Miền Tây - vùng đất được thiên nhiên ưu đãi rất nhiều cá tôm với các loài sinh vật đặc trưng. Trong đó chúng ta không thể không nhắc đến cá bống dừa, sống nơi kênh rạch, ruộng lúa, vùng nước lợ.
Cá bống dừa được gọi với danh pháp khoa học là Oxyeleotris urophthalmus, thuộc họ cá bống nhưng lại có nhiều điểm đặc trưng, khác biệt hẳn so với những "người anh em" của mình. Chúng có đặc điểm: Cá trưởng thành có chiều dài cơ thể đạt được từ 6,5 – 10cm. Cá biệt có nhiều cá thể có thể dài hơn 10cm nếu được sinh trưởng, phát triển trong điều kiện thích hợp; Trọng lượng cơ thể đạt từ 10 – 15g/con.
Quan sát tổng thể chúng ta có thể thấy rằng: cá bống dừa có cơ thể thon dài và khá tròn trịa; Đôi mắt lồi, tròn vo, size nhỏ nằm lệch về phía sau lưng đỉnh đầu; Phần trán nằm giữa 2 con mắt rộng, bị cong lõm xuống; Phần miệng khá tù kéo dài qua phần đuôi mắt với phần hàm dưới dài hơn hàm trên; Hàm răng sắc nhọn được bố trí thành nhiều hàng, là công cụ hữu ích để nhai và nghiền thức ăn. Ngoài ra, bên trong khoang miệng còn có phần lưỡi tròn và dẹt khá phát triển.
Phần thân cá thuôn dài, phần trước bị dẹt ngang còn phần phía sau thì dẹt theo dáng thẳng đứng. Trên lưng có hệ thống 2 chiếc vây cá phát triển, xếp thành hàng dọc. Vây thứ 1 trông khá nhỏ trong khi vây thứ hai khá lớn, to gấp 4 lần. Vây đuôi xòe rộng thành hình nan quạt trong khi đó vây bụng, vây mang và phần vây hậu môn nhỏ, kém phát triển hơn hẳn.
Xét về màu sắc, toàn bộ cơ thể cá có màu nâu vàng hoặc nâu đỏ, xen kẽ trên thân là các dải màu nâu đậm, xám trắng tạo theo hình vân hoa đẹp mắt. Phần lưng có màu nâu rất đậm càng xuống phần bụng thì càng nhạt dần, thay vào đó là gam màu vàng nhạt. Phần lưng, gốc vi lưng và mặt của cá có những điểm đen kéo dài.
Xưa cá bống dừa có rất nhiều ở kênh rạch và người dân thường đánh bắt bán với giá rẻ bèo. Gần đây chúng bắt đầu trở thành đặc sản được dân thành thị và khách du lịch "ưa chuộng" vì ngon và mang hương vị đậm chất quê.
Hiện cá bống dừa được rao bán ở các tỉnh miền Tây với giá 70.000 - 90.000 đồng/kg; còn các thành phố lớn có giá 130.000 - 160.000 đồng/kg.
Tử cá bống dừa có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon như:
- Cá kho tiêu
Trong các cách chế biến thì cá đem kho tiêu là được nhiều người mê mẩn nhất. Với người dân miền Tây Nam Bộ, tộ cá kho với tiêu thơm nức mũi là món ngon cho bữa cơm thường nhật của gia đình mình. Cách nấu dân dã, đơn giản với vị cay nồng đặc trưng của tiêu, miếng cá đậm đà, săn chắc đưa cơm vô cùng.
- Cá kho nước dừa
Ngoài kho tiêu bạn cũng có thể đem loài cá này đi kho chung với nước dừa cũng ngon ngất ngây đấy nhé. Đây là món ăn đặc trưng của người dân sinh sống ở Bến Tre và thường được đem ra đãi khách mỗi khi ghé nhà chơi. Phần nước dừa ngọt thanh ngấm vào con cá làm thịt cá thêm ngọt, ngậy mùi thơm. Ăn chung với cơm nóng cân bằng vị phải biết. Thịt cá ngọt chắc thêm tiêu xay cay cay đầu lưỡi khiến thực khách ai nấy đều tốn đến cả vài chén cơm.
- Cá chiên giòn
Nếu bạn đã ngán với cách kho truyền thống thì món cá bống dừa chiên giòn là một sự lựa chọn đầy thú vị. Chế biến theo kiểu này không cần ướp gia vị mà đem cá trực tiếp chiên ngập dầu cho lớp da vàng ươm, giòn rụm thích mắt. Khi dọn cơm thì thêm bún, bánh tráng, rau sống nữa là ngon nhức cái nách. Món này còn ăn được cả xương nên ai ai cũng thích.
- Cá nướng muối ớt
Ngay từ cái tên cũng đã mách cho bạn cách thức chế biến món ngon này. Cá nướng trên than củi cho mùi thơm phức, chỉ ướp với muối ớt nên vị cá vẫn được giữ nguyên vẹn. Phần thịt bên trong ẩm chứ không bị khô. Một ngày trời mưa rả rích, tự tay nướng cá và thưởng thức cùng người thân phải nói tuyệt không gì bằng.
K.T