Thi thể cụ bà 95 tuổi chôn trong vườn: Có vi phạm pháp luật?

Ngày 1/10, Công an tỉnh Thái Bình cho biết qua khám nghiệm hiện trường và khám nghiệm tử thi, ban đầu xác định thi thể cụ bà 95 tuổi (được chôn cất bất thường trong vườn nhà người con trai) không bị tác động ngoại lực, không có vết đâm, chém trên cơ thể.

Tại cơ quan công an, ông Đ.D.M. (59 tuổi, trú xã Hiệp Hòa, huyện Vũ Thư, Thái Bình - con trai cụ P.T.K) cho biết, việc tự chôn cất mẹ trong vườn nhà và nói dối việc cụ K. mất tích là vì gia cảnh nghèo khó và trong nhà liên tiếp có đám tang khiến hàng xóm phải phúng viếng nhiều lần. Do đó, khi mẹ mất, ông M. dùng chăn quấn thi thể của cụ bà, sau đó chôn trong vườn nhà để không làm phiền mọi người.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, đây là sự việc hi hữu và gây ra sự nghi ngờ về cái chết của bà cụ 95 tuổi, cơ quan điều tra vào cuộc xác minh làm rõ để giải quyết vụ việc là có cơ sở.

Theo quy định, khi một người tử vong, thân nhân của họ có trách nhiệm phải thực hiện thủ tục khai tử.

Thủ tục khai tử là một thủ tục hành chính tư pháp nhằm quản lý dân cư. Sau khi thực hiện thủ tục khai tử thì người tử vong sẽ có giấy chứng tử và sẽ được ghi tên vào sổ khai tử và xóa tên trong đăng ký thường trú. Thủ tục khai tử được thực hiện tại UBND cấp xã, phường nơi đăng ký tư thường trú của người chết.

Điều 33, Luật Hộ tịch 2014 quy định về thời hạn khai tử như sau: “Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích, đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.

Trường hợp quá thời hạn mà cố tình không đăng ký khai tử để trục lợi sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 41 Nghị định 82/2020/NĐ-CP. Do đó, trường hợp, người con trực tiếp nuôi dưỡng chăm sóc cha mẹ, khi cha mẹ qua đời mà không thực hiện thủ tục khai tử nhằm trục lợi từ chính sách hỗ trợ đối với cha mẹ, có thể bị phạt tới 20 triệu đồng. Tuy nhiên, trường hợp thủ tục khai tử bị chậm thực hiện hoặc cố tình không thực hiện nhưng không nhằm mục đích trục lợi thì sẽ không bị xử lý.

Theo luật sư Cường, hành vi của người con trai là không mai táng mẹ mình theo phong tục địa phương là điều đáng trách và còn có thể là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm thi thể.

Tuy nhiên, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ nguyên nhân sự việc. Trường hợp kết quả xác minh cho thấy lời khai của người con này là đúng sự thật, do hoàn cảnh quá khó khăn, không muốn làm phiền hà, gây ra gánh nặng cho người thân và bà con lối xóm nên đã lựa chọn cách thức mai táng giấu diếm, không phù hợp với thuần phong mỹ tục, với tập quán của người Việt Nam thì hành vi này đáng trách nhưng không đáng phạt.

Cơ quan đoàn thể, chính quyền địa phương cần hỗ trợ để gia đình có thể tổ chức một lễ mai táng theo đúng phong tục của địa phương đồng thời có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để ổn định đời sống của gia đình họ.

"Vụ việc trên cũng là bài học cho những ai thiếu hiểu biết pháp luật, vì khó khăn, túng quẫn và nghĩ quẩn nên đã gây phiền phức cho chính quyền địa phương, gây lo lắng cho những người thân và sự việc thêm rắc rối”, luật sư Cường cho biết.