NSƯT Minh Châu tiết lộ sự thật phía sau màn ảnh

Có một thế hệ nghệ sĩ vàng trên màn ảnh mà NSƯT Minh Châu là một trong số ấy, với Những cô gái trên sông, Người đàn bà nghịch cát…người ta nói chị đã bước lên đỉnh cao của sự nghiệp, đẩy đủ tiền tài và danh vọng. Có khi nào chị muốn dừng lại nghỉ ngơi sau cả một chặng đường dài làm nghệ thuật?

NSƯT Minh Châu đòi hỏi sự hoàn hảo trong nghệ thuật

Đã gọi là đam mê thì không bao giờ người ta bỏ được, càng lớn tuổi niềm đam mê càng sâu sắc và người nghệ sĩ tự đòi hỏi cao hơn ở mình. Khi người nghệ sĩ đã làm bằng niềm đam mê và yêu thích thì mỗi một bộ phim mang một màu sắc khác nhau, càng đi trên con đường nghệ thuật người ta lại càng khao khát có thêm nhiều vai diễn góc cạnh, đòi hỏi chiều sâu diễn xuất.

Tôi là người luôn muốn sự hoàn hảo, vai diễn nào cũng muốn làm tốt hơn nữa, muốn có nhiều đất diễn hơn, đầy đặn hơn, có màu sắc riêng, vai sau lại muốn làm hay hơn vai trước. Trong phim nào đó tôi nhận vai, bao giờ tôi cũng tìm một cái gì đó để gây ấn tượng cho vai diễn, tự mình phải nghĩ ra và thuyết phục người đạo diễn cho thêm vào những phần mình nghĩ là chưa đủ cho nhân vật.

Trong cuộc hành trình của cuộc đời làm nghệ thuật, có khi nào chị cảm thấy mệt mỏi với nghề diễn?

Đó là thời kì phim mì ăn liền, những năm 90, tôi cảm nhận những bộ phim đó không thuộc về mình, không có đất để dụng võ nên rất chán chường và muốn thôi không làm diễn viên nữa, cũng đã thôi không làm mấy năm.

Thời kì đó người ta cần những diễn viên có gương mặt khả ái, lộng lẫy trên màn ảnh chứ người ta không quan tâm nhiều tới diễn xuất, tới chiều sâu nhân vật, nên những diễn viên thời kì đó phần lớn là diễn viên không chuyên.

Để có được ngày hôm nay, người nghệ sĩ có phải đánh đổi nhiều?

Nghệ thuật là con đường khó đi, trên con đường ấy có mồ hôi, nước mắt và cả máu, nhiều khi còn cả sự đánh đổi và chấp nhận hy sinh. Nghệ thuật là con đường khó đi, trên con đường ấy có mồ hôi, nước mắt và cả máu, nhiều khi còn cả sự đánh đổi và chấp nhận hy sinh.

Để có được thành công của ngày hôm nay tôi đã phải đánh đổi rất nhiều thứ. Có khi mọi người trong gia đình không thích tôi đi làm phim, không thích những buổi tối khi các gia đình cả nhà quay quần vui vầy, còn người vợ kia cứ xách đồ ra khỏi nhà, đi mấy ngày thậm chí mấy tháng, không có lý gì một người đàn ông dễ dàng chấp nhận điều đó, có những người thấu hiểu nhưng không nhiều.

Mình cứ mải đi sáng tạo nghệ thuật rất khó để bắt người ta chấp nhận, ngay cả việc nếu cứ chăm chút cho sự nghiệp thì chính con cái cũng thiệt thòi. Người ta chỉ nhìn thấy ánh hào quang trên màn ảnh, trên thảm đó, mà có lẽ mọi người khó có thể thấy được những khó khăn, vất vả ở phía sau nó.

Những mồ hôi, nước mắt và máu ấy có in sâu trong những kí ức và kỉ niệm của chị?

Đó là những kỉ ức, những kỉ niệm không bao giờ quên trong cuộc đời làm nghệ thuật. Hồi tôi đóng phim Hai người đàn bà ở xóm Trại, quay vào thời kháng chiến chống Pháp, vì hoạt động cách mạng nên phải quay đêm rất nhiều. Tôi phải quay ở vùng địch tạm chiếm, bên cạnh là bờ sông, có cảnh đêm hôm phải trốn quân địch rình mò.

NSƯT Minh Châu trong phim Những cô gái trên sông

Đợt đó quay đúng những ngày vừa mưa vừa rét, nhưng diễn viên phải đóng cảnh mùa hè, chỉ được mặc một chiếc áo bà ba mỏng, khi diễn hai hàm răng va vào nhau lập cập. Có những ngày lạnh tới mức bị cảm, có những diễn viên còn ốm.

Rồi kỉ niệm một lần tôi đóng một phim quay ở Hà Nội, hai người này yêu nhau, ngồi trên một chiếc thuyền ở Bờ Hồ, nói chuyện rồi cãi nhau, cô gái giận người yêu nhảy khỏi chiếc thuyền đi lên, khi bước xuống tôi giẫm ngay vào một chiếc cốc vỡ người ta ném xuống mép hồ.

Máu cứ thế phun ra, thế là một người bóp chân, một người bế vào bệnh viện Việt Đức cấp cứu, khâu mất 6 mũi, rất sâu. Sau đó tôi phải nằm điều trị còn đoàn làm phim phải thay diễn viên. Cho đến bây giờ tôi vẫn không đi chân đất được.

Nhưng kỉ niệm sâu sắc mà mỗi khi nhớ lại tôi vẫn không kìm nén được cảm xúc là khi đi quay phim của đạo diễn Hữu Mười ở Quảng Ninh. Bối cảnh quay ngoài đảo, từ đất liền ra phải đi phà, mà cái phà đấy thì người ta chỉ chạy ban ngày thôi, đêm họ thôi không chạy vì nguy hiểm.

Đến 6, 7h tối, tôi nhận được tin báo của gia đình là mẹ mất, về ngay. Giờ đó lại không có phà vào đất liền, phải chờ tới sáng hôm sau. Tôi chỉ biết đau đớn ngồi khóc tới sưng húp mắt vì biết mẹ mất mà không có cách nào về được.

Cả đoàn làm phim mới bảo thôi chờ đến sáng hôm sau, đêm hôm đó hãy làm việc, để không nhớ thương quá nhiều, cố gắng quay cho đạo diễn mấy cảnh nữa. Tôi vừa diễn mà trong lòng như vừa chết lặng. Không ai hiểu được sự hy sinh của người nghệ sĩ, khi phải nén nỗi đau đến tận cùng vào trong.

Trong số những vai diễn từng tham gia, sự hóa thân nào để lại trong chị nhiều sự ám ảnh, trở trăn nhất?

Đó là vai diễn trong phim Người đàn bà nghịch cát, tôi vào vai người đàn bà bị chồng tra tấn đến khi bị điên, lúc đó đạo diễn còn không cho tôi tập trước khi quay vì sợ nhập vai quá.

NSƯT Minh Châu thời trẻ

Vai diễn đó tôi diễn như lên đồng, khi bước ra khỏi nhân vật, tôi cảm giác như mình rã rời về thần kinh, diễn xong ra chân tay lạnh buốt, đoàn làm phim phải mua thuốc an thần cho uống.Mãi  sau này khi xem lại tôi vẫn còn xúc động, vì không thoát được hẳn ra

Trong thế hệ diễn viên trẻ, có vẻ khó để bật ra được một vài gương mặt thật sự ấn tượng, liệu có phải sự đầu tư cho nhân vật của họ không nhiều, hay người ta cảm giác họ đến với nghệ thuật vì sức hấp dẫn của hào quang?

Các bạn trẻ bây giờ rất may mắn, vì có nhiều con đường để đi, nhiều sự lựa chọn nhưng cũng vì thế mà tôi cảm giác họ làm nhiều việc một lúc nên không làm tốt được tất cả. Nếu như ngày xưa thế hệ chúng tôi sống chết để đi một con đường duy nhất, kể cả thành công hay thất bại thì bây giờ các bạn trẻ có nhiều ngã rẽ, nhiều nghề tay ngang hơn.

Điện ảnh là nơi nhiều người có thể vào được, nhưng để có được chút gì đó thì không phải ai cũng làm được. Xét cho đến cùng nghệ thuật là con đường không dễ đi và không dành cho những người không biết chắt chiu.