Chuyện 'ngậm miệng ăn tiền' và trả lại quà tặng trong vụ Việt Á

Sở Y tế Hậu Giang

Ngay chiều cùng ngày, ông Lành đã mang túi quà trên đến cơ quan, mời các phòng chức năng và trình bày lại sự việc, lập biên bản, niêm phong và giao Phòng Tổ chức giữ số tiền nhận được, giao Trưởng Phòng Kế hoạch làm báo cáo trình UBND tỉnh...

Ngày 10/5, UBND tỉnh Hậu Giang có thông cáo báo chí vụ “Vi phạm đối với các gói thầu mua sắm kit xét nghiệm Covid-19 liên quan đến Công ty Việt Á”.

Qua thanh, kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện có vi phạm liên quan đến các gói thầu mua sắm kit xét nghiệm của Công ty Việt Á. Từ đó, UB Kiểm tra Tỉnh ủy đã cách chức Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật đối với ông Nguyễn Văn Lành.

Theo kết luận thanh tra về việc "mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc xin, thuốc, phòng chống dịch Covid-19 đối với Sở Y tế Hậu Giang và các đơn vị, tổ chức có liên quan", có 3 đơn vị thực hiện hợp đồng mua hóa chất, sinh phẩm, vật tư xét nghiệm đối với Công ty Việt Á, với số tiền hơn 11 tỷ đồng.

Trong đó, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh ký 2 hợp đồng, mua 10.500 test với hơn 3,3 tỷ đồng và đã thanh toán 100%.

Trao đổi với VietNamNet, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường cho hay, cán bộ nhận quà trái quy định thì tùy vào tính chất mức độ của hành vi vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật Đảng và kỷ luật chính quyền.

Nếu hành vi còn có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì sẽ phải chịu những chế tài của pháp luật. Hành vi nhận quà trái quy định mà có sự thỏa thuận với người đưa quà để thực hiện công việc theo yêu cầu thì hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Nhận hối lộ.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường

Dưới góc độ pháp lý, sự khác nhau giữa nhận quà trái quy định và nhận hối lộ là có sự thỏa thuận giữa người đưa tiền, quà với người có chức vụ quyền hạn trước đó hay không.

Việc đưa tiền, quà có thể được thực hiện trước hoặc sau hoạt động nhiệm vụ, công vụ. Việc đưa tiền, quà có thể đưa trực tiếp hoặc đưa gián tiếp qua khâu trung gian, nhưng trước khi thực hiện nhiệm vụ công vụ, giữa hai bên đã có thỏa thuận về việc thực hiện công việc theo yêu cầu để hưởng lợi.

Bởi vậy, trong vụ Việt Á, trường hợp CQĐT có căn cứ cho thấy đã có sự thỏa thuận ăn chia, thỏa thuận chi phí một khoản tiền nhất định để giao dịch mua kit, test xét nghiệm covid-19 được diễn ra thì đây là hành vi đưa hối lộ và hành vi nhận hối lộ.

Vẫn theo luật sư, hành vi nhận hối lộ phải là sự thỏa thuận trực tiếp hoặc gián tiếp giữa người có chức vụ quyền hạn với người đã đưa lợi ích đó.

Hành vi thỏa thuận phải có trước thời điểm thực hiện công vụ, nhiệm vụ, còn việc nhận lợi ích vật chất có thể nhận trước hoặc nhận sau, nhận trực tiếp hoặc nhận gián tiếp.

Hành vi chỉ cấu thành tội Đưa hối lộ và tội Nhận hối lộ nếu như có sự thỏa thuận "giá cả" của việc thực hiện một công việc theo yêu cầu...

Còn trường hợp, trong mối quan hệ giữa người có chức vụ quyền hạn đối với các tổ chức cá nhân mà có việc tổ chức cá nhân chuyển giao tài sản hoặc lợi ích vật chất, lợi ích phi vật chất cho người có chức vụ quyền hạn, nhưng cơ quan tiến hành tố tụng không có căn cứ để chứng minh có sự thỏa thuận trước đó thì không thể xử lý về hành vi đưa hối lộ và nhận hối lộ.

Trong trường hợp này, có thể chỉ là hành vi nhận quà trái quy định.

Vẫn theo Tiến sĩ Đặng Văn Cường, Luật Phòng chống tham nhũng 2018 và Nghị định 59/2019/NĐ-CP quy định: Người có chức vụ, quyền hạn khi nhận được quà tặng không đúng quy định phải từ chối.

Trường hợp không từ chối được phải báo cáo Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị mình hoặc Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp trên trực tiếp và nộp lại quà tặng để xử lý theo quy định trong thời hạn 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quà tặng.