Cây chà là có nguồn gốc từ Trung Đông và là loại cây quý được người dân khu vực này coi trọng. Nguyên nhân là do, chà là là loại cây hiếm hoi chịu được khí hậu khắc nghiệt nơi đây. Quả chà là từ lâu đã trở thành biểu tượng cho "Vương quốc xa hoa" Dubai. Hiện nay, chúng được trồng nhiều trên khắp thế giới, trong đó có Việt Nam.
Quả chà là có giá khá đắt, là loại quả ngon bổ dưỡng
Cây chà là có thân cây đơn hoặc có chồi rễ mút và phát triển thành bụi, cây cao lớn. Quả chà là có hình dáng tựa quả nho, mọc thành từng chùm lớn ở trên ngọn cây. Quả chà là non có màu xanh, khi chín sẽ chuyển sang vàng hoặc đỏ (tùy thuộc vào từng giống cây). Chà là chín có vị giòn ngọt, nếu ăn cả vỏ sẽ có vị chát xen lẫn ngọt.
Không có gì lạ khi quả chà là được ví như "bánh mì" của sa mạc, bởi quả chà là chứa lượng lớn các dưỡng chất quan trọng cung cấp cho cơ thể. Bên cạnh việc ăn tươi, chà là còn được sơ chế thành các món ăn hoặc pha chế dạng sinh tố vừa có lợi cho sức khỏe lại không lo tăng cân. Vì khá hiếm và mới mẻ nên loại quả này đang được tìm mua rất nhiều với giá khoảng 350.000 - 500.000 đồng/kg.
Cây chà là phát triển tốt, quả mọc thành chùm có vị ngọt
Nhận thấy thị trường tiêu thụ rộng lớn và ổn định, giá thành cao lại không cầu kỳ trong khâu chăm sóc, nhiều hộ nông dân đã đầu tư trồng cây chà là để phát triển kinh tế gia đình ngay tại địa phương.
Anh Lê Mạnh Cường (Thanh Thủy, Phú Thọ) xuất phát điểm từ một gia đình thuần nông, nên sau khi tốt nghiệp đại học, anh đã trở về quê để đầu tư làm nông nghiệp. Bắt đầu từ năm 2011, anh Cường đã nảy ra ý tưởng mua lại các diện tích đất đồi cằn cỗi để xây dựng mô hình trang trại nông nghiệp.
Anh Cường thành công với mô hình nhân giống cây chà là
Với quyết tâm và nỗ lực của bản thân, năm 2015, anh Cường đã mua được 18,6ha đất rừng với số tiền 2,3 tỷ đồng để bắt tay đầu tư xây dựng mô hình trang trại tổng hợp với tổng kinh phí trên 30 tỷ đồng. Anh Cường áp dụng mô hình chăn nuôi và trồng trọt hiện đại với nhiều loại cây ăn quả, làm nhà lưới trồng hoa, trồng rau an toàn, hệ thống chuồng trại chăn nuôi lợn khép kín và ao nuôi thả cá cho doanh thu lớn.
Một điểm nhấn rất đặc biệt trong trang trại tổng hợp của anh Cường hiện nay là khu vườn hơn 20.000 cây chà là nhập ngoại từ nước ngoài đang phát triển sinh trưởng xanh tốt, vừa tạo không gian cảnh đẹp bắt mắt, đến mùa thu hoạch quả ăn, vừa tách cây con từ cây mẹ bán cây giống đem lại nguồn thu nhập cao.
Doanh thu từ trang trại sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, an toàn sinh học của anh Cường mỗi năm đạt hơn 40 tỷ đồng, trừ chi phí, anh thu lãi hơn 5 tỷ đồng. Riêng đối với mô hình trồng cây chà là vừa làm cây cảnh vừa bán quả, cho lãi đến 2 tỷ đồng/năm.
Trong khi đó, anh Lê Thành Quý (Châu Thành, Tây Ninh) lại tập trung hoàn toàn nguồn vốn của mình vào trồng cây chà là. Anh Quý từng chặt bỏ hơn 1ha cao su đang tuổi thu hoạch để trồng 3.000 cây chà là, trở thành vườn kiểng có quy mô lớn nhất trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.
Anh Quý ngày càng phát triển mô hình trồng cây chà là
Trước khi chuyển đổi cây trồng, anh Quý đã dành thời gian tìm hiểu kỹ lưỡng về kỹ thuật chăm sóc và giá trị kinh tế mà cây chà là mang lại. Vốn đầu tư ban đầu anh bỏ ra khoảng 600 triệu đồng, anh quyết tâm thực hiện mô hình trồng cây chà là để phát triển kinh tế.
Chỉ sau vài năm, cây chà là trong vườn của anh Quý bắt đầu cho trái ngọt. Tính từ gốc lên, chiều cao thân cây khoảng 20-30cm. Theo anh Quý, giá cây dao động theo chiều cao thân cây. Cây đạt chiều cao 1-1,5m là có thể xuất bán, giá thị trường khoảng 2,5-3 triệu đồng/cây cao từ 1m. Lúc này, anh Quý bắt đầu thu hồi vốn và nhận về lãi cao nhờ vườn chà là.
Ngày càng phát triển mô hình trồng cây chà là cả làm cây cảnh và thu hoạch quả xuất bán ra thị trường, mỗi năm, anh Quý đạt doanh thu 4 tỷ đồng, sau khi trừ hết chi phí, vườn chà là của anh cho lãi đạt gần 1 tỷ đồng.
Anh Nguyễn Văn Xuân (TP Sa Đéc, Đồng Tháp) cũng là một người nông dân thành công trong nhân giống cây chà là. Anh Xuân là một trong những người đầu tiên tại địa phương đem giống cây này từ nước ngoài về nên quá trình nhân giống cũng gặp nhiều khó khăn.
Vườn cây chà là của anh Xuân cho năng suất cao
Năm 2014, anh Xuân đến Thái Lan du lịch thì nhìn thấy cây này có trái to, trổ thành buồng màu vàng óng nên mua 30 cây đang cho trái về trồng. 30 cây này chỉ cho trái một vụ duy nhất rồi không sinh sản tiếp. Theo anh Xuân, đó là do anh chưa chăm sóc đúng và cây chưa thích nghi với đất trồng. Sau đó, anh phải chặt bỏ một số cây và tiếp tục nhập cây về trồng. Dần dần cây thích nghi tốt với khí hậu miền Tây, cho sinh trưởng tốt.
Đến năm 2019, vườn cây chà là của anh Xuân đã cho trái đều. Tới mùa cây ra trái, vườn chà là của anh nhuộm vàng vô cùng đẹp mắt, nhanh chóng thu hút nhiều người đến tham quan, vợ chồng anh mở cửa miễn phí. Khách có nhu cầu mua trái tại vườn, anh Xuân bán giá 500.000 đồng/kg, khách mua cây con thì giá 3 triệu đồng/cây.
Anh Xuân cũng tạo hình cây chà là kiểng để bán cho nhiều người muốn mua về làm bonsai trưng. Đây là một thành công ngoài mong đợi và đang được anh tiếp tục đầu tư, phát triển kinh tế gia đình.
THẢO ANH