Vùng biển Quảng Ninh nổi tiếng với nhiều loại hải sản thơm ngon bổ dưỡng, trong đó có một loại nghe rất lạ tai, đó là cá lạp xạp.
Lạp xạp (hay lạp chạp) không phải tên gọi của một loại cá mà thực chất là mớ cá gồm nhiều loại (thập cẩm), được đánh bằng lưới, còn tươi nguyên, chưa phân thành từng loại riêng. Đôi khi mớ cá này còn lẫn cả tôm, cua hoặc bề bề đủ loại lẫn vào.
Lạp xạp là mớ cá thập cẩm theo mùa, có kích thước bé
Vì là tổng hợp các loại cá đánh bắt theo mùa nên mớ cá sẽ bao gồm cá dìa, cá hối, cá bò, cá mú, cá cháp, cá gầu, cá ong...
Rao bán cá lạp xạp trên chợ mạng, anh Giang (ở Vân Đồn, Quảng Ninh) chia sẻ: "Cá lạp xạp là dòng cá thượng hạng mà người dân quê tôi truyền tai nhau rằng có tiền cũng khó mua được. Mỗi khi thuyền cập bến, những con cá to đã được chọn riêng ra, còn lại những con cá nhỏ gom thành một mớ, chủ yếu là cá nâu. Cá này có thể làm lẩu, nấu canh chua, hoặc nướng...
Trước đây, cá lạp xạp gắn với những bữa cơm của người dân nghèo miền biển. Ngày đó, cá lạp chưa được ai biết đến. Cái tên lạp xạp cũng là do ngươi dân địa phương đặt ra để nói về những mớ cá thập cẩm. Mình thích nhất là cá này đem nấu canh chua thanh mát trong những ngày hè".
Vì là cá theo mùa nên mớ cá lạp xạp nên bao gồm các loại cá khác nhau
Hiện cá lạp xạp được bán với giá khoảng 150.000 - 250.000 đồng/kg nhưng thỉnh thoảng mới có chứ không thường xuyên như các loài cá khác. Trước khi đem lạp xạp đi chế biến, người ta xóc đi xóc lại nhiều lần để hết tạp chất bẩn. Vì cá bé nên không cần mổ bụng, đánh vảy mà để nguyên con.
Bạn Thanh (quê ở xã đảo Quan Lạn, Quảng Ninh) cho hay: "Thỉnh thoảng mẹ mình vẫn hay ra chợ mua những mớ cá lạp xạp về làm sạch, cho vào ngăn đá rồi gửi lên Hà Nội cho mình. Cá này có kích thước bé nhưng rất ngon và ngọt nước. Vào mùa đông, có nồi lẩu cá lạp xạp với bứa chua thì không còn gì bằng. Nước lẩu chua dịu nhẹ, thịt cá chắc và thơm.
Dù gọi là cá lạp chạp nhưng theo kinh nghiệm của bà con ngư dân, nên chọn một số loại như cá ót, cá dìa, cá duối, cá trê biển, cá ong... vẫn tốt nhất. Đây là các loại cá có thịt thơm ngon, nấu nước rất ngọt".
Hiện nay ở các nhà hàng tại Quảng Ninh, lẩu cá lạp xạp được nhiều du khách tìm đến để thưởng thức.
Theo anh Linh (chủ một nhà hàng hải sản ở Quảng Ninh), cuối mùa đông đầu mùa xuân là thời điểm đa dạng những loại cá này hơn mùa hè, nên giá nhập cá cũng có nhiều biến động. Mùa hè rất khó đánh bắt được nhiều loại nên giá sẽ cao hơn, khoảng 250.000 đồng/kg.
Lẩu cá lạp xạp là đặc sản của vùng biển Quảng Ninh những năm gần đây
Để có nổi lẩu thơm ngon, đầu tiên mớ cá lạp xạp phải thật tươi, nước lẩu phải có vị chua chua cay cay, thêm chút ngọt mềm mại, thơm nhẹ mùi gừng và mùi thơm mùi thịt cá.
Một nồi lẩu cá lạp xạp có giá từ 400.000 đồng - 600.000 đồng/nồi cho 4 - 8 người ăn, số lượng cá sẽ được đầu bếp cân đối, 4 người ăn thì sẽ có khoảng 8 con cá, 8 người ăn sẽ là 16 con cá, nhưng kích thước cá sẽ khác nhau.
H.A