Dải đất miền Trung khô cằn nắng gió, nhưng củ khoai trồng ở đây lại tròn trịa, đẫy đà. Ngoài hấp, luộc, độn với cơm, thì món khoai xéo là đặc trưng của vùng đất này. Món khoai xéo đơn giản, dân dã nhưng chứa đựng biết bao kí ức tuổi thơ của các thế hệ, gắn với những ngày nghèo khó. Trong ký ức của người dân miền Trung, khoai xéo là cứu cánh để vượt qua những ngày mưa gió, đói khát nên hồi đó, nhìn món khoai xéo còn thấy phát ngán.
"Tháng 6, tháng 7 là thời điểm nắng như chảo rang. Khoai xéo được các bà, các mẹ xắt mỏng, phơi 3-4 nắng là miếng khoai đã khô, giòn rụm. Người ta chuẩn bị mấy cái chum lớn cho khoai vào, bảo quản thật kỹ để ăn quanh năm. Cái thời gạo còn chưa đủ ăn, nhà nào cũng trồng nhiều khoai như một nguồn thực phẩm dự trữ. Mỗi buổi chiều đi học về hay những ngày mưa bão, lũ lụt, trong nhà không còn gì để ăn thì khoai xéo là món ăn cứu đói", chị Hoài Thương (ở TP.Vinh, Nghệ An) nhớ lại.
Khoai xéo là món ăn gắn với những ngày nghèo khó ở dải đất miền Trung
Hoài Thương nói thêm, khoai xéo nấu đơn giản nhưng không phải ai cũng nấu ngon được. Nguyên liệu làm nên món này gồm khoai lang khô, đậu xanh, đậu đen hoặc đậu đỏ, nếp, đường. Gọi là khoai xéo bởi vì khi nấu phải dùng đũa xéo mạnh nồi khoai đã chín cho đến khi thật nhuyễn. Sau đó gói trong lá chuối ép cho thật chặt. Bây giờ khi trời sang thu, hoặc đặc biệt là vào những ngày đông lạnh giá, nhiều người lại nhớ về món khoai xéo vừa bùi vừa thơm ngon.
Từ món ăn của người nghèo, giờ đây khoai xéo "lên đời" thành món đặc sản lạ ở thành phố, được bán trên chợ mạng và chợ chung cư với giá tới 120.000 đồng/kg.
Giờ đây khoai xéo thành đặc sản ở thành phố, được ưa chuộng vì hương vị thơm ngon, hấp dẫn
Theo đó, khoai khéo được vo thành hình tròn, hoặc cắt thành hình vuông, hình chữ nhật, gói trong lá chuối và bán theo suất. Một suất khoai xéo dao động từ 35.000-40.000 đồng/hộp 400gram, còn hộp 1kg có giá khoảng 100.000-120.000 đồng. Nếu để trong tủ lạnh, khoai xéo có thể ăn được trong vòng 2 ngày.
Ngoài khoai xéo nấu sẵn, để đáp ứng nhu cầu tự nấu khoai xéo của các chị em nội trợ, nhiều người còn gom khoai khô từ miền Trung để bán với giá 50.000-80.000 đồng/kg. Khoai khô có giá đắt hơn khoai tươi bởi phải trải qua quá trình cắt, làm sạch, phơi phóng nhiều nắng khá mất công.
Khoai khô phải làm kỳ công để không bị mốc và bảo quản được lâu
Rao bán khoai xéo trên chợ chung cư ở Hà Đông, Hà Nội, chị Ánh (37 tuổi) cho biết chị vốn là người gốc miền Trung, sau nhiều năm xa quê, thỉnh thoảng lại thèm món khoai xéo nên nhờ mẹ gửi ở quê ra. Mang lên công ty cho đồng nghiệp ăn cùng, chị bất ngờ khi ai ăn cũng thích thú và đặt làm hộ. Từ đó, chị bén duyên với việc nấu khoai xéo bán online.
"Ban đầu tôi làm ít để thăm dò nhưng không ngờ mỗi ngày bán được vài ba chục suất. Khách cứ truyền tai nhau nên số lượng tăng lên. Bây giờ mỗi ngày tôi bán cả trăm suất, có người phải đặt từ tối hôm trước", chị Ánh cho biết.
Để có được mẻ khoai xéo ngon thì yếu tố đầu tiên phải chọn được khoai khô đạt chuẩn, nếu bị mốc hoặc có mùi hà thì coi như cả nồi khoai xéo mất thiện cảm với khách. Ngoài những khách đặt để ăn sáng, buổi chiều cũng có khách đặt lẻ tẻ để ăn vặt. Nhờ bạn khoai xéo, chị Ánh có thêm một khoản thu nhập đáng kể.
CHÂU TRẦN