Thứ trưởng GTVT nói gì về việc chậm thu phí không dừng?

Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5/2020 chiều 2/6, PV đề cập việc báo cáo gửi Quốc hội về việc triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng không đạt tiến độ, Bộ GTVT chưa hoàn thành nhiệm vụ được giao, Bộ trưởng Bộ GTVT và các cá nhân liên quan tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình rút kinh nghiệm.

Đồng thời đặt câu hỏi “hình thức nghiêm khắc phê bình rút kinh nghiệm” được thực hiện như thế nào? Bộ GTVT sẽ làm thế nào để thúc đẩy tiến độ dự án thu phí không dừng?

Trả lời câu hỏi trên, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, đây không phải lần đầu tiên vấn đề về dự án thu phí tự động không dừng được các nhà báo quan tâm.

“Dự án thu phí tự động không dừng thực hiện theo chỉ đạo của Nghị quyết số 437 do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành (tháng 10/2017) và chỉ đạo của Chính phủ. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khiến giai đoạn 1 của Dự án chưa đạt tiến độ mà Quốc hội và Chính phủ giao” – Thứ trưởng Đông cho hay.

Theo Thứ trưởng GTVT, thu phí tự động không dừng là hạng mục rất mới, công nghệ hiện đại trong khi đó cơ chế chưa có, ta vừa làm vừa xây dựng cơ chế trình Thủ tướng Chính phủ. Thêm vào đó, chúng ta chưa nhìn nhận được bao quát tất cả vấn đề phức tạp liên quan, các vấn đề liên ngành như: Vay vốn ngân hàng, kết nối thẻ, gửi tiền trước hay gửi tiền sau…

“Về chủ quan, chúng tôi xác định đây là vấn đề về tổ chức thực hiện, là trách nhiệm của Bộ GTVT. Việc phối hợp giữa các nhà đầu tư BOT và nhà tổ chức thu phí VETC còn nhiều khúc mắc về hệ thống, tiêu chuẩn hợp đồng mà Bộ GTVT chưa lường hết.

Thêm nữa là các dự án của Tổng Công ty đường cao tốc Việt Nam (VEC) thực hiện, mặc dù Bộ GTVT chỉ đạo rất nhiều nhưng VEC đang thiếu nguồn lực để làm, chưa kể giờ VEC đã chuyển sang Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nên việc chỉ đạo của Bộ GTVT bị gián đoạn” – Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông nói.

Ông Đông cho biết thêm, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã phân tích, làm rõ những nguyên nhân chủ quan, khách quan để rút kinh nghiệm những phần liên quan đến chủ quan của mình để tiếp tục chỉ đạo, thúc đẩy nhanh dự án này.

“Về cơ chế, chúng tôi cũng đã nghiên cứu những khúc mắc, vấn đề và cách giải quyết, đưa vào dự thảo Quyết định 07 sửa đổi trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, xác định rõ trách nhiệm của các chủ thể liên quan đến dự án này, chi phí liên quan và điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án sang đầu năm 2021” – ông Đông cho hay.

Trước đó, thừa uỷ quyền Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể vừa có báo cáo gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng (ETC).

Trong đó, ông Thể cho biết, với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng, Bộ trưởng đã kiểm điểm tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình, rút kinh nghiệm.

Báo cáo nêu rõ, Dự án ETC được đầu tư theo hình thức BOO (Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh). Hiện nay trên toàn quốc có 93 trạm thu phí trên các tuyến quốc lộ và cao tốc, trong đó Bộ Giao thông vận tải quản lý 74 trạm, ủy ban nhân dân các tỉnh quản lý 19 trạm.

Đối với các trạm do mình quản lý, Bộ GTVT chia hệ thống trạm thu phí BOT thành 2 giai đoạn để triển khai:

Giai đoạn 1 áp dụng đối với Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên, một số tuyến cao tốc và quốc lộ khác. Giai đoạn 2 áp dụng các trạm còn lại trên toàn quốc.

Tổng số trạm thuộc phạm vi dự án của giai đoạn 1 là 44 trạm, bao gồm 26 trạm trên Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác.

Bộ trưởng GTVT cho biết, hiện đã lắp đặt, vận hành từ 2 đến 6 làn ETC tại 39 trạm. Riêng 5 tuyến cao tốc do VEC quản lý chỉ có 1 tuỵến cao tốc cầu Giẽ - Ninh Bình đã lắp đặt thiết bị; 4 tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện do vướng mắc về về nguồn vốn (Hiệp định vay vốn các dự án của VEC đã hết hạn) và chỉ đạo thực hiện (do VEC chuyển về ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp từ tháng 11/2018) nên không thể hoàn thành trong năm 2019 theo chỉ đạo của ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ.

Giai đoạn 2 tổng số 33 trạm, do vướng mắc thành lập doanh nghiệp dự án nên chưa thể triển khai thực hiện. Với các trạm do địa phương quản lý thì có 6/19 trạm địa phương đã đầu tư và kết nối và dự án giai đoạn 1; có 6 trạm đồng thuận kết nối với dự án giai đoạn 2 nên có thể vận hành ngay khi dự án giai đoạn 2 hoàn thành; 7/19 trạm còn lại, địa phương tự tổ chức thực hiện vẫn chưa hoàn thành.

Số lượng xe dán tem thu phí không dừng cũng chưa đạt được như yêu cầu với số lượng còn rất nhỏ (gần 900.000 xe).

Cũng theo báo cáo, trước tình trạng nêu trên, Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan đã nghiêm túc tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.

Cụ thể, Thường trực Chính phủ đã tổ chức 2 buổi họp để đôn đốc triển khai và kiểm điểm trách nhiệm các cơ quan, đơn vị liên quan đến việc chậm tiến độ dự án (tại các thông báo vào tháng 1 và tháng 3 vừa qua), trong đó Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ GTVT nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân để chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động trong thời gian qua cũng như phương án triển khai thu phí không dừng các dự án BOT thuộc địa phương quản lý.

Bộ trưởng Bộ GTVT cũng đã chủ trì 3 buổi họp (tháng 1 và 3 vừa qua) chỉ đạo các Thứ trưởng, các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát, kiểm điểm đánh giá trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc chậm tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng.

Theo đó, 8 tập thể thuộc Bộ GTVT có liên quan đều “nghiêm túc kiểm điểm theo chức năng nhiệm vụ được phân công”, trong đó có 4 đơn vị trực tiếp liên quan đến quá trình triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc và rút kinh nghiệm.

Về cá nhân, với vai trò lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng, Bộ trưởng và Thứ trưởng phụ trách dự án kiểm điểm tự nhận hình thức nghiêm khắc phê bình, rút kinh nghiệm.

Có 30 cá nhân thuộc các cơ quan đơn vị có liên quan có bản kiểm điểm trách nhiệm liên quan đến việc chậm tiến độ, trong đó có 9 cá nhân nhận hình thức rút kinh nghiệm, 6 cá nhân thuộc 4 đơn vị liên quan trực tiếp tới việc triển khai thực hiện dự án nhận hình thức phê bình nghiêm khắc, rút kinh nghiệm.

Báo cáo của Chính phủ đặt quyết tâm cơ bản hoàn thành hệ thống thu phí tự động không dừng trong năm 2020.