Xâm hại di sản Tràng An: Mức kỷ luật đã đủ sức răn đe?

20 lần kiểm tra vẫn không xử lý dứt điểm

Từ năm 2014, Quần thể danh thắng (Ninh Bình) liên tục bị xâm hại bởi hàng loạt những công trình xây dựng trái phép ở cả vùng lõi và vùng đệm. Đáng chú ý là tại khu vực Hang Trâu và Hang Hạnh thuộc thôn Khê Thượng, xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư, tràn lan những homestay trái phép mọc lên.

Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản “kép” đầu tiên ở Đông Nam Á vào năm 2014, có tổng diện tích trên 12.250ha, thuộc địa bàn các huyện Hoa Lư, Gia Viễn, Nho Quan, thành phố Tam Điệp và thành phố Ninh Bình. Trong đó, vùng lõi Di sản có diện tích 6.226ha gồm 3 khu vực: Cố đô Hoa Lư, khu danh thắng Tràng An – Tam Cốc – Bích Động và rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư. Vùng lõi được chia thành 2 khu: Khu vực 1 cấm xây dựng; khu vực 2 dành cho phát triển du lịch nhưng không được lưu trú, các hoạt động xây dựng, cải tạo nhà ở được tiến hành nhưng ở mức độ hạn chế và phải được kiểm soát đặc biệt nghiêm ngặt để không ảnh hưởng đến Di sản.

Quy định là vậy, thế nhưng trong nhiều năm gần đây, tại khu vực Hang Trâu, Hang Hạnh thuộc thôn Khê Thượng, xã Ninh Xuân, huyện Hoa Lư tình trạng xây dựng homestay, cơ sở lưu trú diễn ra một cách công khai nhưng chính quyền địa phương dường như bỏ mặc, làm ngơ cho việc vi phạm này.

Báo Lao động từng phản ánh, tại thôn Khê Thượng, xã Ninh Xuân (huyện Hoa Lư, Ninh Bình) trong thời gian từ năm 2015 đến năm 2021, hộ gia đình ông Lưu Đình Quế đã xây dựng hàng loạt công trình trái phép trong vùng lõi của Di sản thế giới - Quần thể danh thắng Tràng An. Trong quá trình xây dựng, các cơ quan chức năng từ xã đến huyện và Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An đã 20 lần kiểm tra, lập biên bản và yêu cầu dừng các hoạt động thi công, xây dựng và tháo dỡ các công trình vi phạm, trả lại mặt bằng cảnh quan. Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình và Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An đã 15 lần có công văn đề nghị UBND huyện Hoa Lư và UBND xã Ninh Xuân xử lý vi phạm và thu hồi giấy chứng nhận kinh doanh (lưu trú, du lịch) đối với hộ gia đình ông Lưu Đình Quế. Tuy nhiên, gia đình ông Quế không chấp hành và nhiều lần chống đối lực lượng tuần tra và cán bộ thực thi công vụ vào kiểm tra. Cố tình thi công hoàn thiện các công trình vi phạm và đưa vào sử dụng, kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch.

Hành vi lấn chiếm đất, tự ý xây dựng công trình trái phép, xâm hại rừng đặc dụng của hộ gia đình ông Lưu Đình Quế là trường hợp vi phạm nghiêm trọng tại nhiều khu vực trong vùng lõi Di sản thế giới - Quần thể danh thắng Tràng An. Những vi phạm này kéo dài trong nhiều năm không được xử lý dứt điểm đã gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng tiêu cực tới công tác quản lý Di sản, quản lý trật tự xây dựng, quản lý sử dụng đất và kinh doanh dịch vụ lưu trú trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Nhắc đến việc xâm hại quần thể danh thắng Tràng An, dư luận không thể quên vụ xây dựng cầu bê tông của Công ty CP Du lịch Tràng An trên núi Cái Hạ, xã Trường Yên, huyện Hoa Lư. Vụ việc cũng đã từng bị thanh tra UBND tỉnh Ninh Bình kết luận nhiều sai phạm.

Theo kết luận của thanh tra, 14 tập thể phải kiểm điểm vì liên quan đến công trình trái phép. Trong đó, 3 tập thể bị khiển trách bao gồm: Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An và Phòng Quản lý du lịch thuộc Sở Du lịch Ninh Bình; UBND xã Trường Yên, huyện Hoa Lư.

Để xảy ra các sai phạm liên quan đến công trình trái phép, 53 cá nhân phải kiểm điểm, trong đó 2 cá nhân gồm có: ông Bùi Việt Thắng – Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An và ông Nguyễn Đức Lợi – Chủ tịch UBND xã Trường Yên (Hoa Lư) nhận hình thức kiểm điểm “khiển trách”.

Trước đó, ngay sau khi báo chí phát hiện và phản ánh về công trình "khủng" trên núi Cái Hạ, thuộc khu di sản Tràng An, Bộ VHTTDL đã đề nghị UBND tỉnh Ninh Bình vào cuộc.

Quá trình thanh tra cho thấy, hàng loạt giám đốc các sở thuộc tỉnh Ninh Bình đều phải chịu trách nhiệm. Ngoài ra, lãnh đạo của hơn 15 cơ quan cũng được yêu cầu tự kiểm điểm vì công trình trái phép này.

Tuy nhiên, trong quá làm rõ mức độ vi phạm, đề xuất hình thức xử lý, một số cá nhân và tập thể đã nhận hình thức kiểm điểm quá nhẹ so với mức độ sai phạm nghiêm trọng của công trình. Thanh tra UBND tỉnh Ninh Bình đã có văn bản “hỏa tốc” yêu cầu các tập thể, cá nhân phải nhận lại hình thức điểm điểm, đúng với trách nhiệm liên quan đến công trình “khủng”.

Theo kết luận thanh tra, hành vi xây dựng công trình trái phép vi phạm Luật di sản văn hóa, Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, Luật Xây dựng, Luật Đất đai và Quyết định của Thủ tướng về phê duyệt quy hoạch chung xây dựng quần thể danh thắng Tràng An.

Việc xử lý kỷ luật các cá nhân, tập thể để xảy ra sai phạm nghiêm trọng tại núi Cái Hạ, xâm hại, phá vỡ cảnh quan vùng lõi di sản nhân loại Tràng An kiểu “rút kinh nghiệm toàn tập” khiến dư luận bất bình, cho rằng đó là mức xử lý quá nhẹ, không thể chấp nhận được.

Theo báo Tiền Phong, ông Bùi Việt Thắng, Giám đốc Ban Quản lý Quần thể Danh thắng Tràng An vừa được phân công làm chuyên viên sau chưa đầy 2 năm được bổ nhiệm.

Ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình xác nhận việc này và cho biết, ông Bùi Việt Thắng được tuyển dụng theo chính sách thu hút nhân tài (theo Nghị quyết số 27/2011/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Ninh Bình ngày 15/12/2011). Qua nhiều vị trí, chức vụ khác nhau, ngày 1/9/2020, ông Thắng được bổ nhiệm làm Giám đốc BQL Quần thể danh thắng Tràng An.

Sau quá trình rà soát về bổ nhiệm cán bộ được thực hiện mới đây, để đảm bảo đúng quy trình, thủ tục ông Thắng được phân công làm chuyên viên quản lý dự án của BQL Quần thể danh thắng Tràng An. Công việc trước đó của ông Thắng đã được giao cho người khác đảm nhiệm.

Ngoài ra, theo Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình, cho đến nay, ông Thắng đã hoàn thiện thủ tục, thi đủ các bước nhưng do vướng kỷ luật trong vụ để doanh nghiệp xây dựng công trình bê tông trên núi Cái Hạ (thuộc vùng lõi di sản Tràng An) nên việc bổ nhiệm ông Thắng chính thức vào vị trí Giám đốc Ban bị dừng lại. Sở Du lịch Ninh Bình đang làm thủ tục thi tuyển lại viên chức cho đúng quy trình.

Ông Thắng là cán bộ có quá trình thăng tiến nhanh chóng. Cụ thể, tháng 8/2015, ông này được tuyển dụng làm nhân viên Phòng Quản lý dự án, thuộc BQL Quần thể danh thắng Tràng An. Một tháng sau, vào tháng 9/2015, ông Thắng được bổ nhiệm làm Phó Trưởng phòng Quản lý dự án, thuộc BQL Quần thể danh thắng Tràng An. BQL Quần thể danh thắng Tràng An lúc đó là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND tỉnh Ninh Bình, tương đương cấp Sở. Tháng 4/2017, BQL Quần thể danh thắng Tràng An được chuyển thành đơn vị trực thuộc Sở Du lịch Ninh Bình, ông Thắng được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc phụ trách BQL Quần thể danh thắng Tràng An và được bổ nhiệm GĐ Ban này vào tháng 9/2020.