Vì sao Nhiều nơi nhà ở xã hội bị "ế"?

Tại tọa đàm "Hiện thực hóa đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội" vừa diễn ra, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, đến nay cả nước đã hoàn thành 312 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 158.000 căn với tổng diện tích hơn 8 triệum2 và đang tiếp tục triển khai 418 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 432.400 căn với tổng diện tích khoảng 22.565.000m2.

Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu như Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2010-2020 đã xác định.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị việc triển khai Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030" sẽ còn rất nhiều khó khăn, thách thức trong giai đoạn sắp tới.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cũng cho biết, bước vào nhiệm kỳ 2021-2025, vấn đề phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp khu vực đô thị và nhà ở cho công nhân khu công nghiệp tiếp tục là mối quan tâm thường trực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và chính quyền các cấp.

Trong năm 2023, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 33 về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 338 phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030".

Theo đề án, phấn đấu đến năm 2030 tổng số căn hộ các địa phương hoàn thành khoảng 1.062.200 căn. Trong đó, giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành khoảng 428.000 căn.

Tuy nhiên theo ông Nghị, Bộ Xây dựng nhận thức rằng việc triển khai đề án sẽ còn rất nhiều khó khăn, thách thức trong giai đoạn sắp tới. Cần sự chung tay, vào cuộc một cách đồng bộ của các cấp chính quyền, các hiệp hội nghề nghiệp và các doanh nghiệp.

Về việc triển khai gói triển khai gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng, hiện đã có 20 tỉnh công bố danh mục 52 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn là 25.884 tỷ đồng.

Trong số đó, có 49 dự án nhà ở xã hội với nhu cầu vay khoảng 24.655 tỷ đồng và 3 dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ với nhu cầu vay khoảng 1.230 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có một số dự án nhà ở xã hội tại các địa phương được giải ngân.

Nói đến những khó khăn trong việc triển khai xây dựng nhà ở xã hội, ông Lê Văn Nghĩa, Trưởng ban quản lý dự án xây dựng thiết chế công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, các thủ tục đầu tư còn nhiều vướng mắc.

Đưa ra giải pháp, ông Lê Văn Nghĩa cho rằng để đề án trên “về đích” như kỳ vọng, việc quan trọng là cần tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn về thủ tục, tính tiền sử dụng đất, giải phóng mặt bằng, quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch.

Theo ông Nghĩa, những thủ tục trên mất rất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến tiến độ và khiến cho quá trình đầu tư bị chậm. Do vậy, các bộ, ngành, địa phương cần lưu ý có chính sách, cơ chế linh hoạt để kịp thời giải quyết được những bất cập hiện nay, qua đó thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội nhanh hơn.

'Có nơi nhiều dự án nhà ở xã hội nhưng không bán được'

Tại tọa đàm, ông Hwang Sung Kwan - Trưởng đại diện văn phòng LH tại Việt Nam cũng đưa ra một số giải pháp tháo gỡ những vướng mắc trong việc triển khai các nhà ở xã hội ở Việt Nam.

Tại Bắc Ninh đã phát triển rất nhiều dự án nhà ở xã hội nhưng trong đó nhiều dự án không bán được.

Ông Kwan đề cập đến việc Bắc Ninh đã phát triển rất nhiều dự án nhà ở xã hội nhưng trong đó nhiều dự án không bán được. Điều này có thể xuất phát từ việc một người từ tỉnh khác đến tỉnh Bắc Ninh làm việc tại nhà máy. Tuy nhiên, người lao động này đã sở hữu một ngôi nhà ở quê nên họ không mua được nhà ở xã hội. Do đó, theo ông Kwan cần có sự cải thiện về mặt chính sách trong việc mở rộng đối tượng mua nhà ở xã hội.

Cũng theo ông Kwan, việc đầu tư các dự án nhà ở xã hội phải đồng bộ, cung cấp đầy đủ dịch vụ thiết yếu. Điển hình như một khu ở nếu có cả trường học, nơi làm việc, môi trường sống tốt thì ai cũng muốn sống.

Thêm vào đó, theo công thức giá bán nhà ở xã hội của Việt Nam, ông nhận thấy có con số cố định trong luật. Con số này tạo khó khăn cho nhà đầu tư. Ông Kwan cho biết, tại Hàn Quốc, khi đưa ra một con số cố định như vậy thì hàng tháng hoặc hàng quý Chính phủ phải đưa ra một công thức tính khác hoặc một thay đổi khác để phù hợp với tình hình thực tế.

Ông Hwang Sung Kwan - Trưởng đại diện văn phòng LH tại Việt Nam.

"Tại Hàn Quốc, khi nói đến nhà ở xã hội thì Chính phủ chia ra những loại hình khác tùy theo thu nhập. Việt Nam cũng đã đến thời điểm phải phân loại như vậy với nhà ở xã hội", ông Kwan đề xuất.

Cũng theo ông Kwan, trong 'Chương trình Đối tác Tăng trưởng Đô thị (UGPP)' mà công ty LH đã ký kết với 5 tỉnh thành Việt Nam, có một số mục tiêu quan trọng. "Thứ nhất, chúng ta cần tập trung xây dựng đô thị vì con người. Thứ hai, cần xây dựng các nhà ở xã hội trước, tạo điều kiện cho con người có thể đến đây sống, đáp ứng đầy đủ mong muốn của họ", ông Kwan nhấn mạnh.