Bộ trưởng Tài chính: Xin “không tiếp thu” đề nghị đưa điện vào diện bình ổn giá

Nhà nước điều tiết giá bằng mệnh lệnh hành chính

Chiều 23/5, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giá (sửa đổi).

Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP Hồ Chí Minh) cho hay, Luật Giá 2012 của Việt Nam và dự thảo Luật Giá 2023 đều không có nguyên tắc điều tiết giá của Nhà nước là Nhà nước phải có nguồn lực tài chính công hoặc dự trữ hàng hóa để điều tiết giá. Trong trường hợp Nhà nước điều tiết giá điện ở Việt Nam, chỉ có một giải pháp là bằng mệnh lệnh hành chính.

Nhà nước quy định giá điện qua Bộ Công Thương và Chính phủ. Nếu Tập đoàn Điện lực Việt Nam thấy cần tăng giá điện trên 3%, không có nguồn ngân sách nào được chuẩn bị để hỗ trợ Tập đoàn Điện lực khi họ bị lỗ vì không được tăng giá điện, trong khi giá đầu vào là giá dầu, giá khí, giá than tăng rất mạnh.

“Tức là chúng ta điều tiết giá điện bằng mệnh lệnh hành chính chứ không chi một đồng nào. Kết quả là năm 2021, Tập đoàn Điện lực Việt Nam lỗ trong sản xuất, bán điện 981 tỷ; năm 2022 là 36.294 tỷ và năm 2023 dự kiến lỗ 63.620 tỷ, dù từ tháng 5/2023 giá bán điện bình quân tăng 3%”, ông Nhân nói.

Từ những phân tích này, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân đề nghị bổ sung một nguyên tắc quản lý điều tiết giá của Nhà nước vào dự thảo Luật Giá 2023. Đó là là Nhà nước phải có nguồn lực tài chính công và dự trữ hàng hóa phù hợp với điều tiết giá để Tập đoàn Điện lực Việt Nam, để không tiến tới trạng thái sắp phá sản mà phải phát triển bền vững và là doanh nghiệp nòng cốt cho thực hiện Quy hoạch điện VIII Chính phủ mới ban hành.

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Quốc Luận (đoàn Yên Bái) cho rằng, hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá được quy định tại Phụ lục số 1 ban hành kèm theo dự thảo luận bao gồm 10 loại hàng hóa, dịch vụ, tuy nhiên không bao gồm giá điện.

Trong dự thảo luật hiện nay, giá điện đang quy định tại Phụ lục 2 danh mục hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá.

“Tôi cho rằng nên bổ sung giá điện vào phụ lục số 1 về danh mục hàng hóa dịch vụ bình ổn giá. Bởi vì, đây là thứ hàng hóa, dịch vụ quan trọng liên quan trực tiếp đến đời sống người dân, liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của tổ chức, doanh nghiệp, gây tác động lớn đến kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân”, đại biểu Luận nêu.

Theo đại biểu Nguyễn Quốc Luận, thực tiễn thời gian qua cho thấy loại hàng hóa này thay đổi thường xuyên theo xu hướng, chỉ có tăng mà không có giảm, tuy nhiên việc tăng giá điện vẫn chưa đủ để bù đắp chi phí, dẫn đến ngành điện bị lỗ lớn, gây ra mất cân đối dòng tiền và kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Vì vậy, loại hàng hóa này cần được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện các giải pháp, biện pháp nhằm ổn định giá và đưa vào danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá thì hợp lý hơn.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, hiện nay 100% người dân đều sử dụng điện vậy tại sao không bình ổn giá? “Việc đưa điện vào diện bình ổn giá tôi tin rằng người dân rất hoan nghênh", ông Hòa nói.

Giải trình, tiếp thu các ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã lý giải tại sao không đưa giá điện vào trong bình ổn.

Lý do là vì, giá điện hiện nay đã được đưa vào trong danh mục hàng hóa, dịch vụ được Nhà nước định giá rồi, như vậy không đưa vào bình ổn nữa. Và chính định giá sẽ có lợi cho người tiêu dùng, tức là có lợi cho người dân, vì nhiều lý do. Thứ nhất là hiện nay nguồn lực phải đảm bảo, ngân sách chúng ta đang còn hạn hẹp, hoặc vấn đề doanh nghiệp sản xuất điện, hiện nay chủ yếu Tập đoàn EVN là tập đoàn của Nhà nước chiếm trên 50%. Thứ hai là nếu hỗ trợ bằng ngân sách thì phải sửa Luật Ngân sách để phù hợp.

“Cho nên chúng tôi xin chưa tiếp thu ý kiến này”, Bộ trưởng nói.