Nguyên nhân chậm tiến độ của đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội

Tại tờ trình về việc thông qua Nghị quyết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm đoạn Nhổn – ga Hà Nội của UBND TP Hà Nội cho biết, tình hình triển khai thực hiện dự án đến hết tháng 8/2022 cơ bản là chậm tiến độ.

Theo đó, dự án đang triển khai thực hiện 10/10 gói thầu chính. Quá trình thực hiện dự án mặc dù Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (Chủ đầu tư) đã nỗ lực, cố gắng trong quản lý, triển khai, nhưng tiếp tục gặp nhiều khó khăn, vướng mắc dẫn đến tiến độ thực hiện chưa đáp ứng yêu cầu. Tính đến thời điểm hiện nay, tiến độ tổng thể chung của Dự án đạt khoảng 75% (trong đó tiến độ thi công đoạn tuyến trên cao đạt 96,3%).

Đến thời điểm hiện tại, công tác GPMB của đoạn trên cao đã hoàn thành và bàn giao cho các nhà thầu (hạng mục cuối cùng là chân thang số 4 của ga Chùa Hà S7 được bàn giao vào tháng 4/2021). Tuy nhiên, hiện nay vẫn tồn tại khiếu nại kéo dài của 177 hộ dân tại Depot và đường dẫn vào Depot đối với các chính sách bồi thường, hỗ trợ. Các hộ dân thường xuyên gửi đơn thư khiếu nại lên Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB). UBND Thành phố đang chỉ đạo các cấp có thẩm quyền gồm UBND quận Bắc Từ Liêm, Thanh tra Thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Đối với đoạn ngầm, công tác giải phóng mặt bằng chậm từ 1-6 năm. Đến nay, công tác GPMB đoạn ngầm hiện vẫn còn các tồn tại công tác bồi thường, hỗ trợ, tạm cư 50 căn nhà bị ảnh hưởng trong quá trình thi công tuyến

Hầm (43 căn nhà cần tạm cư và 07 căn nhà cần phá dỡ, đều không phải thu hồi đất), rất phức tạp, gặp nhiều vướng mắc, khó khăn do chưa có quy định pháp luật (về chính sách bồi thường hỗ trợ, tạm cư; về hợp đồng thỏa thuận tạm cư; về quy trình thực hiện) và thực tiễn thực hiện ở Việt Nam. Chủ đầu tư đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với UBND quận Ba Đình và Đống Đa tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tạm cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi tuyến hầm theo yêu cầu của UBND Thành phố.

UBND TP Hà Nội cũng đã thẳng thắn chỉ ra các nguyên nhân chính ảnh hưởng đến việc chậm tiến độ dự án. Nguyên nhân chủ quan là do dự án chậm trễ bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu do vướng mắc về thủ tục GPMB và sự chấp hành của các hộ dân.

Công tác lãnh đạo chỉ đạo và điều hành của UBND thành phố Hà Nội đối với Dự án chưa sát sao, quyết liệt. Năng lực triển khai thực hiện Dự án của Chủ đầu tư và sự phối hợp giữa Tư vấn, Chủ đầu tư và các sở/ngành liên quan còn nhiều hạn chế, yếu kém.

“Đây là một dự án lớn và phức tạp, lần đầu tiên được xây dựng tại Việt Nam do Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội làm chủ đầu tư, tổ chức thực hiện nhưng không có tổng thầu, được phân chia thành 09 gói thầu xây lắp thiết bị chính tạo ra nhiều giao diện giữa các gói thầu làm phát sinh điều chỉnh thiết kế và vướng mắc, khó khăn trong quá trình lập, phê duyệt thiết kế điều chỉnh và dự toán phát sinh gây chậm trễ tiến độ. Năng lực, kinh nghiệm của Chủ đầu tư còn hạn chế, chưa am hiểu hết và đầy đủ về công nghệ, chưa có thực tiễn quản lý, điều hành dự án có quy mô lớn, có tính kinh tế - kỹ thuật cao, phức tạp; Nội bộ lãnh đạo Ban quản lý Dự án đường sắt đô thị có khiếu nại, tố cáo phức tạp ảnh hưởng đến công tác quản lý, điều hành chung”, tờ trình nêu rõ.

Tư vấn thực hiện dự án Systra (Tư vấn PIC) được chỉ định thầu là Tư vấn thực hiện dự án (thực hiện các công tác lập Báo cáo nghiên cứu khả thi; Lập thiết kế kỹ thuật, dự toán, Hồ sơ mời thầu; Hỗ trợ đấu thầu; Giám sát thi công và Hỗ trợ quản lý thực hiện dự án) thông qua Nghị định thư giữa Chính phủ Pháp và Chính phủ Việt Nam từ đầu Dự án nên việc quản lý thực hiện và thương thảo, điều chỉnh hợp đồng của Chủ đầu tư với Tư vấn luôn gặp khó khăn. Tư vấn chưa cung cấp đầy đủ, hiệu quả cho Chủ đầu tư các giải pháp giải quyết các vướng mắc, khó khăn, đặc biệt là các vấn đề khác biệt giữa Hợp đồng FIDIC và quy định pháp luật Việt Nam hiện hành để quản lý đảm bảo tiến độ dự án. Từ 01/8/2021 đến 13/9/2021, Tư vấn đã tạm ngừng huy động dịch vụ (lần thứ 3 từ đầu Dự án đến nay), gây sức ép Chủ đầu tư trong việc thương thảo, gia hạn hợp đồng. Trong quá trình đàm phán điều chỉnh, gia hạn hợp đồng, do tính cấp bách và phức tạp của Dự án một số nhà thầu Quốc tế đề xuất giá trị phát sinh lớn và thiếu hợp tác để giải trình, cung cấp các hồ sơ minh chứng cụ thể theo yêu cầu của Chủ đầu tư.

Công tác phối hợp, giải quyết vướng mắc khó khăn giữa Chủ đầu tư và các Sở, ngành Thành phố, UBND các quận, huyện có lúc chưa chặt chẽ và hiệu quả. Một số Sở ngành chưa thực sự vào cuộc để giải quyết các khó khăn vướng mắc của Dự án...