Thời gian gần đây, các cơ sở điều trị của ngành y tế tại Đà Nẵng, TP HCM vừa phải tiếp nhận nhiều ca bệnh nặng, diễn biến nguy kịch và đã có một số ca tử vong do ăn ốc sên. Họ dùng ốc sên làm thức ăn với lý do như làm “mồi nhậu chơi”, vì nghe đồn ăn ốc sên sẽ giúp chữa bệnh, bổ khớp, đẹp da…
Việc ăn ốc sên, đặc biệt là ăn sống hay chế biến ở dạng tái, nướng... làm xuất hiện bệnh lý cấp tính ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người ăn.
Tiêu biểu là trường hợp của nữ bệnh nhân T.T.N. (47 tuổi, ngụ H.Châu Đốc, tỉnh An Giang) đã bị tử vong do ăn ốc sên. Được biết, bệnh nhân T.T.N mắc bệnh đau dạ dày, nghe người quen chỉ cách ăn ốc sên để trị bệnh này. Sau mấy ngày ăn ốc sên, bệnh nhân này bị đau đầu dữ dội, từ từ rơi vào hôn mê và mất cả tri giác. Kết quả xét nghiệm cho thấy bà bị nhiễm ký sinh trùng từ ốc sên.
Ngoài ra, còn khá nhiều trường hợp khác cũng phải nhập viện điều trị, thậm chí phải sống thực vật vì ăn ốc sên để chữa bệnh theo lời đồn.
 |
| Ốc sên có chứa ký sinh trùng giun tròn gây viêm não, bại não. |
Theo các nhà khoa học, đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào chứng minh ốc sên có thể chữa bệnh, “dưỡng khớp” hay làm đẹp. Và cũng chưa có bất kỳ hướng dẫn chính thức nào khuyến cáo sử dụng nó làm thực phẩm, bởi người ăn rất dễ bị nhiễm ký sinh trùng.
Theo đó, thời gian khởi phát các triệu chứng đầu tiên sau khi ăn thức ăn chế biến từ ốc sên tự nhiên là từ vài ngày đến 5 tuần. Bệnh nhân sốt nhẹ, vừa (37,80 C-390C), phát ban đỏ, ngứa, đau đầu (chủ yếu vùng chẩm và thái dương), đau bụng, buồn nôn, nôn ói nhiều, có thể mờ mắt, mù mắt, cứng gáy, rối loạn tim mạch, khó thở, có khi liệt thần kinh trung ương (liệt một số dây thần kinh sọ não như dây III, IV, VI, VII, yếu, liệt một hoặc 2 chi dưới), rối loạn tâm thần, rối loạn ý thức, hôn mê và tử vong.
Đặc biết, bệnh nhân có thể viêm phổi nặng, có ổ áp xe trong nhu mô phổi, xuất tiết và xuất huyết đường hô hấp.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do bị nhiễm kí sinh trùng (giun tròn A. cantonensis) do ăn thịt ốc sên có ấu trùng giun tròn (Angiostrongylus cantonensis) còn sống. Ấu trùng giun ở trong thức ăn từ ốc sên vào đường tiêu hóa, xuyên qua thành ruột, vào máu, di chuyển đến các mô, tổ chức khắp cơ thể, đặc biệt tập trung ở não gây ra gây ra tổn thương não, màng não, thần kinh trung ương, mạch máu đáy mắt và dẫn đến viêm não, màng não cấp tính.
Bệnh nhiễm giun tròn A.cantonensis có ổ bệnh thiên nhiên, người mắc bệnh do ăn phải ấu trùng giun có khả năng gây bệnh trong ốc sên (vật chủ trung gian). Ấu trùng trong cơ thể ốc sên và có thể thải ra cùng với chất nhờn tiết ra của ốc sên.
Năm 2000, tổng số hơn 3.500 trường hợp viêm não, màng não tăng bạch cầu ái toan do ký sinh trùng này được báo cáo tại trên 30 quốc gia trên thế giới.
Theo thông tin từ Cục An toàn thực phẩm, ở Việt Nam, một số trường hợp viêm não, màng não nghi ngờ do A. cantonensis cũng được ghi nhận và báo cáo từ năm 1960.
Mỗi năm khoảng 70-100 ca được phát hiện trên phạm vi toàn quốc. Nguy cơ xuất hiện bệnh đang có chiều hướng gia tăng do thói quen ăn sống, ăn tái ốc sên, ốc bươu tự nhiên nhiễm ấu trùng giun tròn. Đến thời điểm này chưa có thuốc đặc trị, chữa khỏi hoàn toàn bệnh viêm màng não do loại giun này gây ra, kể cả các thuốc chống giun sán.
Hiện nay khi chưa có các nghiên cứu sâu, đầy đủ về ốc sên, ốc bươu tự nhiên sử dụng để chế biến làm thức ăn, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo:
1) Tuyệt đối không theo lời “đồn đại” hay “kinh nghiệm” để sử dụng hoặc “thử sử dụng” ốc sên, ốc bươu, ốc ma tự nhiên để chế biến thành thức ăn với bất cứ mục đích nào.
2) Tuyệt đối không ăn sống, ăn tái, nấu chưa chín kỹ hoặc nấu chín nguyên con không qua sơ chế, vệ sinh sạch sẽ đối với ốc, sò tự nhiên .
3) Vệ sinh môi trường, diệt chuột, diệt ốc sên, ốc bươu… ở khu dân cư sinh sống để cắt đứt vòng đời sinh học của giun tròn A.cantonensis, phòng tránh nguy cơ gây mắc bệnh cho người.
4) Nếu sau khi ăn mà có các biểu hiện, triệu chứng khác thường sốt, đau đầu, đau bụng, buồn nôn, nổi ban… cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Minh Hoàng