Với những người sinh ra và lớn lên ở các miền quê Việt Nam, nhất là các tỉnh miền Trung, chắc chắn không còn xa lạ với quả dưa chuột dại. Cây dưa chuột dại là cây dây leo, mọc hoang dại khắp bờ bụi, bìa rừng, chân đồi (đặc biệt là ở những vị trí gần nguồn nước). Quả bé hơn nhiều so với dưa chuột thường, chỉ bằng ngón tay út nhưng khi ăn có vị ngọt và bùi bùi. Ngoài Việt Nam, dưa chuột dại cũng được tìm thấy ở Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Lào, Campuchia...
Dưa chuột dại mọc ở các miền quê của Việt Nam, từng gắn với tuổi thơ của nhiều thế hệ
Trước đây, khi không có nhiều loại quả ngon như bây giờ thì dưa chuột dại là món ăn vặt gắn với trẻ con ở các miền quê. Cây thường phát triển mạnh mẽ vào mùa xuân và mùa hè, và bắt đầu ra hoa và quả vào mùa hè hoặc đầu mùa thu.
"Cây dưa chuột dại còn gọi là cứt chuột, cứt quạ, chùm thẳng... Ngày trước ở bờ bụi, bờ ruộng, bãi đất trống, ở đâu cũng thấy dưa chuột dại bò dưới nền đất hoặc leo lên thân cây khác. Đến mùa, cây nào cũng sai trĩu quả, khi chín quả chuyển sang màu trắng. Mình và nhóm bạn đi chăn trâu, cắt cỏ đều tìm quả này để ăn, hái thành từng nắm rồi cho vào miệng nhai rào rào, vừa ngọt mát vừa thơm. Đến bây giờ mình vẫn nhớ mãi hương vị của thứ quả dại này", bạn Ngọc Anh (ở TP.Vinh, Nghệ An) kể.
Loại quả này có kích thước rất bé nhưng ăn ngọt mát và bùi bùi
"Quả dưa chuột dại bé lắm nhưng lại thơm và ngọt. Nếu cây mọc ở nơi đất ẩm và giàu dinh dưỡng thì quả to hơn một chút. Tôi còn nhớ những buổi trưa không ngủ, theo đám bạn đi hái đủ loại quả dại, trong đó có dưa chuột dại. Bây giờ về quê, thỉnh thoảng mình mới thấy có cây dưa chuột dại ở góc vườn", bạn Minh Phương (ở Quảng Trị) chia sẻ.
Thời gian gần đây, quả dưa chuột dại được thu mua với giá 40.000 đồng/kg khiến nhiều người bất ngờ. Anh Cường Nguyễn (Thanh Hóa) cho biết: “Mọi người đều tỏ ra ngạc nhiên khi thấy tôi thu mua. Thậm chí, rất nhiều người còn không biết đến tên và công dụng của nó. Đến khi tôi nói ra, họ mới biết được loại cây này có tác dụng tốt cho sức khỏe và chữa bệnh”.
Hiện nay có vài mối thu mua dưa chuột dại nhưng cây này trong tự nhiên giờ rất hiếm
Anh Cường chia sẻ, anh chỉ biết người ta nhờ anh thu mua cây và quả dưa chuột dại để làm trà giải nhiệt và thuốc. Anh chỉ thu mua bây giờ, còn sau này chưa biết như thế nào.
Theo Đông Y, dưa chuột dại có vị ngọt và đắng, tính mát, có tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu, tiêu sưng. Cây còn có tác dụng trong việc điều trị đau họng, viêm kết mạc cấp, viên tuyến mang tai, viêm nhiễm đường tiết niệu... Ngoài ra, chúng còn hỗ trợ điều trị các bệnh ngoài da: mụn nhọt, viêm mủ da, lao, bỏng...
H.A