1. Cá tà ma
Trong các loài cá ở Việt Nam, cá tà ma chắc hẳn là cái tên nghe sợ hãi nhất. Loại cá này có ở biển đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Về đặc điểm nhận dạng, cá tà ma có vảy màu nâu đen, thân dẹt, hình giống như con cá rô phi nước ngọt nhưng kích thước to hơn.
Chị Huệ Nguyễn - một ngư dân ở Lý Sơn cho biết loại cá này chỉ có cái tên khiến ai nghe cũng thấy sợ chứ còn ngoại hình của chúng không hề xấu xí, ghê rợn, thậm chí thịt cá tà ma còn rất ngon ngọt, phần lườn mềm và béo ngậy, từ xưa đã là đặc sản nổi tiếng gắn với cuộc sống của người dân miền biển đảo.
"Cá tà ma sống trong tự nhiên chứ đến bây giờ chưa có ai nuôi trồng. Chúng là loài cá rất tinh khôn, bơi nhanh, thường sống ở trong các ghềnh đá nên việc đánh bắt chúng không hề dễ dàng. Hễ thấy có tiếng động là chúng trốn rất kỹ. Có thể vì lý do như thế nên chúng mới được gọi với cái tên tà ma", chị Huệ nói thêm.
Hiện nay ở Lý Sơn, những món chế biến từ cá tà ma là đặc sản mà bất cứ du khách nào đặt chân đến cũng muốn một lần được thưởng thức. Vào mùa đông, các nhà hàng thường làm món cá nướng, lẩu. Mùa hè nắng nóng thì nấu canh hẹ, canh chua, nấu lẩu, cháo. Trên thị trường, cá tà ma được bán với giá khoảng 200.000 đồng/kg.
2. Cá xác
Cá xác còn có tên gọi khác là cá xác sọc, cá sóc sọc, có nhiều ở đồng bằng Sông Cửu Long. Đây là cá da trơn nước ngọt, vào mùa từ khoảng tháng 4 đến tháng 6 âm lịch hàng năm. Loài cá này sống ở tầng đáy, thức ăn ưa thích của chúng là các sinh vật ươn (hôi).
Về đặc điểm nhận dạng, cá xác có đầu hình nón dẹp, 2 bên bụng cá có 2 sọc đen. Thịt cá mềm, béo, thơm ngon, đặc biệt là phần lườn đầy những mỡ, có vị béo rất riêng.
Anh Chính - một ngư dân ở Cần Thơ cho biết cá xác ăn tạp nhưng chúng ăn câu từ từ, rỉa miếng mồi nhẹ nhàng chứ không hề thô bạo. Vì thế, khi câu cá xác cần nhanh tay, nếu không cá sẽ nhảy tung tóe, dễ đâm vào tay gây đau nhức.
Trước đây, cũng giống như các loại cá đặc sản khác như cá linh, cá chốt, cá xác có nhiều vô kể, giá rẻ bèo nhưng ít ai ăn. Từ cá xác có thể chế biến thành nhiều món ngon trong đó ấn tượng nhất là cá xác kho tộ.
Còn bây giờ, cá xác trong tự nhiên ngày càng khan hiếm. Nhiều người dân ở đồng bằng Sông Cửu Long đã mở rộng mô hình nuôi cá xác thương phẩm. Mỗi kg cá xác được bán ra thị trường, được đóng gói cẩn thận sẽ có giá lên tới 200.000 đồng/kg.
H.A