100% mẫu mì tôm, măng tươi “ngậm” axit oxalic gây sạn, sỏi thận

Tuy nhiên, kết quả kiểm nghiệm được GS-TS Chu Phạm Ngọc Sơn - Phó Chủ tịch Hội Y tế công cộng - công bố chiều ngày 26.12, tại hội thảo về an toàn thực phẩm được tổ chức tại TPHCM, khiến dư luận bàng hoàng: 100% mẫu mì tôm, măng tươi đều có axit oxalic - tác nhân gây ra sỏi thận nguy hiểm...

Thời gian gần đây, cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện nhiều sản phẩm được chế biến từ bột lại có sự hiện diện của loại hoá chất độc hại này. Cụ thể, mới đây, Chi cục An toàn Vệ sinh thực phẩm TPHCM đưa 4 mẫu mì căn, hủ tiếu khô, mì sợi khô được lấy tại một số điểm kinh doanh trên địa bàn TP đi phân tích, thì cả 4 đều chứa axit oxalic.

Đầu tháng 7.2013, trong 7 mẫu bún tươi, bánh canh, thực phẩm làm từ gạo lấy ngẫu nhiên ở các điểm bán nhỏ lẻ ngoài thị trường, qua phân tích đã phát hiện 2 mẫu chứa aixt oxalic với hàm lượng 54,5 và 304mg/1kg.

Mới đây nhất, Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng III, có trụ sở tại TPHCM, đã phân tích mẫu măng muối của cơ sở chế biến của ông Nguyễn Văn Lâm (xã Thái Bình, huyện Châu Thành, Tây Ninh) sử dụng axit oxalic.

Theo khai nhận, ông Lâm đã mua khoảng 100 tấn gồm măng le và măng tre về ngâm muối để bỏ mối cho các chợ trên địa bàn Tây Ninh. Đến thời điểm kiểm tra, cơ sở này đã đưa ra thị trường khoảng 30 tấn. Kết quả giám định 6 mẫu thử cho thấy, chất mà cơ sở ông Lâm dùng để tẩy trắng măng là axit oxalic.

Theo công bố của GS-TS Chu Phạm Ngọc Sơn, từ cuối tháng 6 đến ngày 10.12.2013, Cty cổ phần dịch vụ khoa học công nghệ sắc ký Hải Đăng đã tiến hành phân tích 873 các mẫu bún, bánh phở, hủ tiếu; bột nguyên liệu; mì tôm; măng tươi; măng muối; há cảo, nấm mèo, bánh bông lan, bánh cuốn, cà rốt, trà... thì phát hiện 363 mẫu (chiếm 41,58%) có axit oxalic rất cao.

Điều đáng nói, trong số đó, qua phân tích 62 mẫu mì tôm (trong nước lẫn nhập khẩu) thì 100% đều có sự hiện diện của axit oxalic với nồng độ khoảng (30,8 - 449mg/kg); 9 mẫu măng tươi thì cả 9 đều có axit oxalic (295 - 3.080mg/kg); 25/26 mẫu măng muối (96,15%) có axit oxalic. Ngoài ra, 35/54 mẫu há cảo, nấm mèo, bánh bông lan, bánh cuốn, cà rốt, trà có nồng độ axit oxalic từ 73,5- 293mg/kg...

Vấn đề được người dân quan tâm, axit oxalic khi có trong thực phẩm sẽ gây hại gì cho sức khoẻ người sử dụng? Trên thực tế, loại axit này hiện diện rất nhiều trong thực phẩm tự nhiên như đậu phụng rang (131mg/100 g), lá rau dền (530mg/100g); măng (333mg/100g), hạt điều rang (263mg/100g)...; thế nhưng cần phải phân biệt rõ, axit oxalic có trong tự nhiên, hay cơ sở sản xuất tự thêm vào là chuyện không dễ.

Nhiều cơ sở chế biến khẳng định không sử dụng axit oxalic trong quá trình sản xuất, nhưng tại sao khi xét nghiệm cơ quan chức năng lại phát hiện hoá chất này? Nếu lạm dụng axit oxalic dùng để tẩy trắng thì các loại mì tôm, mì sợi khô cần có màu vàng để bắt mắt, không cần phải tẩy trắng nhưng vẫn phát hiện loại axit trên.

GS Sơn, cho rằng, do nguyên liệu sản xuất đầu vào là bột đã có axit oxalic để làm trắng bột. Cụ thể, qua phân tích 353 mẫu bột thì đã có 120 mẫu có axit oxalic với nồng độ khoảng 32,4- 374mg/kg. Trong khi đó, các loại bột lại là nguyên liệu chính dùng để sản xuất các loại bánh, bún, miến, mì...

Mì căn của cơ sở sản xuất Đinh Thanh Lẹ mới đây đã phát hiện có chứa axit oxalic. Khi làm việc với cơ quan chức năng, chủ cơ sở này liên tục kêu oan, mì căn được sản xuất từ bột mì và muối có màu vàng thì không cần phải tẩy trắng.

Theo GS Sơn, nếu phân loại theo hệ thống quốc tế GHS thì axit oxalic được cảnh báo nguy hiểm được dùng để tẩy rửa trong công nghiệp. Đến thời điểm này, tại VN, axit oxalic không có trong danh sách phụ gia thực phẩm cho phép nên không được cho vào thực phẩm vì bất cứ lý do gì. Axit oxalic rất có hại cho sức khỏe của con người. Vào cơ thể, chúng có xu hướng kết tủa khi gặp dinh dưỡng có chứa canxi. Nếu sử dụng lâu dài thực phẩm có chứa aixt oxalic, sự kết tủa này sẽ có hại cho thận, gây sỏi thận hoặc đọng lại các khớp xương.

TS-BS Dư Thị Ngọc Thu - khoa Ngoại - Tiết niệu, BV Chợ Rẫy - cảnh báo: Nếu axit oxalic hay dưới dạng oxalat có trong hoa quả thiên nhiên thì không độc hại, nhưng đối với các loại thực phẩm được sử dụng chất tẩy trắng, trong đó có thuốc tẩy bằng hoá chất axit oxalic thì sẽ rất gây hại.