềm chế và tự hoàn thiện, sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên là phương pháp toàn diện cho sức khỏe và hạnh phúc.

Theo thống kê hiện ngay ở Việt Nam, có hàng trăm nghìn người tập yoga. Đây là dấu hiệu đáng mừng nhưng cũng đáng lo. Trước tác dụng “tiên dược” của yoga, nhiều người chủ quan đã tự mày mò tập yoga bằng cách mua các băng đĩa, sách hướng dẫn hoặc tập theo các clip trên mạng mà không biết rằng, nếu tập yoga sai cách đã, đang sẽ gây khôn lường.

Bà Phương Trang (52 tuổi, ngụ quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) vì đau xương khớp, có người khuyên bà đến trung tâm tập yoga để nâng cao sức khỏe. Vốn ngại đi, chỉ thích loanh quanh ở trong nhà, bà đã mua sách về nhà tự tập. Tham khảo các hình hướng dẫn với tư thế đơn giản bà thấy việc tự tập của mình thật “cao kiến”, không phải đi đâu mà cũng chẳng mất tiền học yoga.

Tập được một tuần, bà thấy người không khỏe lên mà ngược lại toàn thân đau buốt, đầu óc choáng váng. Rồi trong một lần tập, bà đã ngã nhào, nằm sõng soài dưới đất, người nhà phải vào bệnh viện cấp cứu. Bác sĩ kết luận, bà Trang bị căng cơ ở vùng cột sống lưng, đầu gối, cổ vai, cẳng chân do động tác lặp đi lặp lại, kéo giãn gân cơ dây chằng quá mức. Đau lưng do các tư thế cúi hoặc ngửa tối đa làm các dây chằng dọc đốt sống và các cơ cạnh sống lưng bị căng giãn quá mức. Bà Trang phải điều trị bệnh viện dài ngày.

Ông Đặng Hùng - Giám đốc Học viện Yoga lo ngại: “Không ít người nghĩ rằng tập yoga đơn giản nên tự tập ở nhà. Hậu quả, nhiều người phải vào viện điều trị các chấn thương do tập yoga không đúng. Hầu hết các chấn thương đều là do việc duy trì tập luyện quá sức do người tập không nhận thức được giới hạn cho phép của cơ thể mình”.

Các chuyên gia yoga cảnh báo, nếu tập yoga không có người hướng dẫn hoặc không đúng phương pháp sẽ làm sai tư thế, có thể dẫn đến chấn thương, trật khớp, gãy xương, tai biến tim mạch, suy kiệt. Bên cạnh đó, tập thở trong yoga rất quan trọng, nếu không được hướng dẫn cách thở, việc luyện tập sẽ không hiệu quả nữa.

Một số tư thế trong yoga không thích hợp với người bị bệnh tim mạch, huyết áp thấp, đau đầu (ví dụ tư thế cây nến) sẽ làm triệu chứng bệnh nặng thêm. Vì vậy, sẽ rất nguy hiểm khi tập yoga mà không có sự hướng dẫn, chỉ bảo cặn kẽ của các nhà chuyên môn y tế hay thể thao, chẳng những không đem lại hiệu quả tốt cho sức khỏe mà còn có tác dụng ngược, khiến cơ thể yếu và thêm bệnh.

Bác sĩ Phạm Thế Hiển - Khoa chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP HCM), cho biết số bệnh nhân bị đau ở vùng cổ, vai, lưng, hông... tìm đến phòng khám cơ xương khớp đang gia tăng, trong đó có nhiều nguyên nhân do tập luyện yoga không đúng cách. Bệnh lý này thường dễ bị chẩn đoán nhầm với bệnh lý đau thần kinh tọa. Điều đáng quan tâm là, hầu hết bệnh nhân không biết những chấn thương, những cơn đau đang có là do yoga gây ra.

Yoga là con dao hai lưỡi. Nếu tập đúng cách, kiên trì, yoga thành “tiên dược”. Còn ngược lại, tập sai cách lại không đều đặn yoga biến thành “độc dược”. Tập yoga đòi hỏi sự kiên trì, tập luyện đều đặn. Yoga giúp phục hồi nhanh chóng những bệnh nhẹ, tuy nhiên những trường hợp bệnh nặng có sự chỉ định của bác sĩ như thoát vị, bệnh tim, rối loạn tiền đình... cần lưu ý khi tập luyện. Những trường hợp này tốt nhất nên tập riêng với huấn luyện viên để có bài tập phù hợp.