Trẻ Việt Nam thấp còi là vì... nhà tiêu bẩn

Ngân hàng thế giới (WB) vừa công bố chương trình nghiên cứu về liên hệ giữa tình trạng trẻ chậm lớn và vệ sinh môi trường ở nông thôn Việt Nam được công bố ngày 16/9.

Lý giải cho nhận định trên, công bố của WB cho rằng: Nước không phải nguyên nhân làm trẻ em ốm và suy dinh dưỡng mà chính là do phân. Vệ sinh là rào cản đầu tiên để ngăn ngừa lây lan phân người. Việc cải thiện điều kiện vệ sinh đóng vai trò như rào cản giúp trẻ không bị nhiễm bệnh qua đường phân – miệng và làm giảm sự hấp thu các chất dinh dưỡng quan trọng.

Theo nghiên cứu này, việc sử dụng nhà tiêu chưa hợp vệ sinh ở vùng nông thôn, miền núi Việt Nam dẫn đến trẻ dưới 5 tuổi có chiều cao thấp hơn 3,7cm so với trẻ ở những nơi có nhà tiêu hợp vệ sinh. Trẻ vẫn có nguy cơ thấp còi nếu các thành viên trong cộng đồng sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh. 

Người nghèo nhất ở nông thôn thường có tỷ lệ phóng uế bữa bãi hoặc sử dụng nhà tiêu chưa hợp vệ sinh cao gấp 5 lần (58%) so với người giàu (11%).

Ở nông thôn Việt Nam, phóng uế bừa bãi đã giảm từ 44% năm 1990 xuống 3% năm 2012 nhưng tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nhà tiêu chưa hợp vệ sinh lại tăng từ 26% đến 30% so với cùng kỳ.

Đại diện UNICEF tại Việt Nam cho rằng: Bằng cách giảm số người mắc tiêu chảy và nhiễm giun, chúng ta sẽ không chỉ giảm được số trẻ em bị chết, mà còn giảm được số trẻ em thấp còi. Khoảng 1/3 trẻ em Việt Nam bị suy dinh dưỡng thể thấp còi. Đây là một vấn đề cấp bách vì suy dinh dưỡng thể thấp còi không thể phục hồi được, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và nhận thức của trẻ trong tương lai. Có mối liên quan chặt chẽ giữa vệ sinh và dinh dưỡng của trẻ em. Tỷ lệ trẻ em nhẹ cân sẽ giảm từ 1-10% và trẻ em thấp còi sẽ giảm từ 4-16% nếu tất cả các hộ gia đình đều có nhà tiêu hợp vệ sinh.

Các dạng nhà tiêu "không ổn" được nếu ra là nhà tiêu đào không được che chắn ở ngoài trời, nhà tiêu thùng, đổ hoặc dội nước đi đâu đó như đường, cống rãnh thoát nước… Ở nhiều nơi, người dân còn phóng uế bừa bãi tại bờ bụi, trên cánh đồng hoặc chỗ kín nơi công cộng.

Theo số liệu của Tổng cục thống kê và Liên hiệp quốc mới đưa ra thì Việt Nam vẫn còn có 4% dân số phóng uế trực tiếp ra môi trường bên ngoài và 16% dân số cả nước đang sử dụng loại nhà tiêu không cách ly được nguồn phân với môi trường xung quanh.

PGS-TS Nguyễn Thanh Long,Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết: “Tại Việt Nam, một số bệnh dịch nguy hiểm lây truyền theo đường tiêu hóa có nguy cơ bùng phát bất kỳ lúc nào như tiêu chảy, tả, đặc biệt là bệnh tay - chân - miệng vẫn có số mắc và tử vong cao. Một trong những nguyên nhân quan trọng làm các bệnh dịch này vẫn lưu hành chính là do chúng ta chưa làm tốt công tác quản lý và xử lý phân người, cụ thể là vận động toàn dân xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, chấm dứt tình trạng phóng uế bừa bãi".

Trong khi đó, nhà tiêu hợp vệ sinh đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao điều kiện vệ sinh môi trường, giúp phòng tránh dịch bệnh. Chương trình mục tiêu quốc gia về cấp nước sạch và vệ sinh nông thông của Việt Nam hướng tới mục tiêu 65% hộ gia đình nông thông có nhà tiêu hợp vệ sinh thì nghiên cứu này chỉ ra vệ sinh cho mọi nhà là cần thiết để giảm tình trạng thấp còi.