Đường ống gang dẻo Xinxing TQ: NMNM sông Đuống hiện đại hay tụt hậu khi thế giới dùng ống nhựa HDPE?

Bản thân bà Đỗ Thị Kim Liên (Shark Liên) - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn AquaOne, chủ tịch HĐQT Công ty CP nước mặt Sông Đuống khi trao đổi với báo chí từng khẳng định công nghệ của Nhà máy nước mặt sông Đuống là công nghệ châu Âu, nước đạt tiêu chuẩn châu Âu.

Tuy nhiên mới đây, việc dự án Nhà máy Nước sông Đuống giai đoạn 1 sử dụng ống gang dẻo Xinxing (của Công ty TNHH Sản xuất Ống gang dẻo Xinxing, Trung Quốc) để truyền tải nước khiến dư luận có nhiều ý kiến trái chiều và nghi ngờ những tuyên bố trên.

Bởi chỉ cách đây 3 năm, vào năm 2016, Công ty cổ phần Nước sạch Vinaconex, đơn vị Chủ đầu tư dự án nước sạch sông Đà giai đoạn 2 lựa chọn Công ty TNHH Ống gang dẻo Xinxing (Trung Quốc) là nhà thầu cung cấp vật liệu ống gang dẻo cho dự án đã phải hủy hợp đồng do bị dư luận phản đối và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo dừng ký hợp đồng với nhà thầu Trung Quốc này.

Cuối năm 2015, Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu (Bộ Kế hoạch và đầu tư) đã nêu một số thông tin từ các khách hàng trên thế giới không hài lòng với sản phẩm ống gang dẻo của Công ty TNHH ống gang dẻo Xinxing. Trung tâm này đưa ra khuyến cáo, cần tiến hành tổ chức lấy ý kiến trực tiếp từ các khách hàng đã sử dụng những sản phẩm ống gang của các nhà thầu để có thêm thông tin cần thiết về chất lượng sản phẩm, dịch vụ do các nhà thầu cung cấp.

Nếu trước đây, việc dư luận phản đối việc Công ty CP Nước sạch Vinaconex, đơn vị Chủ đầu tư dự án nước sạch sông Đà giai đoạn 2 lựa chọn Công ty TNHH Ống gang dẻo Xinxing là nhà thầu cung cấp vật liệu cho dự án do lo ngại về chất lượng cũng như độ an toàn thì nay, đối với dự án Nhà máy Nước sông Đuống giai đoạn 1 sử dụng đường ống của Công ty TNHH Sản xuất Ống gang dẻo Xinxing cũng khiến nhiều người dân quan ngại không kém dù chưa thể khẳng định việc sử dụng loại ống này về lâu về dài có ảnh hưởng đến sức khỏe hay không.

Tuy nhiên, theo phân tích của một số chuyên gia, các loại ống kim loại như gang dẻo hay thép dễ bị ăn mòn, chứa đựng nhiều nguy cơ nếu quá trình sản xuất không đảm bảo chất lượng. Do vậy, về chất lượng ống cũng cần kiểm soát chặt chẽ vì gang dẻo muốn đảm bảo chất lượng cần phải đảm bảo quá trình sản xuất, phải đáp ứng đúng tiêu chuẩn của nó về độ cầu hóa.

Đặc biệt, các loại ống gang dẻo hay ống kim loại vốn phải sử dụng lớp phủ để chống ăn mòn hay đảm bảo độ bền, thậm chí được phủ bên trong thành ống bởi một lớp xi măng. Nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe nằm chính ở chất lượng lớp phủ bên trong của ống gang dẻo nếu không sản xuất đảm bảo chất lượng, do đây là lớp tiếp xúc trực tiếp với nước.

Đáng chú ý, hiện tại hầu hết các quốc gia trên thế giới đang chuyển từ ống kim loại sang sử dụng ống nhựa như HDPE (Hight Density Poli Etilen – Poli Etilen mật độ cao) cho các dự án cung cấp nước sạch sinh hoạt vì vừa đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người, vừa có độ bền lâu dài.

Thậm chí, không ít các nước trên thế giới hiện nay đã đào bóc lên thay thế hầu hết ống gang sau 15-25 năm sử dụng bằng ống HDPE.

Bởi theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì ống gang dẻo sau khi sử dụng 7-8 năm sẽ bị gỉ, những phôi gỉ sẽ ngấm vào nước ăn, làm cản trở dòng chảy, các lỗ tổ ong này là nơi kí sinh trùng, vi khuẩn trú ngụ đối với các điểm cuối hạ lưu tuyến truyền dẫn khi lượng chất xử lý giảm nồng độ.

Các nước châu Âu, Bắc Mỹ và các nước phát triển do uống ngay nước từ vòi của nước máy thì quy định bắt buộc phải sử dụng ống HDPE, không bao giờ cho phép sử dụng ống gang để bảo đảm an toàn cho sức khỏe.

Từ những phân tích trên, dư luận đặt câu hỏi về việc Nhà máy nước mặt sông Đuống được cho là công nghệ châu Âu, nước đạt tiêu chuẩn châu Âu và có thể “uống được tại vòi, sạch hơn cả nước suối đóng chai” lại không sử dụng ống HDPE như các nước ở Châu Âu mà sử dụng ống gang dẻo Xinxing của Trung Quốc? Như vậy, Nhà máy nước mặt Sông Đuống hiện đại hay tụt hậu khi thế giới dùng ống nhựa HDPE?

Những câu hỏi của người dân, đồng thời là khách hàng của Nhà máy nước mặt Sông Đuống về đường ống truyền tải nước cũng chỉ là sự lo lắng của họ về độ an toàn cũng như sức khỏe của họ.

Mới đây, trong công văn số 447/GĐ-GĐ3 gửi UBND TP.Hà Nội về việc khánh thành công trình nhà máy nước mặt sông Đuống giai đoạn 1, Cục Giám định Nhà nước về Chất lượng công trình xây dựng thuộc Bộ Xây Dựng đã đề cập đến sự cố vỡ ống tại chân cầu vượt Phú Thụy (Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội) ngày 3/6/2019, hiện trường cho thấy chất lượng thi công đường ống chưa đảm bảo các yêu cầu theo thiết kế.

Đáng chú ý, Dự án Nhà máy Nước sông Đuống giai đoạn 1 có dùng đường ống của Cty TNHH Sản xuất Ống gang dẻo Xinxing (Trung Quốc), vật liệu được đoàn chuyên gia tổ chức lựa chọn đánh giá các nhà cung cấp (ống Gang, ống Thép, ống HDPE, bê tông lòng thép) trên cơ sở các tiêu chí về kỹ thuật. Mới đây, trao đổi với báo chí, đại diện Công ty CP nước mặt Sông Đuống (chủ đầu tư Nhà máy nước mặt Sông Đuống) xác nhận sử dụng đường ống của Nhà thầu thiết bị Xinxing (Trung Quốc), chất lượng gang dẻo.

Đây cũng là đường ống xảy ra sự cố vỡ ống ngày 3/6 mà Cục Giám định chỉ ra ở trên. Theo đó, vào ngày 3/6/2019, xe container mang biển kiểm soát 15C - 044.77 xảy ra sự cố sập hố, đè vỡ đường ống nước DN400 của Nhà máy nước mặt sông Đuống đoạn chân cầu vượt Phú Thụy (huyện Gia Lâm, TP Hà Nội) cũng khiến dư luận đặt câu hỏi về chất lượng của hệ thống ống truyền tải nước này.

Dự án Nhà máy nước mặt sông Đuống nhằm đảm bảo cung cấp nguồn nước sạch chất lượng, ổn định theo đúng quy chuẩn quốc gia cho hơn 3 triệu dân và các đơn vị, nhà máy trên địa bàn 168 xã thuộc 8 quận, huyện của Hà Nội và một số vùng phụ cận thuộc các tỉnh bạn như Bắc Ninh, Hưng Yên.

Do vậy, việc sử dụng loại ống bền, đảm bảo sức khỏe phù hợp với xu hướng cấp tiến của thế giới, bố trí phương án số ống để dự phòng sự cố, bảo trì phù hợp để người dân không bị ảnh hưởng là hợp lý và nên làm. Bởi chỉ cần một sự cố xảy ra không chỉ khiến người dân thiếu nước sinh hoạt mà còn gây nên những hậu quả khôn lường nếu ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.