Nói tới các loại cá đồng từng một thời gắn với cuộc sống nghèo khó của người dân khắp 3 miền, không thể không nhắc tới cá chạch.
Cá chạch đồng còn có tên gọi khác là cá nhét, có ngoại hình khá giống với con lươn vì thân dài, dáng nhỏ, phải những người có kinh nghiệm mới phân biệt được.
Cá chạch đồng là đặc sản từng gắn với những ngày nghèo khó
Trước đây, cá chạch đồng có đầy ở ao hồ, đồng ruộng, hoặc đầm lầy, nước lợ ven biển. Thức ăn của chúng gồm các loại côn trùng sống trên mặt nước hoặc loài thủy sinh như tôm nhỏ và nhuyễn thể.
"Mùa gặt tháng mười cũng là mùa bắt chạch đồng. Lúc lúa mới trổ, cá chạch chui lủi rất khó bắt. Khi gặt xong, cứ mang dụng cụ ra đồng, đặc biệt những chỗ có nhiều bùn, đầm lầy, ở đó sẽ bắt được nhiều chạch. Cá chạch nấu củi thơm phức, nấu cháo cá chạch hoặc nấu canh chua đều rất ngon.
Mình thích nhất là món cá chạch nướng, thịt cá trắng xoá, mùi thơm phức. Thỉnh thoảng mẹ còn luộc lên gỡ thịt để nấu cháo, vừa ngon vừa bổ dưỡng", bạn Lan (ở Quảng Ngãi) kể.
Theo bạn Lan, cá chạch tươi ngon là những con có mắt trong, sáng, mang cá màu đỏ tươi, thịt cá có độ đàn hồi, săn chắc, bóp nhẹ vào không bị vỡ và không có dịch ruột trào ra. Không nên mua những con cá chạch có mắt đục, mang cá màu đỏ sẫm, thịt cá khi đụng vào nhão, bở, có mùi hôi thối khác thường.
Từ món ăn đồng quê, giờ đây cá chạch lên đời thành đặc sản nổi tiếng, được bán với giá đắt đỏ ở thành phố, giá lên tới 200.000 đồng/kg. Ngoài cá tươi còn có cá chạch khô, được bán trên sàn thương mại điện tử với giá 300.000 đồng/kg. Khô cá chạch có thể xé thịt trộn gỏi hoặc chiên, nướng.
Cá chạch có chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khoẻ, chứa nhiều chất đạm, chất béo, vitamin, vitamin B3, sắt, phốt pho, canxi... Đặc biệt, tỉ lệ canxi trong chạch còn cao gấp 6 lần cá chép, hàm lượng vitamin B1 cao gấp 3-4 lần cá diếc.
Những lợi ích từ cá chạch:
- Bổ sung sắt
Chạch rất giàu protein và nguyên tố vi lượng sắt, rất có lợi cho bệnh nhân thiếu máu. Đặc biệt phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt ăn chạch rất tốt vì được bổ sung máu.
- Bổ sung canxi, giúp xương chắc khỏe
Chạch chứa nhiều canxi và các nguyên tố vi lượng, thường xuyên ăn chạch có thể ngăn ngừa bệnh còi xương ở trẻ em, bệnh loãng xương ở người cao tuổi sinh ra gãy xương, chất lượng xương giảm. Trong tình huống này nên nấu canh để giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn.
- Phòng chống ung thư
Nghiên cứu cho thấy, chạch rất giàu vitamin A, B, C và canxi, sắt… Đây là những chất cần thiết cho cơ thể để góp phần ngăn ngừa ung thư. Vì vậy, nhiều người xem chạch là thực phẩm quý báu cần có trên mâm cơm của gia đình.
- Tăng cường sức khỏe tim mạch
Cá chạch chứa vitamin B3, giúp cải thiện tuần hoàn và làm giảm mức cholesterol LDL (có hại) và chất béo trung tính trong máu. Do đó, thường xuyên ăn cá chạch giúp hạn chế nguy cơ rối loạn lipid máu, phòng ngừa tình trạng xơ cứng động mạch vành, nhồi máu cơ tim, tắc mạch máu não, đột quỵ và các bệnh lý tim mạch khác.
- Chống oxy hóa
Cá chạch chứa các axit béo không bão hòa như axit eicosapentaenoic (EPA), có tác dụng chống oxy hóa mạnh và có thể bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do.
- Ngăn ngừa xơ vữa động mạch
Thịt cá chạch chứa ít chất béo, ít cholesterol, và chứa một loại axit béo không bão hòa tương tự như axit glycosene, đây là một chất quan trọng chống lại sự xơ cứng động mạch của con người và có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch hiệu quả.
H.A