Quảng Ninh là nơi được thiên nhiên ưu đãi rất nhiều loại hải sản, trong đó không thể không kể đến cá hói. Chúng có màu trắng được điểm bằng các đốm tròn màu nâu được xếp xen kẽ không đều nhau, màu sắc của các đốm nhạt dần từ đầu xuống bụng; các vây có màu đen nhạt; thân dẹp bên, lưng có hình vòm và có gai rất độc; phần đầu khá ngắn, mõm tù, miệng nhỏ, có hàm răng mịn; phần mắt cá lớn và nằm gần về phía đầu, có một vết lõm sâu sau mắt…
Cá hói phân bố đều các dọc bờ biển từ Bắc vào Nam và trên tất cả các cửa sông lớn. Song cá hói ở Quảng Ninh là đặc biệt nhất, tập trung kiếm ăn quanh khu neo đậu nhiều tàu thuyền hoặc bè nuôi trồng thủy sản.
Xưa cá hói ít người biết đến, chủ yếu là ngư dân ở các vùng ven biển. Gần đây chúng bắt đầu được du khách ưa chuộng vì hương vị thơm ngon, độc nhất không loài cá nào sánh bằng. Vì thế giá của chúng đắt đỏ hơn, 260.000 – 300.000 đồng/kg.
“Đắt đỏ là thế nhưng khách du lịch ghé Quảng Ninh đều sẵn sàng móc hầu bao để thưởng thức chúng. Vì thế ngư dân cũng chăm chỉ đánh bắt hơn”, chị Phương Thảo (29 tuổi) – chủ cửa hàng hải sản tại thành phố Hạ Long cho biết.
Cũng theo người phụ nữ, mặc dù tên không được đẹp nhưng thịt cá hói rất thơm ngon. Nó còn được coi như một vị thuốc quý có thể chữa được suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, tốt cho phụ nữ trước và sau khi sinh nở.
Còn các cần thủ cũng rất ưa chuộng câu cá hói bởi câu loài cá này không quá cầu kỳ, chỉ cần mồi là giò hoặc bột mì, sang hơn là tôm tươi là được. Chọn khi nước lên hoặc hơi chảy, thả hết cước tới đáy rồi kéo lên vài sải. Cá hói cắn và lôi rất khỏe nên giật và kéo cá lên rất “đã tay”. “Vào mùa hè hoặc dịp cuối năm, các điểm câu cá hói yêu thích của các cần thủ là các bè, khu neo đậu ở Minh Châu, Bản Sen, Tuần Châu hoặc Bến Do (Cẩm Phả)”, chị Thảo cho hay.
Cá hói nổi tiếng với món cá hói nướng riềng mẻ độc đáo và thơm ngon. Ngoài ra, cá hói còn được dùng để nướng, nướng lá lốt, cá hói kho trái giác,… đều là những món ăn đặc sản, thơm ngon, bổ dưỡng, khó có thể bỏ qua.
“Tuy nhiên cá hói nướng vẫn là đặc sản ngon nhất mà du khách muốn thưởng thức. Theo đó để chế biến món cá nướng phải chọn cá hói to, dày mình, chừng 3 lạng/con bởi cá hói có da dày, phần đầu đuôi, vây… đã chiếm khá nhiều.
Khâu sơ chế, làm cá rất quan trọng, phải lưu ý tránh vây cá rất độc, làm sạch lớp vảy dày. Đặc biệt cần mổ bụng, khéo léo tách lấy bầu mật tránh vỡ sẽ làm đắng thịt. Bầu mật cá hói còn là liều thuốc có tác dụng làm giảm căng thẳng, mệt mỏi, đau lưng… rất tốt. Cá hói sống ở các vùng nước mặn ăn rong rêu, giáp xác nên khá sạch, có thể không cần làm ruột”, người phụ nữ cho hay.
Cá sau khi làm sạch, đánh hết lớp vảy dày được khứa chéo ướp gừng, xả, hành khô, xát ớt, gia vị… để ngấm khoảng 20 phút. Cá được xiên hoặc bỏ vào vỉ nướng đều trên bếp than hoa. Nướng với lửa vừa phải, lật cá liên tục cho tới khi chín vàng.
Cá được xiên hoặc bọc lá lốt đưa lên vỉ nướng, lật đều 2 mặt trên than hoa. Cá hói nướng có thể cháy xém da ở ngoài nhưng phần thịt bên trong không hề bị ảnh hưởng. Cá hói chín quyện mùi thơm lá lốt, thực sự kích thích vị giác của bạn.
Cách thưởng thức món cá nướng nguyên thủy cũng đơn giản như cách chế biến. Gỡ lớp da cá, lộ ra phần thịt cá hói trắng ngần, dày, thơm nức, bốc khói nghi ngút chắc hẳn làm hài lòng bất cứ thực khách khó tính nào.
Vị béo ngậy, thơm nức của cá hói kết hợp với mùi thơm của lá lốt, chấm với chút nước mắm ớt cay cay kèm chén rượu thật thú vị, thực khách sẽ khó lòng quên được món ngon Quảng Ninh dân dã, đặc sắc này.
K.T