Mắc bệnh hiểm nghèo, ông Vũ Huy Hoàng có được giảm nhẹ tội?

Tại kỳ họp 49, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã xem xét trách nhiệm liên quan đến các sai phạm trong quản lý, sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.

Đối với trường hợp ông Vũ Huy Hoàng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy ban Kiểm tra Trung ương kết luận, trong thời gian giữ cương vị Bộ trưởng Bộ Công thương đã có vi phạm, khuyết điểm rất nghiêm trọng, đến mức phải khai trừ ra khỏi Đảng. Tuy nhiên, do ông Hoàng đang mắc bệnh hiểm nghèo nên chưa xem xét, xử lý kỷ luật theo quy định.

Đáng chú ý, ông Vũ Huy Hoàng mới đây đã bị Viện kiểm sát Nhân dân tối cao truy tố liên quan vụ án "vi phạm quản lý sử dụng tài sản của Nhà nước gây thất thoát lãng phí", "vi phạm quy định về sử dụng đất đai" xảy ra tại thửa đất 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1, TP.HCM). Dự kiến được TAND TP Hà Nội xét xử.

Trước đó, tháng 7/2020, ông Hoàng bị Bộ Công an khởi tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, theo điều 219 Bộ luật Hình sự 2015 với khung án từ 10-20 năm tù.

Dư luận đặt câu hỏi, mắc bệnh hiểm nghèo, ông Vũ Huy Hoàng có được xem xét giảm nhẹ tội?

Trao đổi với PV Kiến Thức, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, bệnh hiểm nghèo không phải là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, đây là yếu tố về nhân thân quyết định đến mức hình phạt trong trường hợp tòa án kết tội ông Hoàng theo nội dung cáo trạng mà viện kiểm sát truy tố.

Theo quy định của pháp luật, trong trường hợp tòa án tuyên bố bị cáo phạm tội thì sẽ áp dụng các hình phạt trong hệ thống hình phạt mà bộ luật hình sự đã quy định. Khi tuyên bố bị cáo phạm tội, tòa án sẽ lựa chọn loại hình phạt mà điều luật có quy định đồng thời sẽ ấn định mức hình phạt trên cơ sở tính chất mức độ hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Luật sư Cường phân tích, trong các yếu tố quyết định đến hình phạt, có thể chia thành hai nhóm là nhóm yếu tố nhân thân và nhóm yếu tố hành vi.

Trong đó nhóm yếu tố hành vi quyết định đến tính chất, mức độ hành vi phạm tội, thể hiện sự nguy hiểm của hành vi, hậu quả của hành vi đối với xã hội. Yếu tố về hành vi không những chỉ quyết định đến việc kết tội, xác định tội danh mà còn quyết định đến việc phải áp dụng hình phạt nào, mức hình phạt đến đâu để đảm bảo răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội.

Trong vụ án này, yếu tố hành vi thể hiện ở việc các bị cáo đã sử dụng những thủ đoạn, phương thức phạm tội như thế nào, gây thiệt hại cho nhà nước bao nhiêu, làm giảm sút uy tín của đảng và nhà nước đối với người dân như thế nào, hậu quả có khắc phục được hay không. Đó là những yếu tố quyết định đến việc các bị cáo phạm tội và quyết định đến việc lựa chọn loại và mức hình phạt.

Còn yếu tố nhân thân như mức độ nhận thức, điều khiển hành vi, hoàn cảnh gia đình, điều kiện sức khỏe, công lao đối với đất nước là những yếu tố cũng sẽ quyết định đến loại và mức hình phạt tuy nhiên sẽ là yếu tố thứ hai. Đối với những người đã nhận thức được sai phạm của mình, có ý thức khắc phục, sửa chữa, có khả năng giáo dục, cải tạo, vai trò thứ yếu, giúp sức, thành khẩn khai báo, đã bồi thường khắc phục hậu quả cũng sẽ được hưởng sự khoan hồng của pháp luật.

Những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cũng là những yếu tố về pháp lý để quyết định giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự cho bị cáo. Những tình tiết giảm nhẹ sẽ xem xét đến các yêu tố nhân thân và yêu tố hành vi để quy định căn cứ áp dụng khi tòa án giải quyết vụ án.

Theo quy định của bộ luật hình sự năm 2015, các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được liệt kê tại điều 51, các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự được quy định tại điều 52. Trong đó việc bị cáo ốm đau, bệnh tật không phải là tình tiết giảm nhẹ mà yếu tố để quyết định mức hình phạt sao cho đảm bảo tính khả thi, thể hiện tính nhân văn, hướng thiện.

Bởi vậy, luật sư Cường cho rằng, trong vụ án này, cựu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng có sai phạm và thừa nhận hành vi phạm tội, tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả, có nhiều thành tích trong quá trình công tác, gia đình có công với cách mạng, nay bệnh tật hiểm nghèo... cũng sẽ được tòa án cân nhắc xem xét để quyết định một mức hình phạt phù hợp. Việc này nhằm đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa chung cho xã hội nhưng cũng đảm bảo tính sách nhân đạo của đảng và nhà nước ta đối với những người đã nhận ra lỗi lầm của mình. Cụ thể việc có kết tội bị cáo hay không, ấn định mức hình phạt ra sao sẽ phụ thuộc vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa tới đây.