Lịch sử thú vị của cú sút Panenka huyền thoại

41 năm nhớ lại thủ thành tuyển Tây Đức lúc đó là Sepp Maier vẫn còn hậm hực vì bị đánh lừa kiểu cú sút Panenka. Quả đá này như một phát minh của nền bóng đá nhân loại thời điểm đó sau khi bóng đá đã ra đời gần 100 năm. Thường thì những quả 11m, thủ môn hay khom người đảo sang hai phía phải hoặc trái khi cầu thủ sút mạnh. Nhưng Panenka được sút theo kiểu “bấm” bóng vừa phải vào ngay chính diện khung thành, bóng bay bổng, nhẹ, tốc độ chậm trên cao “nhẽo” xuống nhưng thủ môn đã lố đà, nhìn quả bóng từ từ bay vào lưới chừng độ ngay tầm đầu của mình.

Lần ấy thế giới bóng đá phương Tây bắt đầu bắt chước phong cách đá Panenka một năm sau đó của tiền vệ tuyển Tiệp Khắc Antonin Panenka. Ngày nay phong cách sút Panenka là một thương hiệu, hồi tưởng lại, cựu danh thủ Tiệp Khắc nói: “Tôi không biết mình sẽ ra sao nếu như tôi sút hỏng quả phạt đền đó, nhưng quả thật là sau hơn bốn thập niên đó đã trở thành thương hiệu”.

Lần đó Tiệp Khắc và Tây Đức đá trận chung kết Euro 1976 qua 120 phút (kể cả hai hiệp phụ) hòa nhau 2-2 và phải đá luân lưu phân thắng bại. Bốn cầu thủ Tiệp Khắc đá thành công, ba cầu thủ Đức cũng thành công, chỉ có Uli Hoeness đá hỏng và tình thế lúc đó tỷ số đang là 4-3 nghiêng về Tiệp Khắc. Panenka đi đến chấm phạt đền và đặt quả bóng vào. Thủ thành Maier của Đức chuẩn bị chu đáo, tập trung cao độ. Panenka chạy đà và đến thực hiện cú Panenka (xem clip) bóng chậm rãi bay chính diện vào cầu môn còn thủ môn Maier thì đã đổ người té ngã nhìn quả bóng bay vào lưới một cách nhẹ nhàng. Toàn tuyển Đức sụp đổ còn các tuyển thủ Tiệp Khắc chạy đến hò reo ăn mừng kết quả 5-3 nghiêng về Tiệp Khắc.

Panenka kể: “Để thực hiện thành công quả Panenka và nó chính thức trình làng công chúng thì ông đã phải tập luyện kín rất nhiều lần, vì nếu như tập công khai các thủ môn khác biết được thì họ “bắt bài” và rất dễ chụp nếu như họ biết trước. Tôi đã kín đáo tập luyện hàng tháng trời trước khi Euro 1976 khai mạc”.

Ý đồ tập luyện và đá phong cách Panenka nó xuất phát từ một lần do sự cố. Tiền vệ kiến thiết của CLB Bohemians (CLB ở thủ đô Prague của Tiệp Khắc). Khi chạy đà Panenka suýt bị vấp ngã rồi thực thi cú sút cũng gặp vấn đề khiến cú sút không mạnh, bóng treo bổng vào chính diện cầu môn rơi xuống khi thủ môn bắt phạt đền thường hay khom người đổ ra hai cánh. Nó trở thành một kiểu sút hoàn hảo và khó đỡ, cuối cùng Panenka quyết định tập luyện biến nó thành một kiểu sút độc đáo. Thủ môn đầu tiên là “nạn nhân” của kiểu sút đó chính là Zdenek Hruska.

Sau đó Panenka thường xuyên trình diễn cách sút Panenka của chính mình khi tham dự các giải vô địch quốc gia của Tiệp Khắc. Đến ngày 20-6-1976 thì cú sút ấy chính thức đi vào sử sách bóng đá thế giới. Huyền thoại Pele nói: “Đó là một tuyệt tác bổ sung thêm vào kho tàng của bóng đá thế giới và thêm một phong cách mới trên chấm 11m”. Còn một nhà báo Pháp nổi tiếng thời đó ví Panenka là “thi sĩ sân cỏ”. Sau lần đó Panenka tiếp tục thỉnh thoảng ghi bàn bằng phong cách này từ chấm phạt đền. Thủ môn Pháp Dominique Dropsy cũng đã từng bị Panenka hạ gục trên chấm 11m bằng phong cách đá này tại vòng loại châu Âu 1980 khi trận đấu diễn ra vào tháng 4-1979. Panenka nhớ lại rằng, có “dấu hiệu” bị các thủ môn đối phương bắt bài khi ông đứng trước chấm 11m nên trong trận Tiệp Khắc tranh hạng ba với Ý và sau đó tại World Cup 1982 (Espana 82) khi đứng trước chấm 11m ông không sút Panenka nữa mà sút bình thường vào góc.

Panenka ghi 17 bàn trong 59 trận khoác áo tuyển Tiệp Khắc. Sau khi đầu quân cho CLB nhà Bohimians, Panenka sang Bỉ đầu quân cho Rapid Vienna.

Những hậu duệ của Panenka từng thành công không kém là Zidane, Pirlo, Totti, Postiga, Sergio Ramos, Ibrahimovic (xem clip). Bóng đá Việt Nam cũng có cầu thủ bắt chước và thành công đó là Công Phượng ghi tại V- League mùa này.

Panenka nói đùa “Tôi lấy làm hạnh phúc vì ý tưởng đá phạt đền của tôi không bị mai mọt mà ngày càng có nhiều danh thủ áp dụng. Tôi cũng rất tiếc vì tôi đã không đăng ký thương hiệu bản quyền".