Sai sót chuyển giao nhà máy rác: Gọi tên Sở nào ở Hải Dương?

Thanh tra tỉnh Hải Dương vừa ban hành kết luận thanh tra các đơn vị, cá nhân trong việc quản lý, sử dụng vốn vay ODA, chuyển giao thực hiện Dự án Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt tỉnh Hải Dương.

Sai sót trong quá trình chuyển giao đơn vị thực hiện Dự án từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty CP Môi trường APTSeraphin Hải Dương và từ APT-Seraphin sang Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương đã được cơ quan thanh tra chỉ rõ.

Kết luận thanh tra dẫn báo cáo của Sở KH&ĐT Hải Dương nêu lý do phải chuyển giao dự án nhà máy rác trên. Theo Sở này, do dây chuyền công nghệ Nhà máy sau quá trình chạy thử đã bộc lộ sự lạc hậu, không phù hợp với thực tế rác thải sinh hoạt của Việt Nam nói chung và rác thải sinh hoạt của thành phố Hải Dương nói riêng; Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương tại thời điểm đó đang hoạt động theo mô hình Công ty TNHH 100% vốn nhà nước, chỉ thực hiện nhiệm vụ thu gom rác thải sinh hoạt của thành phố Hải Dương và sử dụng nguồn kinh phí ngân sách thành phố chi cho hoạt động môi trường.

Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương cũng không có kinh nghiệm và năng lực trong lĩnh vực xử lý rác, mặt khác cũng không có khả năng huy động vốn đầu tư mua sắm, lắp đặt bổ sung máy móc, thiết bị để xử lý được lượng rác thải phát sinh và dồn ứ ngày một lớn. Do đó, phương án tìm một đơn vị khác có kinh nghiệm, năng lực tiếp nhận, vận hành Nhà máy là cần thiết và cấp bách; phương án có thể chưa phù hợp với quy định hiện hành, nhưng phù hợp với diễn biến tình hình thực tế tại thời điểm đó. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở KH&ĐT đã thẩm định Phương án tiếp nhận Nhà máy của Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương, trình UBND tỉnh Hải Dương phê duyệt.

Thanh tra tỉnh Hải Dương đã chỉ ra nhiều sai sót đối với Sở KH&ĐT Hải Dương. Theo kết luận, dự án được đầu tư bằng nguốn vốn ODA và vốn đối ứng ngân sách tỉnh, UBND tỉnh Hải Dương đã giao cho Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương làm Chủ đầu tư, thực hiện nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của Chủ dự án theo quy định tại Nghị định số 131/2006/NĐ-CP ngày 09/11/2006 của Chính phủ ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nguồn hỗ trợ phát triển chính thức.

Việc Sở KH&ĐT Hải Dương tham mưu cho UBND tỉnh Hải Dương bàn giao Nhà máy từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương (doanh nghiệp 100% vốn nhà nước) sang Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương (doanh nghiệp ngoài nhà nước) quản lý, sử dụng theo hình thức bàn giao nguyên trạng là không đúng theo quy định tại Mục 2, Nghị định số 09/2009/NĐ-CP ngày 5/2/2009 của Chính phủ; Chương II Thông tư số 87/2010/TT-BTC ngày 15/6/2010 của Bộ Tài chính quy định việc quản lý và xử lý tài sản của các dự án sử dụng vốn nhà nước khi dự án kết thúc.

Bên cạnh đó, phương án tiếp nhận Nhà máy của Công ty cổ phần Môi trường APTSeraphin Hải Dương được Sở Kế hoạch và đầu tư thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt có nội dung Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương có trách nhiệm thay mặt UBND tỉnh Hải Dương trả gốc và lãi phần vốn vay ODA theo quy định của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, khi thẩm định Phương án tiếp nhận, Sở KH&ĐT không tham mưu với UBND tỉnh xin ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ Tài chính theo quy định. Dẫn đến sau khi thực hiện bàn giao nguyên trạng Nhà máy theo phương án, Bộ Tài chính không chấp thuận việc chuyển giao Chủ dự án từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương theo đề nghị của UBND tỉnh, do Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương không đủ năng lực tài chính.

Đáng chú ý, theo Quyết định số 2285, UBND tỉnh Hải Dương đã giao “Sở KH&ĐT chủ trì phối hợp cùng các sở: Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, UBND thành phố Hải Dương đôn đốc, hỗ trợ, hướng dẫn, giám sát việc bàn giao, tiếp nhận và triển khai vận hành Nhà máy sau khi tiếp nhận”. Tuy nhiên, khi tổ chức bàn giao, Sở KH&ĐT chưa yêu cầu các đơn vị thực hiện bàn giao số liệu theo dõi trên sổ sách kế toán.

Kết luận thanh tra nêu, Sở Tài chính Hải Dương được UBND tỉnh giao tham mưu quản lý tài sản nhà nước tại tỉnh và quản lý phần vốn và tài sản thuộc sở hữu nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước, nhưng khi Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu với UBND tỉnh bàn giao Nhà máy từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương cho Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương chưa đúng theo quy định, Sở Tài chính không có văn bản báo cáo, tham mưu với UBND tỉnh là chưa thực hiện hết chức trách, nhiệm vụ được giao.

Theo kết luận thanh tra, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương không thông báo và xin ý kiến Ngân hàng Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Hải Dương chấp thuận bằng văn bản trước khi thực hiện bàn giao tài sản, bàn giao công nợ, trách nhiệm và nghĩa vụ trả nợ vốn vay ODA cho Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương là vi phạm Điều 11, Hợp đồng vay vốn ODA đã ký. Bên cạnh đó, công ty này cũng chậm trễ trong việc thực hiện các thủ tục trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt quyết toán toán toàn bộ Dự án.

Trong khi đó, Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương cũng chưa phản ánh, ghi nhận trên sổ sách kế toán đối với tài sản nhận bàn giao. Theo báo cáo của Công ty, nguyên nhân do Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương không bàn giao đầy đủ Hồ sơ quyết toán toàn bộ Dự án nên thiếu căn cứ cơ sở pháp lý và điều kiện ghi nhận tài sản theo quy định pháp luật hiện hành.

Đối với việc chuyển giao đơn vị thực hiện Dự án từ Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin sang Công ty cổ phần Quản lý công trình đô thị Hải Dương, Kết luận thanh tra nêu rõ, do không đủ năng lực về tài chính, Công ty cổ phần Môi trường APTSeraphin Hải Dương có Tờ trình số 02 ngày 5/1/2015 trả lại Nhà máy cho tỉnh.

Sau đó, Sở KH&ĐT đã tham mưu với UBND tỉnh Hải Dương quyết định chuyển giao Nhà máy từ Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang cho Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương (tại thời điểm nhận bàn giao là doanh nghiệp có vốn nhà nước chiếm 51% vốn điều lệ). Ngày 1/11/2017, Công ty cổ phần Môi trường APT-Seraphin Hải Dương đã thực hiện bàn giao nguyên trạng Nhà máy cho Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương.

Tuy nhiên, Sở KH&ĐT thẩm định, trình UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3151/QĐ-UBND ngày 3/11/2016 có nội dung chuyển giao nghĩa vụ trả nợ vốn vay ODA và giao Sở Tài chính “Chủ trì tham mưu cho UBND tỉnh báo cáo và đề nghị Bộ Tài chính chấp thuận chuyển giao chủ thể trả nợ đối với khoản vốn vay từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương (nay là Công ty CP Môi trường đô thị Hải Dương) sang Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương” là chưa phù hợp với quy định tại Điều 16 Nghị định số 78 của Chính phủ, vì trước khi quyết định chuyển giao nghĩa vụ trả nợ vốn vay ODA cần có ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính.

Sở Tài chính chưa tham mưu cho UBND tỉnh trong việc định giá giá trị tài sản trên đất còn lại của Nhà máy đã được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách tỉnh theo nhiệm vụ UBND tỉnh giao tại Quyết định số 3151/QĐ-UBND ngày 3/11/2016, dẫn đến Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương chưa có cơ sở để thực hiện thanh toán với UBND tỉnh các khoản chi phí được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách tỉnh cho Nhà máy theo giá trị định giá lại.

Thanh tra tỉnh Hải Dương cho rằng, để xảy ra các hạn chế, thiếu sót như đã nêu trên, trách nhiệm thuộc về lãnh đạo Sở KH&ĐT phụ trách lĩnh vực và cán bộ có liên quan của Sở do có thiếu sót trong việc tham mưu với UBND tỉnh chuyển giao Nhà máy xử lý rác thải ODA từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương và từ Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương.

Lãnh đạo Sở Tài chính phụ trách lĩnh vực và cán bộ có liên quan của Sở do chưa thực hiện hết chức trách, nhiệm vụ được giao trong việc tham mưu chuyển giao Nhà máy xử lý rác thải ODA từ Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương sang Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương và tham mưu định giá giá trị tài sản trên đất còn lại của Nhà máy đã được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách tỉnh khi thực hiện chuyển giao Nhà máy từ Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương sang Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương.