Không kháng cáo, vì sao bà Phương Hằng vẫn được giảm án?

Như Dân trí thông tin, bà Nguyễn Phương Hằng mới đây đã được TAND cấp cao tại TPHCM xét giảm án 3 tháng tù về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Trước đó, tại phiên tòa sơ thẩm, cựu Giám đốc Công ty Cổ phần Đại Nam bị tuyên phạt mức án 3 năm tù.

Kết thúc phiên tòa, các bị cáo Đặng Anh Quân, Nguyễn Thị Mai Nhi, Huỳnh Công Tân và Lê Thị Thu Hà kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, bà Hằng không kháng cáo và chấp nhận thi hành mức án 3 năm tù. Trường hợp này, dù không có kháng cáo, vì sao bà Phương Hằng vẫn được Tòa án cấp phúc thẩm xét giảm án tù là thắc mắc của nhiều độc giả.

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo Điều 61 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, bị cáo có nghĩa vụ có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án, chấp hành quyết định, yêu cầu của Tòa án. Trường hợp vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì có thể bị áp dụng biện pháp áp giải.

Ngoài ra, khoản 2 Điều 351 Bộ luật này cũng quy định trong trường hợp xét thấy cần thiết, ngoài những cá nhân, cơ quan, tổ chức có kháng cáo hoặc kháng nghị, Tòa án cấp phúc thẩm sẽ quyết định triệu tập những người khác tham gia phiên tòa.

Đối chiếu với các quy định trên, luật sư Giáp cho biết trong vụ án này, dù không có kháng cáo nhưng bà Phương Hằng vẫn là bị cáo trong vụ án. Do đó, dù không có đơn kháng cáo, bà Hằng vẫn phải có mặt tại phiên tòa phúc thẩm theo triệu tập của Tòa án. Việc triệu tập không nhằm xét trách nhiệm pháp lý của người này mà để Hội đồng xét xử cấp phúc thẩm làm rõ những tình tiết, lời khai khác trong Vụ án.

Về biện pháp áp giải và dẫn giải, luật sư Giáp phân tích theo Điều 127 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, áp giải áp dụng đối với người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị buộc tội còn dẫn giải áp dụng với người làm chứng không có mặt theo giấy triệu tập mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan; người bị hại từ chối giám định theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan và người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó liên quan đến hành vi phạm tội được khởi tố vụ án, đã được triệu tập mà vẫn vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.

"Việc Tòa án triệu tập bà Phương Hằng tới tòa là hoàn toàn phù hợp quy định của pháp luật. Tuy nhiên, Điều 351 Bộ luật Tố tụng hình sự chỉ quy định Tòa án có quyền triệu tập, không quy định về việc ra quyết định áp giải hay dẫn giải.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Hằng cũng không tham gia với vai trò bị cáo có kháng cáo mà là người liên quan. Có thể việc bà Hằng tới tòa là hoạt động trích xuất và đưa người bị buộc tội ra khỏi nơi tạm giam để tham gia các hoạt động tố tụng khác, chưa tới mức cần thiết áp dụng việc áp giải", ông Giáp bình luận.

Cũng theo dõi vụ việc, luật sư Dương Đức Thắng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) phân tích, đối với phiên tòa phúc thẩm, bà Hằng dù không có kháng cáo nhưng vẫn tham gia với vai trò người liên quan. Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử vẫn lấy lời khai còn luật sư bào chữa vẫn có quyền bảo vệ cho bà theo quy định của pháp luật.

Trích dẫn Điều 345 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về phạm vi xét xử phúc thẩm, ông Thắng cho biết Tòa án cấp phúc thẩm xem xét phần nội dung của bản án, quyết định bị kháng cáo, kháng nghị. Nếu xét thấy cần thiết, có thể xem xét các phần khác của Bản án, quyết định không bị kháng cáo, kháng nghị.

Từ quy định trên, có thể thấy việc mở phiên tòa phúc thẩm sẽ nhằm xem xét kháng cáo, kháng nghị của các cá nhân, cơ quan, tổ chức có yêu cầu. Đồng thời, những phần nội dung không có kháng cáo, kháng nghị cũng sẽ được đánh giá lại nếu thấy cần thiết.

"Căn cứ Điều luật này, có thể thấy việc xem xét lại trách nhiệm hình sự của bà Phương Hằng là hoàn toàn có cơ sở. Việc Tòa án xét giảm án cho bà Hằng là phù hợp quy định của pháp luật, phù hợp với nguyên tắc có lợi cho bị cáo trong tố tụng hình sự", luật sư Thắng bình luận.