NSND duy nhất Việt Nam bị gọi là "em bé" dù đã U70

Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương sinh năm 1963 tại Hà Nội. Tính đến nay, bà vừa tròn 61 tuổi, đứng vào hàng ngũ U70. Tuy nhiên, trong mấy chục năm qua, người ta toàn gọi bà là "Em bé Hà Nội" bởi đó là bộ phim đã đưa tên tuổi của bà vươn xa, khi mới chỉ là cô bé lên 10. Ngoài ra, cách gọi đó cũng là để phân biệt giữa Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương "Em bé Hà Nội" với Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương "bông" (vợ Nghệ sĩ Ưu tú Đỗ Kỷ).

Chia sẻ với Dân Việt, Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương nói rằng: "Tôi nghĩ, đó là do vai diễn trong "Em bé Hà Nội" đã khắc sâu vào tâm khảm mọi người. Vai diễn đó có thể còn ngô nghê vì lúc đó tôi còn bé nhưng nó là vai diễn đầu tiên của tôi. Vai diễn đó cũng đúng với hoàn cảnh của Hà Nội lúc bấy giờ. Thời mà gia đình nào cũng có mất mát và đau thương. Nỗi sợ hãi và căm thù chiến tranh lên đến tột đỉnh. Vì thế, khi phim được công chiếu thì đi vào tâm trí của từng người và làm cho từng người nhớ đến.

Dẫu vậy, trong quá trình làm nghề, tôi vẫn luôn cố gắng để vai diễn này thực sự "sống" trong lòng công chúng. Thỉnh thoảng, tôi vẫn bắt gặp những ánh mắt hoặc những nụ cười dành cho tôi khi họ nhận ra chính mình là em bé Ngọc Hà năm xưa trong "Em bé Hà Nội". Thậm chí, cô bé đóng Thùy Dương - em của Ngọc Hà cũng được nhiều người nhớ. Cách đây 2 năm, có người bỗng hỏi tôi: "Cô bé đóng em của Ngọc Hà bây giờ ở đâu và thế nào nhỉ?".

Nhiều năm qua, tôi vẫn đóng phim nhưng sau mỗi bộ phim, câu hỏi nhiều nhất tôi nhận được là "Không thể chấp nhận được, tại sao Lan Hương lại già như thế này?". Họ hỏi như vậy không phải vì chê tôi già nhanh mà vì trong hình dung của họ, tôi vẫn là một "em bé". Nhưng cũng vì thế mà tôi đâm ra sợ đóng các vai bà, vai mẹ".

Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương sinh ra trong một gia đình có bố là sĩ quan quân đội, mẹ là kỹ sư. Năm 1973, khi vừa lên 10 tuổi, Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương bất ngờ được đạo diễn Hải Ninh chọn đóng bộ phim "Em bé Hà Nội" vì ông thấy bà có một số nét hợp với tính cách nhân vật chính. Tuy nhiên, khi đạo diễn đến xin mẹ của Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương cho bà đi đóng phim thì đã bị phản đối. Mẹ của nữ nghệ sĩ không muốn con tham gia nghệ thuật quá sớm và lo cho sức khỏe của con. Phải vài tháng sau, bác sĩ Trần Duy Hưng - lúc bấy giờ là Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP. Hà Nội đích thân viết thư tay gửi mẹ bà về việc đóng phim, bà mới miễn cưỡng cho phép.

"Tôi là một đứa trẻ đặc biệt. Mẹ sinh tôi khi chưa được 7 tháng, tôi là em bé Hà Nội đầu tiên được nằm trong cái lồng ấp của Đức cho trẻ sinh non. Khi mang tôi về, mọi người bảo nhau: "Con bé này không bị dở hơi là may lắm rồi!".

Tuổi ấu thơ, tôi ít nói lắm! Tôi thích thế giới riêng của mình, không giao tiếp nhiều bên ngoài, bệnh tật ốm yếu khiến tôi phải sống trong chỗ kín gió, chỗ ăn uống, chỗ ở đều phải sạch sẽ. Đương nhiên, ở thời điểm đó, để giữ được sự sạch sẽ là một điều hiếm hoi, nhưng mọi người luôn cố giữ để tôi có không gian riêng như thế. Khi tôi vào học lớp vỡ lòng, gia đình cũng phải luân phiên nhau cõng đi học vì sợ đất cát, ho hen… Cũng bởi thế, cuộc sống của tôi rất khép kín, cái hồn nhiên, phơi phới như những đứa trẻ con khác, được ra sân tập thể chơi đánh đáo, đánh bi, nhảy dây, tôi không hề có.

Tôi luôn sống ở trong nhà, trong không gian chỉ có mấy con búp bê và tưởng tượng ra những câu chuyện của riêng mình. Tôi nghĩ con búp bê này là nhân vật A, con kia là nhân vật B, hôm nay diễn biến câu chuyện sẽ như thế nào, chúng sẽ ứng xử ra sao. Có lẽ những ngày tháng ấy cũng chính là hành trang để sau này tôi thích làm nghề và có tư duy làm đạo diễn".

Sau khi học xong lớp 10 (lớp cao nhất bậc trung học thập niên 1970), Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương được mẹ hướng cho đi học làm kỹ sư sinh học, nhưng thi mãi không được nên đành để bà thi tuyển vào khóa 1 diễn xuất Nhà hát Tuổi trẻ. Bà chính thức vào Nhà hát năm 1977 và gắn bó với "ngôi nhà nghệ thuật" này đến năm 2018 thì nghỉ hưu theo chế độ.

Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương kết hôn lần đầu năm 18 tuổi với một nghệ sĩ múa. Tuy vậy, cả hai chia tay nhau sau hai năm vì những bất đồng cá nhân.

"Hồi ấy, khi chúng tôi bước chân vào lớp diễn viên khóa 1 của Nhà hát Tuổi trẻ đều phải ký vào một tờ giấy cam kết trong 3 năm không được yêu đương, lấy vợ lấy chồng, chỉ toàn tâm toàn ý vào việc học. Tôi luôn luôn vi phạm trong 3 năm học đó. Tôi thường xuyên bị phạt nặng nhất vì "người ta ăn vụng thì biết chùi mép", còn tôi rất gà tồ, mà tôi thường nhận luôn, tính tôi không thích nói dối và cũng không biết nói dối. Ngày ấy, cô Hà Nhân xử lý mạnh tay lắm, suốt ngày bắt viết kiểm điểm, trong khi đó cô Thành luôn bênh chúng tôi: "Thôi chúng nó còn trẻ, tha cho chúng nó, miễn không ảnh hưởng quá mức việc học hành là được", Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương tiết lộ.

Sau một thời gian đổ vỡ hôn nhân, Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương tái hôn với đạo diễn Đặng Tất Bình. Cả hai quen nhau khi đang cùng công tác tại Nhà hát Tuổi trẻ và chính thức sống chung từ năm 1985. Đạo diễn Đặng Tất Bình hơn nữ nghệ sĩ 14 tuổi, là diễn viên, đạo diễn tài năng của làng nghệ thuật phía Bắc. Ông là người "cầm trịch" của rất nhiều tác phẩm ăn khách và chất lượng, trong đó phải kể đến Người đi tìm dĩ vãng, Huyền sử thiên đô, Trăng trên đất khách… Đặc biệt, bộ phim Những người sống quanh tôi do Tất Bình làm đạo diễn từng làm mưa làm gió suốt nhiều năm trong thập niên 1990.

Theo Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương, chị "phải lòng" đạo diễn Đặng Tất Bình vì sự thông minh, tài giỏi và hài hước. Hơn nữa, vì cả hai đều đã qua một lần đò và có con riêng, nên giữa họ có sự đồng cảm, thấu hiểu lẫn nhau.

"Tôi nghĩ, chúng tôi đến với nhau là duyên nợ. Nhiều khi cãi nhau vớ vớ vẩn vẩn xong rồi lại thôi chứ không rời xa được. Như chồng đầu của tôi cũng vậy, không hề cãi nhau gì cả nhưng rồi cứ xa dần… xa dần thôi.

Có thể do ngày xưa tôi còn non nớt, chưa biết yêu và chưa biết chấp nhận cái xấu của đối phương. Yêu nhau sống với nhau là phải biết chấp nhận cả cái xấu lẫn cái tốt mới hòa hợp và bền lâu được", Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương nói thêm.

Hiện tại, Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương vẫn khiến nhiều người ngạc nhiên vì sự trẻ trung, xinh đẹp, duyên dáng. Bà có cuộc sống bình yên bên chồng trong căn nhà nhiều tầng ở phố Trần Quốc Hoàn (Cầu Giấy, Hà Nội). Các con riêng của cả hai đều đã lập gia đình ở riêng, nên hai người chủ yếu tự chăm sóc nhau.

Mới đây, Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương chia sẻ trên trang cá nhân rằng, ông xã Đặng Tất Bình rất thích nấu ăn nhưng mắt kém nên mỗi khi cắt thái rất hay xảy ra "sự cố". Dẫu vậy, cứ mỗi khi có thời gian rảnh rỗi, đạo diễn lại vào bếp nấu các món ngon rồi gửi cho con cháu.

"Ông xã nhà tôi bị tiểu đường 20 năm nay nên mỗi lần nấu ăn bị đứt tay là mãi mới cầm được máu. Tuổi già lại bệnh mãn tính làm ông ấy bị yếu các cơ và run tay. Mỗi lần ông ấy vào bếp là tôi rất lo lắng. Nhiều hôm đang bê nồi canh sôi thì ông ấy lên cơn ho tím tái, tim tôi chỉ muốn nhảy ra ngoài. Nếu có xuyên không quay lại tuổi trẻ thì tôi vẫn sẽ khuyên chồng mình học nghề đầu bếp vì ông ấy rất có năng khiếu trong món này", Nghệ sĩ Nhân dân Lan Hương nói thêm.