 |
| Ảnh minh họa. |
Theo y học cổ truyền, mùa hè nóng nực là thời điểm thử nhiệt thịnh hành. Thử và nhiệt dễ làm hao tổn tân dịch, khiến cơ thể mất nước và điện giải gây nên tình trạng mệt mỏi, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, chán ăn... thậm chí có thể bị trúng thử, còn gọi là “thử quyết”, “thử phong” mà y học hiện đại gọi là “say nắng”.
Để phòng chống mệt mỏi ngày nóng, y học cổ truyền có một phương cách hết sức độc đáo là dùng các loại hoa có công dụng thanh nhiệt giải thử, sinh tân chỉ khát để nấu cháo.
Cháo hoa bạch biển đậu: Hoa bạch biển đậu (đậu ván trắng) 10 - 15g, gạo tẻ 60g, hai thứ đem ninh thành cháo, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Thanh nhiệt khứ thử, kiện tỳ hòa vị, dùng thích hợp cho những người về mùa hè nóng trong người, phát sốt, trong lòng buồn bực không yên, ngực bụng đầy trướng...
Cháo đậu xanh + hoa tường vi: Đậu xanh 100g, hoa tường vi 15g, đường trắng lượng vừa đủ. Tất cả cho vào nồi ninh thành cháo, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Thanh nhiệt giải thử, lợi thấp hòa vị, dùng để phòng chống trúng thử.
Cháo hoa bia: Hoa bia 2g, hợp hoan hoa 2g, gạo tẻ 60g. Hoa bia và hoa hợp hoan rửa sạch, thái vụn rồi đem ninh với gạo tẻ thành cháo, ăn vào buổi tối. Công dụng: Khai vị tiêu thực, thư uất, an thần.
Cháo hoa mướp: Đậu xanh 60g, hoa mướp tươi 8 bông, đường trắng lượng vừa đủ. Trước tiên, đem đậu xanh rửa sạch, đem ninh với một bát to nước thành cháo rồi bỏ hoa mướp vào, đun thêm vài ba phút là được, ăn trong ngày. Công dụng: Thanh nhiệt giải thử, rất thích hợp trong những ngày hè nóng bức.
Cháo địa hoàng hoa: Địa hoàng hoa 9g, gạo tẻ 100g, hai thứ đem nấu nhừ thành cháo, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Tư âm thanh nhiệt, trừ phiền chỉ khát, dùng thích hợp cho người bị tiểu đường thể can thận âm hư.
Cháo hoa cúc: Hoa cúc tươi 30g, khổ qua 100g, gạo tẻ 60g, đường phèn 30g, hoa cúc rửa sạch, khổ qua bỏ hạt thái miếng. Lấy gạo tẻ đem ninh thành cháo rồi cho hoa cúc và khổ qua vào nấu chín, hòa đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Thanh nhiệt giải độc, nhuận phế sinh tân, dùng làm đồ ăn trong những ngày nóng nực, bị đi kiết, phiến khát, mụn nhọt.
Cháo hoa kim ngân: Kim ngân hoa 30g, cam thảo 5g, đậu xanh 100g, đường trắng lượng vừa đủ. Đem kim ngân hoa và cam thảo sắc lấy nước bỏ bã rồi cho đậu xanh vào ninh nhừ, chế thêm đường, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng: Thanh nhiệt giải thử, trừ phiền chỉ khát, dùng để dự phòng say nắng, say nóng.
BS Khánh Hiển (Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)