Gần đây, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM (BV ĐHYD TP HCM) tiếp nhận điều trị cho chị N.T.M.T. (25 tuổi, TP HCM) bị béo phì và mắc đái tháo đường, luôn thấy mặc cảm về cơ thể của mình. Cách đây vài năm, người thân của chị đã tử vong vì biến chứng của căn bệnh này.
 |
| ThS BS. Nguyễn Minh Mẫn tư vấn tâm lý cho người bệnh. |
Chính vì vậy, chị luôn trong tâm trạng buồn bã và lo sợ mình sẽ chết vì bệnh đái tháo đường. Chị T. chán nản, từ chối điều trị, tinh thần ngày càng suy sụp và đã có ý định tự tử. May mắn người thân phát hiện và đưa đến khám tại Phòng khám Tâm lý BV ĐHYD TP HCM.
Tại đây, bác sĩ đã sử dụng nhiều phương pháp điều trị tâm lý phối hợp với mục tiêu phòng ngừa tự tử, cải thiện trầm cảm, thiết lập lại động lực sống cho người bệnh, giải thích cụ thể về lợi ích của việc điều trị đái tháo đường, béo phì đa chuyên khoa để đạt hiệu quả tối ưu.
Hiện tâm lý của chị T. đã ổn định, không còn ý định tự tử. Chị tiếp tục được theo dõi điều trị béo phì và đái tháo đường, sức khỏe ngày càng được cải thiện.
Trầm cảm là bệnh lý tâm thần ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại. Nếu không được phát hiện sớm có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Trầm cảm là nguyên nhân của hơn 50% trường hợp tự tử. Tỉ lệ mắc bệnh trầm cảm ngày một gia tăng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới ước tính, mỗi năm có khoảng 850.000 tự tử vì trầm cảm. Số lượng người được chẩn đoán và điều trị trầm cảm kịp thời còn rất thấp, chỉ chiếm khoảng 25%.
Theo ThS BS. Nguyễn Minh Mẫn – Trưởng Đơn vị Tâm lý lâm sàng BV ĐHYD TP HCM cho biết, trầm cảm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó một nguyên nhân ít người quan tâm đó là từ các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường và tim mạch.
Khi tinh thần căng thẳng sẽ làm tăng khả năng mắc bệnh đái tháo đường và bệnh tim mạch. Ngược lại, bệnh đái tháo đường làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh về tâm - thần kinh, trong đó có trầm cảm.
Trầm cảm cũng làm tăng nguy cơ tử vong ở người bệnh đái tháo đường và tim mạch lên gấp 2 lần, khiến người bệnh thờ ơ với sức khỏe, không chủ động tuân thủ điều trị làm bệnh trở nặng. Do đó, người bệnh cần được phát hiện sớm các bất thường về mặt tâm lý để được tư vấn điều trị sớm, tránh bệnh tiến triển nặng dẫn đến các hậu quả đáng tiếc.
ThS BS Nguyễn Minh Mẫn cho biết, người có dấu hiệu trầm cảm sẽ được chẩn đoán thông qua các bảng hỏi, thang điểm, trò chuyện trực tiếp với bác sĩ tâm lý. Bác sĩ sẽ tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến trầm cảm, phối hợp với các bác sĩ chuyên khoa liên quan như tim mạch, đái tháo đường, thần kinh… và thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết.
Từ đó, bác sĩ tâm lý sẽ đánh giá các nguy cơ tự tử, ngăn ngừa tự tử, cân nhắc điều trị trầm cảm bằng thuốc hoặc không dùng thuốc, điều trị các bệnh lý đi kèm.
Khác với người bệnh trầm cảm thông thường, để điều trị trầm cảm trên người bệnh đái tháo đường và tim mạch đòi hỏi người bệnh cần được đánh giá toàn diện về các vấn đề tâm lý, mối quan hệ giữa trầm cảm và các bệnh mạn tính đi kèm.
Bác sĩ tâm lý sẽ chỉ định điều trị trầm cảm bằng phương pháp dùng thuốc hoặc không dùng thuốc (kiểm soát các căng thẳng, nguyên nhân gây ra trầm cảm). Trường hợp cần sử dụng thuốc chống trầm cảm, bác sĩ sẽ cân nhắc xem việc sử dụng thuốc có ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh đái tháo đường và tim mạch hay không, phối hợp với bác sĩ điều trị đái tháo đường, tim mạch trong việc xây dựng phác đồ điều trị cho người bệnh.
ThS.BS Nguyễn Minh Mẫn khuyến cáo, khi phát hiện người thân có các dấu hiệu: buồn bã, u uất với thời gian kéo dài trên 2 tuần, thay đổi thói quen, hạn chế tiếp xúc với người khác, bế tắc… người nhà nên quan tâm, động viên và đồng hành cùng bác sĩ tâm lý để giúp người bệnh vượt qua trầm cảm, tránh các hậu quả đáng tiếc lên sức khỏe và tính mạng.
>>> Mời độc giả xem thêm video Số người tự tử do trầm cảm đang ngày càng nhiều:
An Quý