10 sự kiện thế giới nổi bật trong năm 2015

Sau đây là 10 sự kiện thế giới nổi bật trong năm 2015 do Báo điện tử Kiến thức bình chọn:  

Ngày 31/12/2015, Cộng đồng ASEAN chính thức ra đời với 3 trụ cột chính là Cộng đồng Chính trị - An ninh, Cộng đồng Kinh tế và Cộng đồng Văn hóa- Xã hội, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong tiến trình liên kết sâu rộng của ASEAN.

Sự hình thành cộng đồng kinh tế ASEAN giúp nâng mức độ liên kết kinh tế trong ASEAN lên một tầm cao mới, với 650 triệu người tiêu dùng và tổng GDP đạt 4.700 tỷ USD vào năm 2020.

Trung Quốc ráo riết hành động đơn phương ở Biển Đông, tiếp tục bồi đắp trái phép biến đảo chìm thành đảo nổi, xây đường băng và cơ sở hạ tầng khác trên các “đảo nhân tạo” với ý đồ quân sự hóa, thâu tóm toàn bộ vùng biển chiến lược này.

Dư luận khu vực và thế giới cảnh báo những hành động của Trung Quốc vi phạm luật pháp quốc tế, làm leo thang căng thẳng, đe dọa an ninh, an toàn hàng hải và hàng không, hủy hoại môi trường sinh thái ở Biển Đông. Tòa Trọng tài Quốc tế (PCA) đã có những phán quyết đầu tiên ủng hộ Philippines trong vụ kiện "đường lưỡi bò" phi lý của Trung Quốc.

Hàng loạt vụ đánh bom, bắt cóc con tin, xả súng, đặc biệt là các vụ tấn công đẫm máu tại tòa soạn báo Charlie Hebdo (ngày 7/1) và nhà hát Bataclan (ngày 13/11) ở Paris (Pháp), vụ đánh bom máy bay Nga ở Ai Cập (ngày 31/10)... đã gây chấn động thế giới.

Nhóm cực đoan Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã vươn vòi khủng bố khắp phạm vi toàn cầu và mở địa bàn hoạt động mới tại Libya cũng như nhiều khu vực khác. Phiến quân IS không chỉ gây ra những vụ thảm sát ở Châu Âu mà còn đánh bom ở Thổ Nhĩ Kỳ - nước bị coi là đỡ đầu cho Nhà nước Hồi giáo - khiến 135 người thiệt mạng.

Làn sóng người di cư ồ ạt từ các nước Trung Đông và Bắc Phi đổ vào châu Âu đã biến thành cuộc khủng hoảng di cư nghiêm trọng nhất kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ II, gây ra hậu quả về an ninh, kinh tế - xã hội cho châu Âu và thế giới, đồng thời gây bất đồng sâu sắc trong nội bộ Liên minh châu Âu.

Châu Âu đối mặt với áp lực khủng khiếp của cuộc khủng hoảng di cư, trong đó có nguy cơ các phần tử  khủng bố xâm nhập. Vụ tấn công hàng loạt ở Paris do những tay súng và chủ mưu là thành viên IS xâm nhập vào Châu Âu trong dòng người di cư là một hồi chuông cảnh báo.

Mức độ tàn bạo ngày càng tăng của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) cùng với việc Nga can thiệp quân sự vào Syria cuối tháng 9/2015 đã làm thay đổi cục diện cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu.

Cuộc nội chiến Syria đã bước sang một trang mới, khi quân đội Nga mở chiến dịch không kích ồ ạt. Bầu trời Syria trở nên chật chội làm dấy lên lo ngại xảy ra đụng độ giữa các chiến đấu cơ của Nga và của liên quân do Mỹ cầm đầu.

Do không có sự điều phối chung giữa Nga và  phương Tây trong cuộc chiến này, dẫn tới việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay ném bom Su-24 của Nga ở Syria, khiến quan hệ Nga-Thổ Nhĩ Kỳ tan vỡ.

Sau 11 năm đàm phán căng thẳng, ngày 14/7, Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh và Đức) đã đạt được thỏa thuận lịch sử, theo đó Iran hạn chế chương trình hạt nhân, đổi lại các nước sẽ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Tehran. Thỏa thuận này sẽ có hiệu lực vào giữa tháng 1/2016.

Iran hy vọng thỏa thuận này sẽ tác động tích cực tới nền kinh tế đất nước sau nhiều năm bị phong tỏa. Tuy nhiên hai bên vẫn còn nhiều nghi kỵ và cần nỗ lực hơn nữa trong việc thực hiện thỏa thuận này.

Ngày 5/10, các nhà đàm phán tham gia tiến trình đàm phán Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã đạt được thỏa thuận cuối cùng. TPP sẽ tạo ra khối tự do thương mại lớn nhất thế giới và chiếm tới 40% sản lượng kinh tế toàn cầu và bổ sung cho thế giới thêm gần 300 tỷ USD GDP mỗi năm. 

TPP lại được coi là hiệp định thương mại toàn diện, nhắm đến việc thiết lập bộ quy tắc thương mại tiêu chuẩn cao, giải quyết các vấn đề của kinh tế toàn cầu trong thế kỷ 21.

Trong tháng 12/2015, gần 200 nước dự Hội nghị Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP 21) tại Paris thông qua thỏa thuận lịch sử  nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu.

Thỏa thuận Paris được coi là sự hợp tác quốc tế rộng rãi nhất từ trước tới nay và cũng là cơ hội để cứu hành tinh khi đặt mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ Trái đất không quá 2 độ C vào năm 2100 so với thời kỳ tiền Cách mạng công nghiệp. Các nước phát triển cam kết chi tối thiểu 100 tỷ USD mỗi năm giúp các nước đang phát triển ứng phó biến đổi khí hậu.

Hai trận động đất lớn nhất 8 thập kỷ qua ở Nepal đã làm thay đổi cấu trúc địa chất tại Nepal, Ấn Độ, Trung Quốc, Bangladesh và Pakistan.Hai trận động đất mạnh 7,8 độ richter (ngày 25/4) và 7,3 độ richter (ngày 12/5) này đã  khiến 8.964 người chết và 22.000 người bị thương. Khoảng 8 triệu người bị ảnh hưởng, trong đó 1,4 triệu người cần được hỗ trợ về lương thực. Một phần các di sản văn hóa được xếp hạng thế giới của Nepal bị chôn vùi.

Ở Trung Quốc, vụ nổ kho hóa chất ở thành phố cảng Thiên Tân hôm 12/8 khiến mặt đất rung chuyển trong khu vực có bán kính 160 km, tương đương một trận địa chấn.

Năm 2015 chứng kiến giá dầu lao dốc, liên tiếp thiết lập đáy mới (xuống dưới 35 USD/thùng - mức thấp nhất kể từ 2004). Nhiều quốc gia có thu nhập lớn từ dầu, đặc biệt là Nga, hứng chịu thiệt hại không nhỏ.

Năm 2015, chính quyền Mỹ cũng bỏ lệnh cấm vận xuất khẩu dầu áp dụng 40 năm qua, vượt Ả-rập Xê-út và Nga để trở thành quốc gia sản xuất dầu lớn nhất thế giới.