 |
| Ảnh minh họa. |
Biểu hiện lâm sàng tùy theo vị trí khu trú của nang ở da ảnh hưởng tới thẩm mỹ, ở não có thể gây động kinh, giảm trí nhớ hoặc rối loạn vận động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Sán dây lợn có ở khắp nơi trên thế giới, dài từ 2 - 3m (có thể dài tới 8m), đầu nhỏ, hơi tròn, đường kính khoảng 1mm. Vật chủ chính của sán là người, còn vật chủ phụ là lợn. Lợn ăn phải đốt sán hoặc trứng sán, trứng sán qua dạ dày đến ruột lợn. Ngoài lợn còn có chó, mèo hoặc người đều có thể là vật chủ phụ của sán dây lợn.
Khi người ăn phải trứng sán dây lợn từ ngoại cảnh (theo thực phẩm, rau quả) hoặc nguy hiểm hơn là những người đang mắc sán trưởng thành ký sinh ở ruột non, vì một lý do nào đó như say tàu xe, phụ nữ có thai hoặc sốt cao... bị nôn oẹ, những đốt sán già rụng ở ruột non theo nhu động ngược chiều lên dạ dày, dưới tác dụng của dịch tiêu hoá trứng từ các đốt già được giải phóng ra xuống tá tràng, hàng nghìn ấu trùng thoát ra khỏi trứng và chui qua thành ruột vào hệ tuần hoàn đi khắp cơ thể.
Triệu chứng lâm sàng có thể nhận thấy ở da có các nang nhỏ, bằng hạt đậu hoặc hạt dẻ, tròn, chắc, không đau, di động trên nền sâu và lăn dưới da, màu da ở trên bình thường. U nang sán thường nổi ở mặt trong cánh tay nhưng có thể nổi ở bất kỳ vị trí nào và có tính cách đối xứng.
Rất hiếm khi các u nằm bên cạnh dây thần kinh và gây đau dây thần kinh hoặc chèn ép hệ bạch huyết gây phù voi. U nang sán sau nhiều năm sẽ bị vôi hoá, lúc này có thể phát hiện được bằng X-quang. Ở não, biểu hiện như một u nang trong não hoặc có thể gây nên nhiều triệu chứng lâm sàng đa dạng không đặc hiệu (tăng áp lực sọ não, cơn động kinh, suy nhược trí năng, rối loạn tâm thần). Bệnh nhân có thể bị liệt hoặc có thể bị đột tử.
Ở mắt biểu hiện nang ấu trùng có thể nằm trong hốc mắt, mi mắt, trong kết mạc, thuỷ tinh thể, tiền phòng... gây giảm thị lực hoặc bị mù tuỳ theo vị trí của ấu trùng trong mắt. Ở cơ tim có thể làm tim đập nhanh, tiếng tim bị biến đổi, bệnh nhân bị ngất xỉu.
ThS Vũ Văn Tiến (Bệnh viện 103)