Ở Quảng Ngãi có một loại côn trùng nhìn ghê sợ, nhưng là đặc sản nổi tiếng, được ví như “thần dược” dành cho quý ông, đó là con sùng đất.
Sùng đất là loại côn trùng có thân to bằng ngón tay người lớn, chính là ấu trùng của loài bọ rầy, hình dáng không khác gì con đuông dừa. Loài này sống vùi trong đất, chuyên ăn rễ con và các loại củ như khoai lang, khoai mì, củ cây chuối, đậu...
Con sùng đất nhìn giống như con nhộng, dù bề ngoài đáng sợ nhưng đây là đặc sản bổ dưỡng và lạ miệng
Về đặc điểm bên ngoài, thân sùng đất có màu trắng đục, đầu màu vàng, phía dưới bụng có nhiều chân. Người dân Quảng Ngãi cho biết trước đây sùng đất được đào lên, đem về cho gà vịt ăn. Hồi đó không ai nghĩ sùng đất ăn được bởi ngoại hình của chúng trông như nhộng sâu.
Về sau, người dân truyền miệng về công dụng tráng dương của sùng đất, nên nhiều người dân đào về để làm thành các món như chiên, xào, nướng... Khi ăn, người ta thấy chúng bùi béo và lạ miệng nên từ đó sùng đất “lên ngôi”, trở thành món khoái khẩu của nhiều thực khách và giá còn đắt đỏ.
Từ tháng 10 âm lịch đến cuối năm là thời điểm sùng đất vào mùa, chúng được bán với giá tới 300.000 đồng/kg
Ở Quảng Ngãi, sùng đất được bán với giá 200.000-300.000 đồng/kg. Vào mùa giá có thể mềm hơn nhưng cuối mùa phải đặt hàng trước mới mua được.
Anh Ngọc (ở thôn Đông Hoà, xã Tịnh Giang, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi) chia sẻ: "Khoảng tháng 10 hàng năm là thời điểm bắt đầu thu hoạch sùng đất cho đến hết năm. Khi đào phải căn chuẩn vị trí, đào khéo léo mới thu được nguyên con, nếu đào trúng thân của chúng sẽ bán không được giá.
Những người đào sùng đất thường bắt đầu từ khoảng 6h-10h sáng và tiếp tục từ 14h-17h. Dụng cụ đào sùng rất đơn giản, chỉ một cây cuốc và một cái xô. Sau khi đào lên, sùng đất được để vào trong xô có nước để chúng không bị đổi màu và không bị khô nước bên trong".
Sùng đất nướng là món nhậu được cánh đàn ông ưu tiên lựa chọn
Công đoạn chế biến sùng đất cũng khá kỳ công. Người ta đem ngắt phần đuôi và tuốt bỏ ruột, sau đó rửa sạch và chế biến thành nhiều món khác nhau như sùng nướng lá lốt, sùng tẩm bột chiên, luộc, xào... Nhưng ngon nhất vẫn là món sùng đất nướng và chấm muối ớt, vắt thêm một chút chanh. Sự khác lạ của món sùng đất nướng nằm ở hương vị ngòn ngọt, dai dai, thơm, ngon nhưng không ngấy.
Anh Ngọc nói thêm, sùng đất sống ở những vùng đất phù sa nên rất sạch. Đây là loài phá hoại mùa màng nên việc săn sùng đất ngoài mang lại nguồn thu nhập cũng góp phần giảm thiệt hại mùa màng cho nông dân. Những người có kinh nghiệm, mỗi ngày có thể thu được nửa triệu đồng nhờ đào sùng đất.
Sau khi đào, sùng đất được bán cho các nhà hàng, quán ăn hoặc bán cho khách đặt trước. Từ loài côn trùng phá hoại, chỉ đem cho gà vịt ăn, giờ đây sùng đất đã thành đặc sản nổi tiếng, làm thành những món ăn hấp dẫn khiến ai nhìn thấy cũng tò mò.
H.A