Mùa hè với những cơn gió nồm mang hơi mát dịu nhẹ cũng là mùa rù rì. Trước đây rù rì có nhiều vô kể nhưng những năm gần đây chúng hiếm dần. Chỉ những ai có đôi mắt tinh tường, có cái nhìn "xuyên cát" mới bắt được nó.
Rù rì có đặc điểm: kích cỡ con lớn nhất chỉ nhỉnh hơn ngón chân cái người lớn một chút; có một đuôi mảnh khảnh và bộ xương ngoài cứng rắn để có thể bảo vệ cơ thể khi nó cuộn trong dòng thủy triều và sóng. Con đực thường nhỏ hơn con cái khoảng 8–37 mm.
Rù rì là hải sản lạ ở vùng biển Quảng Ngãi, nhiều người tò mò muốn một lần được ăn thử
Rù rì theo con nước lên bờ ăn những phiêu sinh vật rồi nhanh chóng ẩn mình dưới cát trước khi con nước rút. Tuy phân bố rộng rãi, thế nhưng theo ngư dân Quảng Ngãi thì rù rì chỉ có ở những vùng biển có bãi cát trải dài, còn vùng biển bãi ngang gần như không thấy. Trong đó, loại này có nhiều nhất là ở bãi biển Sa Huỳnh. Chỉ những người dân địa phương có kinh nghiệm mới săn được rù rì. Theo đó, khi "săn" rù rì thì phải khom người nhìn mặt cát, chỗ nào xám mờ, hơi võng xuống, tròn tròn như miệng cốc uống trà là có rù rì ở dưới.
Rù rì nhỏ con nhưng đầu đuôi, càng gọng rất giống cua huỳnh đế nên được mệnh danh là "tiểu huỳnh đế". Nếu trước đây rù rì không ai mang ra mua bán thì giờ đây chúng trở nên đắt đỏ, giá khoảng 230.000 đồng/kg nhưng không phải lúc nào cũng mua được.
Tại các nhà hàng, quán ăn ở Quảng Ngãi, rù rì là đặc sản mà ai đến đây cũng tìm để thưởng thức. Từ rù rì có thể làm thành nhiều món hấp dẫn, điển hình nhất là cháo rù rì và rù rì chiên giòn.
Thịt rù rì thơm ngọt như cua ghẹ, phần vỏ giòn rụm khiến ai ăn cũng thích thú
Một lần được thưởng thức rù rì tại vùng biển Sa Huỳnh, bạn Hoàng Anh (ở Tp.HCM) chia sẻ: "Nghe tên rù rì mình đã thấy tò mò, khi ăn thử quả thực rù rì có hương vị rất riêng, tuy ít thịt nhưng thịt thơm ngọt như cua ghẹ. Đặc biệt nhất là phần vỏ ngoài giòn rụm. Sau đó mình có ra chợ hải sản tìm mua về thành phố cho người thân thưởng thức".
Rù rì chiên giòn
Chế biến món rù rì chiên không hề cầu kỳ, chỉ cần ngắt đuôi, rửa sạch, trút rù rì vào chảo dầu phi tỏi, rắc chút muối hầm, chút đường, ít bột nêm. Để lửa nhỏ và trộn đều, chờ cho vỏ rù rì chuyển sang màu vàng nâu là tắt bếp, cho vào đĩa thưởng thức. Mùi thơm của thịt, sự giòn rụm của vỏ... tạo nên cảm giác rất riêng biệt của "tiểu huỳnh đế" ở vùng quê biển xứ Quảng.
Cháo rù rì
Ngoài rù rì chiên, cháo rù rì cũng rất được lòng du khách. Người Quảng Ngãi dùng cả con để nấu cháo. Món cháo rù rì thơm phức vừa dễ ăn vừa lạ miệng khiến ai ăn lần đầu đều bị nghiền. So với các loại cua và còng nhỏ, cua rù rì có ưu điểm hơn cả vì mai rất mềm, thịt ngọt, có thể ăn hết luôn cả con không bỏ một phần nào cả.
H.A