Theo y học cổ truyền, ho khan, ho khàn tiếng thuộc chứng phế âm hư. Biểu hiện ho khan, có khi ngứa họng, mất tiếng ho ít đờm, đờm vàng, miệng khô, cầu táo bón, tế sác. Phép trị chủ yếu bổ âm, mát phế, cầm ho… Bên cạnh khám trị nguyên nhân, về ăn uống tốt nhất chọn món ăn. Dưới đây là những món ăn người ho khan nên dùng.
Canh rau tần ô: Nguyên liệu gồm rau tần ô, thịt heo, phổi heo bầm chung với hành, gừng, rau ngò, thơm, tiêu, gia vị vừa đủ, nấu ăn. Trong bài thịt heo, phổi heo, bổ khí dưỡng huyết trị ho hen lâu ngày, ho ra máu. Rau tần ô kiện tỳ vị, tiêu đờm, giáng hỏa ích âm, tiêu viêm. Hành, gừng khai vị giải ngoại tà, tiêu đàm cầm ho, gia vi gừng hành rau thơm kiện tỳ thông phế. Canh rau tần ô là món ăn ngon bổ mát bài thuốc quý trị chứng phế âm hư, ho khan, ho cơn, ho tức ngực rất hiệu quả.
Canh bí đao thịt vịt: Nguyên liệu gồm bí đao, thịt vịt, gừng, hành ngò, gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Bí đao thanh phế mát vị, sinh tân, hóa đờm, lợi đại tiểu tiện. Thịt vịt tác dụng, bổ dưỡng, thanh nhiệt dưỡng âm, lợi tiểu, tiêu thũng, giải độc. Hành, ngò vị cay thơm kiện tỳ khai vị tiêu đờm, thông phế. Canh bí đao thịt vịt là món ăn bài thuốc bổ mát phòng trị chứng phế âm hư, ho khan ho đàm rất hiệu nghiệm.
Canh bầu nấu tép: Nguyên liệu gồm bầu canh, tép tươi, rau ngò, hành, gừng, gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Trong bài bầu canh thanh nhiệt, giải độc, nhuận táo chữa ho viêm họng phế vị nhiệt. Tép bổ khí dưỡng huyết, bổ chính khử tà. Rau ngò, hành, gừng, kiện tỳ thông phế khai vị giúp ăn ngon. Canh bầu nấu tép là món ngon bổ mát dùng rất tốt trị chứng phế nhiệt ho khan, viêm họng, cầu táo khó rất hiệu quả.
Canh cua đồng mồng tơi: Nguyên liệu gồm thịt cua đồng, rau mồng tơi, rau đay, mướp hương, gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Thịt cua bổ thông huyết, tán ư, chữa ho đàm ứ, ho tức ngực. Mồng tơi nhuận tràng, sinh tân, mát huyết. Mướp, rau đay thanh nhiệt, tiêu đàm, nhuận táo. Canh cua mồng tơi là món ngon tác dụng bổ âm mát phế vị dùng rất tốt trị chứng phế nhiệt âm hư, ho khan ho tức ngực rất tốt.
Canh ngao rau cải: Nguyên liệu gồm ngao luộc lấy thịt, rau cải bẹ trắng, gừng, gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Thịt ngao tư âm, dưỡng huyết, lợi thủy, hóa đờm. Cải bẹ trắng tác dụng thanh nhiệt, dưỡng âm, kiện tỳ tiêu đàm, lợi tiểu tiện. Gừng, tiêu gia vị kiện tỳ khai vị, hóa đờm thông phế. Canh ngao rau cải là món ăn bổ mát tác dụng thanh nhiệt sinh tân mát phế, hóa đàm trị chứng ho phế âm hư khan viêm họng rất hiệu quả.
Lẩu cá trôi: Nguyên liệu gồm thịt cá trôi, cà chua, dứa, cải cúc, cải xoong, hành, rau thơm, gừng, gia vị vừa đủ, nấu ăn. Cá trôi tác dụng ích khí dưỡng huyết, kiện cân cốt, hoạt huyết, hành khí, trục thủy, lợi thấp. Dứa thanh nhiệt, sinh tân, tiêu thực, lợi tiểu, giải độc. Cà chua mát huyết, thanh nhiệt dưỡng âm. Giúp thanh nhiệt, sinh tân tiêu thực khai vị kích thích tiêu hóa. Cải cúc, cải xoong, kiện tỳ vị, tiêu đờm, thanh hỏa, chữa ho lâu ngày. Gừng, hành gia vị kiện tỳ khai vị giúp ăn ngon.
Lương y Minh Phúc (nguyên Phó Chủ tịch Hội Đông y TP Vũng Tàu)