“Cứu” chân bệnh nhân u tế bào khổng lồ tái phát

Anh Nghiêm Tuấn Anh (45 tuổi ở Hà Nội) bị ngã gãy cổ xương đùi trái cách đây 2 năm. Tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, anh được chẩn đoán gãy xương bệnh lý do nang xương phình mạch và phải phẫu thuật thay khớp háng trái toàn phần. Gần đây, háng trái, đùi trái cảm giác căng đau, rất khó di chuyển. Nhập Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 thì anh được chẩn đoán u xương tế bào khổng lồ tái phát ăn xuống 1/2 đùi trái. Nếu lấy triệt để khối u phải cắt xương đùi trái đến gần khớp gối thì tại Việt Nam không có phương tiện nào khác để có thể bảo toàn được chi dưới mà vẫn giữ được chức năng chi thể. Nhằm cứu chân cho bệnh nhân Tuấn Anh, bác sĩ Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 đã phải liên hệ với các chuyên gia Đức để chuyển cho một loại khớp mới kết hợp giữa khớp háng toàn phần với chuôi khớp đặc biệt dành cho bệnh nhân mất đoạn xương để thay. Sau phẫu thuật 2 tháng thì bệnh nhân đã hết đau và đi lại không cần nạng.

TS Nguyễn Tiến Thành, Khoa Phẫu thuật khớp, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 cho biết, khối u của bệnh nhân Tuấn Anh tái phát lớn không chỉ ở phần khớp háng mà ăn sâu xuống phần thân 1/3 giữa xương đùi, đặc biệt các mạch máu tăng sinh ở phần khối u tăng sinh rất lớn. Khi phẫu tích phát hiện trong thân xương vẫn có khối u. Để tránh tái phát và u có thể biến chuyển thành ung thư gây nguy hiểm sức khoẻ người bệnh, phẫu thuật cần phải bảo đảm lấy triệt để khối u và cắt cả phần thân xương lành ở cạnh để ngừa tái phát. Như vậy, bệnh nhân sẽ mất gần như toàn bộ xương đùi. Lần mổ trước cắt u thay khớp, xương mất đoạn, khớp thông thường chuôi ngắn (10 – 12cm) xương mất lớn chuôi khớp chỉ đóng được vào ống tủy 3 – 4cm không chắc, không có lực tỳ bệnh nhân đau và phải đi lại bằng nạng. Lần này tiếp tục cắt, diện cắt 10cm thì chắc chắn không thể dùng được khớp thông thường. Sau 2 giờ gỡ mạch máu xơ dính, tăng sinh, cắt u, truyền 4,5 lít máu, thay khớp kết hợp đặc biệt, ca mổ đã thành công cứu được chân cho bệnh nhân.

TS Nguyễn Quốc Dũng, Phó trưởng khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 cho hay, u tế bào khổng lồ của xương là loại thương tổn u khá thường gặp, chiếm khoảng 3 - 4% các u nguyên phát của xương, thường phát hiện ở người khoẻ mạnh ở giai đoạn 30 – 40 tuổi. U thường phát triển ở đầu dưới xương đùi, đầu trên xương chày, đầu dưới xương quay, đầu trên xương cánh tay và xương cùng... Khoảng 50% u xuất hiện ở xương vùng quanh khớp. U xương lành tính nhưng phát triển khổng lồ, không chỉ phá hủy khớp + xương mà còn xâm lấn các mạch máu và thần kinh. Phẫu thuật các loại u này trước đây thường phải cắt bỏ chi hoặc đóng cứng khớp vì không có khớp và xương phù hợp thay thế đoạn xương khớp khổng lồ đã mất, bệnh nhân trở thành tàn phế. Với loại khớp đặc biệt mới gồm 3 phần: Khớp háng thông thường + 1 phần chuôi dài 27cm đóng trong lòng ống tủy xuống đến hết ống tủy vít chốt giống như đinh nội tủy sử dụng trong gãy đoạn xương dài và đặc biệt có phần mấu chốt bên ngoài có thể chỉnh độ dài cho phù hợp với đoạn xương bị mất. Loại khớp mới này sẽ là cứu cánh cho các bệnh nhân bị u xương khổng lồ xâm lấn cả xương và khớp và các bệnh nhân bị thay lại khớp háng.

TS Nguyễn Quốc Dũng khuyên, bệnh nhân khi thấy đau xương tăng dần cần đi khám. Đừng để đến khi thấy u phát triển ra phần mềm hoặc hạn chế vận động mới đi khám thì u đã phát triển khổng lồ phá hủy các tổ chức lân cận làm vỡ mạch máu, nguy cơ tử vong hoặc phải cắt cụt là rất lớn.