Nhất chi mai là loài hoa thường xuyên xuất hiện trong các tác phẩm văn học, thơ ca của những tác giả ngày xưa. Loại hoa này thuộc họ hoa hồng, có tên khoa học là Prunus mume Sieb & Zucc, còn có tên gọi khác là hoa mai trắng, nhị độ mai hay hàn mai. Một vài địa phương còn gọi là hoa nhất chi mai đỏ hoặc nhất chi mai trắng dựa vào màu sắc thay đổi khi hoa nở.
Nhất chi mai sở hữu vẻ đẹp vô cùng kiêu sa.
Tương truyền, nhất chi mai ngày xưa thường mọc ở những nơi hẻo lánh, những vùng núi đá có mùa đông lạnh giá. Mai trắng vượt qua cái lạnh khắc nghiệt để bung nở rực rỡ trong mùa xuân tượng trưng cho sự tinh khôi, thuần khiết và sức sống mãnh liệt. Hoa nhất chi mai có vẻ đẹp nhẹ nhàng mà sắc sảo, tinh tế, không giống với bất kỳ loại hoa nào khác.
Từ khi còn là nụ đến khi nở và rụng đi, hoa nhất chi mai cũng có vẻ đẹp riêng và tạo nên bức tranh vô cùng kỳ diệu. Khi còn là nụ, hoa có màu hồng nhạt pha chút màu trắng. Đến khi nở, hoa lại khoe sắc trắng tinh khôi. Khi nhất chi mai sắp lìa cành, sắc hoa cũng sẽ chuyển dần sang màu đỏ rồi mới rụng xuống, tạo nên vẻ đẹp ấn tượng và độc đáo.
Chính vì vẻ đẹp thanh tao này mà tại Việt Nam, nhất chi hoa còn từng được đề cử lên làm Quốc hoa. Đồng thời, loài hoa này còn vô cùng vinh dự được góp mặt điểm tên trong danh sách “Thập Đại Danh Hoa” trên thế giới. Đặc biệt, hoa mang ý nghĩa phong thuỷ vô cùng cao quý: Phần thân, gốc của cây xù xì, gân guốc thường được tượng trưng cho hình ảnh người quân tử cương trực, mạnh mẽ, dũng cảm, ngoan cường, chọc trời khuấy nước. Phần hoa với hương thơm nhẹ nhàng, kín đáo lại gợi nên hình ảnh người thiếu nữ đang độ xuân thì mềm mại, thanh thoát, mang vẻ đẹp tinh khiết, trong trẻo động lòng người.
Vào dịp cận Tết Nguyên đán là mùa vụ lớn nhất của nhất chi mai, chính vì vậy loại hoa này được săn lùng để trưng Tết. Cũng bởi vậy, loại hoa này được mệnh danh là “Vua của những loài hoa Tết”. Ngày xưa, chỉ có nhà ai giàu có như phú hộ, địa chủ, quan tri huyện… mới trưng nhất chi mai trong nhà vào dịp Tết, thời nay ai cũng có thể trưng loại hoa này.
Cũng giống như mọi năm, ngoài quất, đào, nhất chi mai đang được bày bán trên khắp các con đường, ngõ phố Hà Nội, và được nhiều khách ưa chuộng dù giá đắt đỏ, lên tới vài chục triệu đồng. Còn ở phía Nam, các chợ hoa Tết cũng bày bán những cây nhất chi mai với đủ hình dáng, kích thước khác nhau, có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng.
Anh Nguyễn Đình Tú (37 tuổi, quận Tây Hồ) - chủ một cửa hàng bán hoa nhất chi mai trên đường Lạc Long quân - cho biết, năm nào nhà anh cũng nhập về đa dạng các loại mai để bán cho khách hàng mua về chơi Tết. "Sau 3 ngày, tôi đã bán được hơn 60 gốc. Để khách hàng dễ lựa chọn, nhà vườn mang xuống những cây có giá trị từ 1 - 35 triệu đồng" anh Tú cho biết thêm.
Còn chị Thanh, chủ nhà vườn Hà Thanh bày bán nhất chi mai tại chợ hoa Tết cho biết: “Từ trước Tết cả tháng, gần 500 gốc nhất chi mai của nhà vườn đã có rất nhiều khách đặt mua. Đối với các chậu nhất chi mai bonsai (từ 4 năm trở lên) với các thế trực, song thụ, huyền, thác đổ… có giá từ 3 - 5 triệu đồng. Còn những chậu mai được ghép mắt lên gốc đào, gốc mận cổ và phủ rêu xanh có giá từ 5 triệu đồng đến hàng chục triệu đồng tùy thuộc vào tuổi thọ và nguồn gốc cây”.
Chủ cửa hàng nhất chi mai cho biết, giá cả của loại hoa này biến động tùy theo năm. Trong đó, cây càng lớn tuổi, thế cây càng đẹp, được tạo dáng cầu kỳ, đẹp mắt là yếu tố quyết định nhiều nhất đến giá cả. Mai đẹp là ở dáng cây, sắc hoa và ở cả bộ rễ.
Nhiều nhà vườn còn tạo các thế, các dáng cho chậu nhất chi mai cũng như ghép cành mai lên gốc cây “khủng” sần sùi, rêu phong để chậu mai thêm phần cuốn hút. Một số nhà vườn còn cung cấp dịch vụ thuê cây nhất chi mai với mức giá thuê từ 1,5 - 3 triệu đồng hoặc khách hàng có thể mua cây về và thuê người định kỳ đến chăm sóc tại nhà.
Anh Nguyễn Văn Thụy (Chủ vườn mai trắng ở Hà Nội) cho biết: "Năm nay nhà vườn chúng tôi vận chuyển khoảng 100 gốc nhất chi mai từ Ba Vì xuống Hà Nội bán. Sau 3 ngày, tôi đã bán được hơn 50 gốc. Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, nhà vườn bày bán những gốc có giá trị từ 1 - 40 triệu đồng tuỳ kích cỡ của cây. Nhiều người chịu chơi đã đặt và mua trước những gốc to cả vài chục triệu để chơi Tết".
H.A