Xác nhận lập công cho Phan Sào Nam sai sự thật... truy trách nhiệm hình sự?

Mới đây, Ủy ban Kiểm tra Trung ương thông tin, Tỉnh ủy và UBKT Tỉnh ủy Phú Thọ đã quyết định thi hành kỷ luật đối với 4 cán bộ Công an tỉnh này liên quan vụ án Phan Sào Nam.

Tỉnh ủy Phú Thọ đã quyết định kỷ luật bằng hình thức cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng đối với đại tá Đào Văn Lý, Bí thư Chi bộ, Trưởng phòng, Phó thủ trưởng Thường trực Cơ quan An ninh điều tra công an tỉnh và Thượng tá Hoàng Phương Nam, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Bí thư Đảng ủy, Trưởng Công an huyện Hạ Hòa.

Đại tá Nguyễn Văn Trường, nguyên Giám thị Trại tạm giam Công an tỉnh Phú Thọ và thượng tá Thạch Văn Thắng, nguyên Phó Giám thị Trại tạm giam Công an tỉnh Phú Thọ bị Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Phú Thọ kỷ luật cảnh cáo.

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, theo quy định, kỷ luật Đảng, kỷ luật công chức không thay thế chế tài của pháp luật. Bởi vậy, ngoài hành vi vi phạm kỷ luật Đảng, kỷ luật công chức mà cán bộ, công chức, đảng viên vi phạm pháp luật vẫn phải chịu chế tài của pháp luật, trong đó có thể là chế tài hình sự.

Hiện nay, trường hợp cán bộ, công chức, viên chức vi phạm kỷ luật sẽ bị áp dụng kỷ luật theo quy định tại Nghị định số 112/2020/NĐ-CP ngày 18/9/2020 của Chính phủ về kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức.

"Không áp dụng hình thức xử phạt hành chính hoặc hình thức kỷ luật đảng thay cho hình thức kỷ luật hành chính; xử lý kỷ luật hành chính không thay cho truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu hành vi vi phạm đến mức bị xử lý hình sự", nội dung này được quy định cụ thể tại Điều 2 của Nghị định trên.

Với tư cách là đảng viên vi phạm kỷ luật đảng theo kết luận sai phạm của Ủy ban Kiểm tra, việc kỷ luật Đảng sẽ được thực hiện theo Quy định số 102-QĐ/TW ngày 15/11/2017 của Ban Chấp hành Trung ương.

Trong đó nêu rõ nguyên tắc, tất cả đảng viên đều bình đẳng trước kỷ luật của Đảng. Đảng viên ở bất cứ cương vị nào, nếu vi phạm kỷ luật của Đảng đều phải được xem xét, xử lý kỷ luật nghiêm minh, kịp thời.

"Đảng viên vi phạm pháp luật đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì phải truy cứu trách nhiệm hình sự, không "xử lý nội bộ"; bị tòa án tuyên phạt từ hình phạt cải tạo không giam giữ trở lên thì phải khai trừ; nếu bị xử phạt bằng hình phạt thấp hơn cải tạo không giam giữ hoặc được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự, bị xử phạt hành chính thì tùy nội dung, mức độ, tính chất, tác hại, nguyên nhân vi phạm và các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ mà xem xét, thi hành kỷ luật đảng một cách thíc hợp”, Quy định số 102 nêu.

Đồng thời theo Quy định số 102, kỷ luật đảng không thay thế kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể và các hình thức xử lý của pháp luật.

Như vậy, quy định về kỷ luật công chức và quy định về kỷ luật đảng đều có quy định rất rõ là các hình thức kỷ luật này không thay thế các chế tài của pháp luật. Bởi vậy trong trường hợp cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật công chức, vi phạm kỷ luật đảng thì ngoài việc bị xử lý kỷ luật, người vi phạm còn có thể chịu chế tài của pháp luật.

Theo luật sư Cường, trường hợp Ủy ban Kiểm tra phát hiện đảng viên có vi phạm kỷ luật, đồng thời vi phạm pháp luật có dấu hiệu hình sự sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra xem xét giải quyết theo quy định của pháp luật. Tiếp nhận tin báo, kiến nghị khởi tố, cơ quan điều tra phải xem xét để ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự.

Trường hợp thông tin được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng về việc qua quá trình thanh tra kiểm tra hoặc qua đơn thư tố cáo tố giác mà cơ quan điều tra có căn cứ cho thấy hành vi có dấu hiệu tội phạm cũng có thể tiến hành thụ lý tin báo để tiến hành xác minh theo quy định của pháp luật, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm sẽ khởi tố vụ án hình sự.

Các hành vi như giả mạo trong công tác (cấp giấy tờ giả), lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, lạm quyền trong khi thi hành công vụ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, làm lộ bí mật nhà nước... là các hành vi có thể truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm được quy định tại Chương tội phạm về chức vụ trong bộ luật hình sự năm 2015.

Đối với những người tiến hành tố tụng, người có chức vụ quyền hạn trong các cơ quan tư pháp, thẩm quyền khởi tố, điều tra thuộc về cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao. Bởi vậy, trong vụ việc này, trường hợp Ủy ban Kiểm tra hoặc Cơ quan Cảnh sát điều tra, an ninh điều tra có căn cứ cho thấy vụ việc có dấu hiệu tội phạm sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao xem xét xử lý theo thẩm quyền.

Trường hợp cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao có căn cứ cho thấy đã có hành vi: giả mạo trong công tác, lạm quyền trong khi thi hành công vụ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, làm lộ bí mật nhà nước sẽ vào cuộc xác minh làm rõ.

Trường hợp các chứng cứ thu thập được có căn cứ cho thấy có hành vi nguy hiểm cho xã hội sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và xử lý đối với người vi phạm theo quy định của pháp luật. Về nguyên tắc là không được gây oan sai nhưng cũng không bỏ lọt tội phạm. Mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải chịu chế tài, nếu hành vi đến mức phải xử lý hình sự thì cơ quan điều tra phải khởi tố để xử lý theo quy định pháp luật.

“Kết luận của Ủy ban Kiểm tra là căn cứ quan trọng để cơ quan điều tra xem xét làm rõ hành vi vi phạm pháp luật nếu có. Bởi vậy, trong kết luận của Ủy ban Kiểm tra có những căn cứ cho thấy có những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng cần phải xem xét hành vi đó đã đến mức cấu thành tội phạm hay chưa để có kết luận và giải quyết theo quy định của pháp luật. Trường hợp hành vi vi phạm kỷ luật đảng, vi phạm kỷ luật công chức nhưng không vi phạm pháp luật thì người vi phạm chỉ bị kỷ luật chứ không chịu chế tài của pháp luật”, luật sư Cường nêu ý kiến.