Có nhiều loại cây mọc ở bìa rừng hay bụi rậm ở các tỉnh thành của Việt Nam tưởng chỉ là cây dại, không ăn được, không ngờ là nguyên liệu làm nên nhiều món ăn vừa ngon vừa lạ. Trong số đó phải kể tới cây đơn châu chấu.
Theo tìm hiểu, cây đơn châu chấu có tên khoa học là Aralia armata, thuộc họ nhân sâm. Chúng còn có các tên gọi khác là cây cuồng, đinh lăng gai, cây răng, cẩm giàng... Cây cao từ 1-2m, thân mảnh, mang nhiều gai cong quắp. Lá của cây là lá kép lông chim, nhẵn cả 2 mặt nhưng trên gân có những gai nhỏ như sợi tơ, cuống lá có bẹ.
Phần ngọn non của cây đơn châu chấu được dùng làm rau ăn, phù hợp với các món nộm, xào, luộc chấm mắm, khi ăn có vị vừa ngọt vừa đắng rất độc đáo. Không chỉ là món ăn ngon của núi rừng, trong đông y, cây đơn châu chấu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tán ứ, tiêu viêm... hỗ trợ điều trị bệnh thoái hoá đốt xương, giảm đau khớp, đặc biệt là các bệnh về tổn thương sụn khớp.
Rau đơn châu chấu có đầy gai, vị hơi nhẩn đắng nhưng là đặc sản nổi tiếng, từ lâu đã gắn liền với những bữa cơm dân dã của bà con ở vùng rừng núi
Anh Hoàn (ở xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút, Đắk Nông) cho biết rau đơn châu chấu là một loại rau rừng mà ít ai biết tới. Tuy có thân hình đầy gai góc nhưng rau dại này giúp thanh nhiệt và có lợi cho sức khỏe.
Thứ rau này thường mọc dại ở bờ rào, chân đồi, hoặc ven suối. Rau rất nhiều gai nên khi hái phải thật cẩn thận, thậm chí phải đi gang tay và dùng kéo để không bị gai đâm chảy máu. Rau khi hái về sẽ được nhặt phần non và tước bỏ phần già, có gai cứng. Tuy nhiều gai nhưng khi nấu lên phần gai này sẽ mềm ra. 
Vào mùa mưa, những ngọn non sẽ đâm chồi, mọc tua tủa
"Mùa mưa là thời điểm ngọn non của cây đơn châu chấu đâm chồi, đọt non mọc lên tua tủa, nhánh nào cũng giòn ngon trông rất thích mắt. Trước đây bà con đi rừng hái rau dại này về ăn "cứu đói". Dần dần chúng được biết tới nhiều hơn, trở thành đặc sản nổi tiếng trong một số nhà hàng, quán ăn ở Đắk Nông.
Hiện nay, đến mùa bà con vào rừng hái rau về bán cho các nhà hàng, hay bán ở chợ quê", anh Hoàn kể.
Theo khảo sát, tại một số chợ quê ở các tỉnh Gia Lai, Đắk Nông,... rau đơn châu chấu được bán theo bó, còn nếu mua theo cân sẽ có giá khoảng 50.000-80.000 đồng/kg tuỳ thời điểm.
Rau này xào hay luộc chấm mắm đều ngon và lạ miệng
Chị Linh (hiện đang sống ở TP.HCM) kể: "Mình còn nhớ trước đây hay đi theo mẹ vào bìa rừng hái ngọn đơn châu chấu về nấu ăn. Khi xào hoặc luộc chấm mắm tỏi, rau sẽ có vị giòn giòn, mát mát, ngọt nhẹ pha lẫn nhẩn đắng, có thể xào với măng tạo nên hương vị hấp dẫn. Nhiều nhà hàng còn dùng rau này nhúng lẩu.
Bây giờ xa nhà, cứ mỗi khi đến mùa mẹ mình lại gửi lên cho con gái. Thứ rau này có gai nên khi làm và rửa rau phải cẩn thận để không bị đâm vào tay".
CHÂU TRẦN