 |
| Ảnh minh họa. |
Xơ gan phần nhiều do viêm gan mạn giai đoạn cuối, hoặc do uống nhiều rượu, bia, đôi khi do bệnh di truyền sinh ra. Dưới đây là một số thể bệnh và bài thuốc chữa xơ gan hiệu quả theo y học cổ truyền.
1. Thể xơ gan do can uất, tỳ hư, can tỳ bất hòa: Người bệnh có triệu chứng sắc mặt sạm tối, đầu choáng, mệt mỏi, ăn kém, đau vùng gan, tức vùng thượng vị, ợ hơi, bụng chướng, đại tiện lỏng, rêu lưỡi mỏng, mạch huyền tế. Phép trị: Sơ can, kiện tỳ, sử dụng bài thuốc gồm rau má, mướp đắng, đinh lăng, hoài sơn, bạch biển đậu, ý dĩ nhân 12g, thanh bì, uất kim, chỉ thực, hậu phác 8g, sắc uống ngày 1 thang.
2. Xơ gan do khí trệ huyết ứ: Người bệnh đau nhiều vùng mạng sườn, bụng trướng, người gầy, lách to, môi lưỡi tím, mạch tế. Phép trị: Hành khí, hoạt huyết, hóa ứ, sử dụng bài thuốc gồm uất kim, chỉ xác, nga truật, tam lăng 8g, kê huyết đằng, cỏ nhọ nổi, sinh địa 12g, quy bản 10g, mẫu lệ 16g sắc uống lúc ấm ngày 1 thang.
3. Thể xơ gan cổ trướng: Thể này lại phân thành những thể riêng biệt như sau:
- Âm hư thấp nhiệt: Người bệnh sắc mặt vàng tối, chảy máu cam, chảy máu chân răng, chân phù, sốt hâm hấp, hoặc sốt cao, phiền táo, miệng khát, họng khô lợm giọng, tiểu tiện đỏ, đại tiện táo, chất lưỡi đỏ, ít rêu, mạch huyền tế sác. Phép trị: Thanh nhiệt, hóa thấp, dưỡng âm, lợi thủy, bài thuốc chữa sơ gan có thể dùng gồm sinh địa, trạch tả, xa tiền, bạch mao căn, sa sâm 12g, thạch hộc, nhân trần 20g, sơn chi tử 8g, hậu phác, trần bì, bán hạ chế 6g sắc uống ngày 1 thang.
- Tỳ thận dương hư: Người mệt mỏi, ăn kém, bụng trướng, chân phù, đại tiện lỏng, sợ lạnh, sắc mặt vàng hoặc xanh nhợt, chất lưỡi nhạt hoặc bệu, rêu trắng mỏng, mạch trầm tế. Phép trị: Ôn thận, tỳ dương, hành thủy, sử dụng bài thuốc gồm bạch truật, hoài sơn, trạch tả, xa tiền tử 12g, ý dĩ nhân 16g, kê nội kim, nhục quế 4g, chỉ xác, mộc hương 6g sắc uống.
- Thể cố trướng nhiều, thủy khí tương kết: Người bệnh xuất hiện cổ trướng tăng nhanh, không nằm được, tiểu tiện ít, đại tiện không thông, mạch huyền sác. Phép trị: Công hạ, trục thủy, sử dụng bài thuốc gồm cam toại nướng, thương lục 6g, úc lý nhân, hắc sửu 8g, đại hoàng, đại phúc bì 12g sắc uống ngày 1 thang.
TTƯT.BSCK II Nguyễn Hồng Siêm (Chủ tịch Hội Đông y TP Hà Nội)